Świętopełk Przemyślida
 Barokowy nagrobek księcia w katedrze w Ołomuńcu | |
| |
| Książę Czech | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Dzieci | |
Świętopełk (zm. 21 września 1109) – książę Czech z ołomunieckiej linii dynastii Przemyślidów. Panował w latach 1107–1109.
Świętopełk był starszym synem Ottona I Pięknego, księcia ołomunieckiego, i jego żony Eufemii. Jego wujem był król Wratysław II. W 1103 roku, wspólnie z księciem Borzywojem II, uczestniczył w wyprawie na Polskę. W 1105 podjął nieudaną próbę obalenia Borzywoja II. W 1107 roku, dzięki wyprawie Bolesława Krzywoustego i króla węgierskiego Kolomana przeciw Czechom, Świętopełk został osadzony na stolcu praskim 14 maja 1107[1].
W 1108 roku książę czeski uczestniczył w niemiecko-czeskim najeździe na Węgry, co spowodowało najazd ze strony Bolesława Krzywoustego na Czechy[2]. Polska wyprawa na Czechy była także związana z brakiem wypełnienia przez Świętopełka układu, w którym zobowiązywał się do zwrotu przez Czechów, zagarniętych grodów na Śląsku (m.in. Racibórz, Kamieniec, Koźle). Próba zdetronizowania go przez polskiego księcia i osadzeniu na jego miejscu Borzywoja II nie doszła do skutku. W 1109 roku pomagał królowi niemieckiemu Henrykowi V w walkach z Polską.
Z nieznaną z imienia żoną miał syna Wacława Henryka.
Z jego rozkazu doszło do ostatecznej rozprawy z możnowładczym rodem Wrszowców. W akcie zemsty został przez nich zamordowany[3][4].
Przypisy
- ↑ Taką datę za Kosmasem przedstawia Z.S. Pietras w: Z. S. Pietras: Bolesław Krzywousty. Cieszyn: 1978, s. 90.
- ↑ Było to wynikiem casus foederis : Albowiem między królem Węgrów, Kolomanem a księciem polskim Bolesławem stanęła przysięga, że jeżeli cesarz wkroczy do kraju jednego z nich, to drugi tymczasem zaszachuje Czechy. Skoro zatem cesarz wkroczył na Węgry, Bolesław także, dochowując wiary, po bitwie stoczonej w środku lasów zwycięsko trzymał w szachu Czechy, gdzie paląc przez trzy dni i noce zniszczył trzy kasztelanie i jedno przedmieście, po czym szybko cofnął się ze względu na Pomorzan, którzy zdradą zajmowali jego grody. (Kronika Galla Anonima II, 46).
- ↑ O zamordowaniu Świętopełka 21 września 1109 r. mówi wiele źródeł. Pierwszym z nich jest Kronika Czechów Kosmasa, który napisał: „Był jednak w obozie pewien rycerz (...) posłany przez Jana Częsty z rodu Wrszowców (...), wskoczył na konia i wmieszał się wkrótce w środek gromady i z całym natężeniem sił ciskając włócznią między łopatki księcia, najgłębsze wnętrzności zmiażdżył śmierć przynoszącym żelazem (...)” Kosmasa Kronika Czechów. T. III. Cz. XXVII. 2004, s. 110-111. Drugim źródłem jest Annales Pegavienses. Podają one, inaczej niż Kosmas, że księcia zabił żołnierz Wiprechta z Goitzsch, który chciał zwolnić tron czeski dla swego szwagra Borzywoja. Annales Pegavienses. MGH SS XVI, s. 250-251. Trzecim natomiast źródłem jest Kronika Polska. Gall Anonim napisał: „(...) pośrodku swoich padł przebity oszczepem przez pewnego mało znacznego żołnierza, a nikt z jego ludzi nie podniósł ręki do pomszczenia go (...)”. O imieniu tego zabójcy rycerza przekazy źródłowe milczą. Czy był nim żołnierz o imieniu Wiprechta, czy żołnierz rycerza Wiprechta – tu także historycy nie mogą się zgodzić. Gall Anonim: Kronika Polska. T. III. Cz. XVI. Wrocław: 2003, s. 143.
- ↑ Za opisem Kosmasa w Kosmasa Kronika Czechów i wskazaniem na Jana Częsty, z rodu Wrszowców opowiadają się: V. Novotny w publikacji: V. Novotny: Ceske dejiny. Diiu I cast 2. Od Bretislava I do Premysla I. Praha: 1912, s. 165-166. oraz Gerold Meyer v. Knonau w publikacji: G. Meyer v.Knonau: Jbb. des dt. Reiches unter Heinrich IV. u. Heinrich V. T. VI. München: 1890, s. 100.
| Księstwo Czech (870-1198) |
| ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo Czech (1198-1918) |
|
