Zdzisław Rychlik
![]() | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
profesor nauk matematycznych | |
Specjalność: Teoria prawdopodobeństwa | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1974 – matematyka |
Habilitacja |
1981 – matematyka |
Profesura |
1991[2] |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia |
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie |
Stanowisko |
Profesor (od 1993) |
Okres zatrudn. |
Od 1971 |
Uczelnia | |
Stanowisko |
Profesor |
Profesor | |
Odznaczenia | |
![]() ![]() |
Zdzisław Rychlik (ur. 5 stycznia 1947 w Kodniu, w województwie lubelskim, w powiecie bialskim)[1] – polski matematyk, emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie[3][4].
Życiorys
Po maturze, w roku 1965, rozpoczął studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, na tym kierunku ukończył sekcję teoretyczną w roku 1971[4].
W 1974 roku obronił rozprawę doktorską w Instytucie Matematycznym na UMCS w Lublinie, pod kierunkiem docenta dra hab. Dominika Szynala, na podstawie pracy Graniczne własności sum niezależnych zmiennych losowych z losową liczbą składników[4][5][6].
W roku 1971 zaczął pracę w Instytucie Matematyki na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej[7]. Piastował funkcje akademickie w administracji UMCS od Zastępcy dyrektora Instytutu Matematyki UMCS w latach 1982–1984, prodziekana Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii UMCS w latach 1984–1987, Dyrektora Instytut Matematyki UMCS od 1987 roku. Był dziekanem Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS w latach 2008–2012. W pamięci środowiska naukowego UMCS pozostał jako współtwórca planów i programów studiów, moderator nowych kierunków badań, i opiekun studentów i młodych pracowników naukowych, z których niektórzy zostali jego doktoratami lub współpracownikami. Był też członkiem Senatu Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Habilitował się przed Radą Naukową Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej[4] w 1981.
Członek American Mathematical Society oraz Polskiego Towarzystwa Matematycznego od 1972 r.
Nagrody i wyróżnienia
W 1974 otrzymał Nagrodę dla Młodych Matematyków PTM, a następnie w 2006 otrzymał Nagrodę im. Hugona Steinhausa[8] za serię 17 prac naukowych z lat 1996–2005 z teorii twierdzeń granicznych rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej[9].
Członek Komitetu Matematyki PAN kilku kadencji, w tym 2020-2024[10][11].
W 1984 odznaczony brązowym Krzyżem Zasługi, a w 1991 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[1].
Dorobek naukowy
Jego badania obejmują szeroki zakres zastosowań metod probabilistycznych. Najistotniejsze poświęcone są twierdzeniom granicznym dla ciągów zmiennych losowych z losowymi indeksami, prawie pewnej wersji twierdzeń granicznych oraz twierdzeniom granicznym dla pół losowych . Twierdzenia graniczne ze zbieżnością punktową nazywane są „losowymi wersjami centralnych twierdzeń granicznych” lub „prawie pewnymi wersjami twierdzeń granicznych”. Jest to tematyka, która jest szczególnie intensywnie rozwijana w ostatnich dekadach ze względu na ich implikacje do zastosowań z wykorzystaniem wsparcia metod numerycznych. Twierdzenia graniczne dla ciągów elementów losowych z losowymi indeksami odgrywają od lat bardzo ważną rolę w matematyce finansowej, teorii obsługi masowej, w teorii odnowy, w analizie sekwencyjnej, w teorii procesów Markowa, w teorii błądzeń losowych, w teorii martyngałów i innych dziedzinach matematyki stosowanej. Znaczące wyniki sa zawarte w pracach Zdzisława Rychlika z jego uczniami i matematykami z różnych ośrodków w kraju i zagranicą[9].

Był promotorem w 12 przewodach doktorskich[6]. Dziewięć prac magisterskich zrealizowanych pod jego opieką zostało nagrodzonych na Ogólnopolskim Konkursie na najlepszą pracę studencką z rachunku prawdopodobieństwa i zastosowań matematyki, organizowanym przez Oddział Wrocławski PTM.
Wyniki jego badań zawarte są w ponad 90 publikacjach w renomowanych międzynarodowych czasopismach[12][13]. Miał wielu współpracowników. Najważniejszych przedstawia załączona graficzna analiza na podstawie MathSciNet. Najczęściej cytowana praca[14] dotyczy twierdzeń granicznych dla pól losowych (wspólna z węgierskim matematykiem Istvanem Fazekasem) oraz praca na temat słabej zbieżności rodzin zmiennych losowych z losowymi indeksami[15] (wspólna z Miklös C. Csörgó ) .
Wśród czasopism, w których publikował, warto wymienić: J. Statist. Plann. Inference , Probability and Mathematical Statistics , Colloquium Mathematicum, Canadian Journal of Statistics , Teor. Verojatnost. i Primenen.
Przypisy
- ↑ a b c Krzysztof Pikoń i inni red., Złota Księga Nauk Ekonomicznych, Prawnych i Ścisłych 2005, Wydawnictwo HELION, ul. Chopina 6, 44-100 Gliwice 2005, str. 205, ISBN 83-920014-4-3 [dostęp 2024-05-05] (pol.).
- ↑ Prof. dr hab. Zdzisław Rychlik, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-10-27] .
- ↑ Publikacje osoby – Zdzisław Rychlik – Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. bazawiedzy.umcs.pl. [dostęp 2024-06-01].
- ↑ a b c d Zdzisław Rychlik, [w:] OPI, Ludzie Nauki, ludzie.nauka.gov.pl, 2 stycznia 2024 [dostęp 2024-05-11] (ang. • pol.).
- ↑ Zdzisław Rychlik: Graniczne własności sum niezależnych zmiennych losowych z losową liczba składników. [omnis-umcs.primo.exlibrisgroup.com Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii], 1974, Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej s. 70. [dostęp 2024-06-01]. (pol.).
- ↑ a b Zdzisław Rychlik in Mathematical Genealogy Project. [dostęp 2024-06-01]. (ang.).
- ↑ Historia Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki [online], www.umcs.pl [dostęp 2024-06-01] (pol.).
- ↑ Jury Nagrody im. Hugona Steinhausa , Nagroda główna im Hugona Steinhausa, www.ptm.org.pl [dostęp 2024-06-01] (pol.).
- ↑ a b Aleksander Weron. Laureaci nagród PTM za rok 2006: Zdzisław Rychlik – laureat nagrody im. H. Steinhausa. „Wiadomości Matematyczne. Annales Societatis Mathematicae Polonae (Series II).”. 43 (1), s. 145–147, 2011-07-24. DOI: 10.14708/wm.v43i01.7310. ISSN 2543-991X. [dostęp 2024-06-01].
- ↑ Komitet Matematyki w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2024-06-01].
- ↑ Prof. dr hab. Zdzisław Rychlik, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-06-01] .
- ↑ Zdzisław Rychlik: Lista publikacji w MathSciNet. 1972, American Mathematical Society [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
- ↑ Zdzisław Rychlik: Lista publikacji w zbMATH. 1972, FIZ Karlsruhe GmbH [dostęp 2024-04-10]. (ang.).
- ↑ István Fazekas , Zdzisław Rychlik , Almost sure central limit theorems for random fields, „Mathematische Nachrichten”, 259 (1), 2003, s. 12–18, DOI: 10.1002/mana.200310091, ISSN 0025-584X [dostęp 2024-09-30] .
- ↑ M. Csörgő , Z. Rychlik , Weak convergence of sequences of random elements with random indices, „Mathematical Proceedings of the Cambridge Philosophical Society”, 88 (1), 1980, s. 171–174, DOI: 10.1017/s0305004100057467, ISSN 0305-0041 [dostęp 2024-09-30] .
Bibliografia
- Krzysztof Pikoń i inni red., Złota Księga Nauk Ekonomicznych, Prawnych i Ścisłych 2005, Wydawnictwo HELION, ul. Chopina 6, 44-100 Gliwice 2005, str. 205, ISBN 83-920014-4-3 [dostęp 2024-05-05] (pol.).