Woroneż

Woroneż
Воронеж
	; Woroneż
Herb	Flaga
Państwo	Rosja
Obwód	woroneski
Burmistrz	Wadim Kstienin
Powierzchnia	596,51 km²
Wysokość	154 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności; • gęstość	; 1 058 261; 1767,84 os./km²
Nr kierunkowy	+7 (473)
Kod pocztowy	394000-394095
Tablice rejestracyjne	36, 136
Podział miasta	6 dzielnic
	Położenie na mapie Rosji Woroneż
	Położenie na mapie Europy Woroneż
	Położenie na mapie obwodu woroneskiego Woroneż
	51°39′N 39°12′E/51,650000 39,200000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Wiadomości w Wikinews
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Woroneż (ros. Воронеж) – miasto obwodowe w Rosji, nad rzeką Woroneż (dopływ Donu). Znajduje się 486 km na południe od Moskwy, przy federalnej magistrali M4 „Don”. Aglomeracja woroneska liczy ponad 1,3 mln mieszkańców, a samo miasto (2020) 1 058 261 mieszkańców^[1].

Historia

Po raz pierwszy nazwę Woroneż wymienił pod datą 1177 roku Latopis Ipatijewski z XV wieku. Obecny Woroneż założony został w 1586 roku jako osada obronna na trasie najazdów Tatarów nogajskich i Tatarów krymskich. W 1682 stał się siedzibą biskupstwa prawosławnego.

Pod koniec XVII wieku car Piotr I rozkazał zbudować w Woroneżu stocznię rzeczną (Rosja nie posiadała wtedy na południu dostępu do morza). W 1700 roku rozpoczęto budowę pierwszego statku (Predestynacja (1700)), dlatego Woroneż jest znany w Rosji jako „kolebka floty rosyjskiej”. W XVIII wieku Woroneż stał się jednym z większych ośrodków na południu ówczesnej Rosji. Prawa miejskie otrzymał w 1779 roku.

W 1868 roku do miasta doprowadzono kolej. W roku 1919 w okolicach miasta przebiegały ciężkie walki bolszewików z oddziałami białogwardyjskimi. Większość budynków miasta została zniszczona podczas walk radziecko-niemieckich w 1943 roku. W latach 50. XX wieku miasto odbudowano w stylu socrealistycznym.

Gospodarka

Miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłu maszynowego, elektronicznego, chemicznego, lekkiego, spożywczego oraz materiałów budowlanych^[2].

Transport

tramwaje w Woroneżu – zlikwidowano w 2009 roku.
Woroneż (stacja kolejowa)
Port lotniczy Woroneż – port lotniczy
Polet Airlines – linia lotnicza

Nauka i oświata

W mieście ma siedzibę Woroneski Uniwersytet Państwowy^[3].

Atrakcje turystyczne

Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej (Uspienska) z 1703 roku
Sobór Opieki Matki Bożej (Pokrowski) z 1833 roku
Sobór Zwiastowania z lat 1998–2001
Cerkiew św. Michała Archanioła
Cerkiew św. Mikołaja z 1720 roku
Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego (Woskresienska) z 1762 roku
Monaster żeński Aleksiejewo-Akatow
Monaster Tolszewski
Cerkiew św. Ilji
Pomnik Iwana Bunina

Sport

Buran Woroneż – klub hokejowy
Fakieł Woroneż – klub piłkarski mężczyzn
Dinamo Woroneż – klub piłkarski mężczyzn
Eniergija Woroneż – klub piłkarski kobiet

Ludzie związani z Woroneżem

Iwan Bunin – poeta i nowelista rosyjski
Aleksiej Chowanski – redaktor i wydawca
Arkadij Dawidowicz – pisarz, aforysta
Aleksandr Litwinienko – funkcjonariusz KGB, FSB, zm. 2006
Mitrofan z Woroneża – pierwszy prawosławny biskup woroneski

Polacy w Woroneżu

W 1870 r. w Woroneżu urodził się Marcin Woyczyński, doktor medycyny, pułkownik lekarz Wojska Polskiego. W Woroneżu inżynier chemik Antoni Wołk-Łaniewski ukończył gimnazjum, a rotmistrz Mikołaj Maciejowicz szkołę wojskową. Podczas I wojny światowej Karol Koźmiński zorganizował w Woroneżu Związek Wojskowy Polaków, a internowany w mieście był pisarz Jan Parandowski. Po wojnie był tu więziony przez bolszewików wojskowy Stanisław Magnuszewski. W Woroneżu zmarli:

Joachim Leśniewicz – kapitan wojska polskiego, działacz niepodległościowy, powstaniec listopadowy, po zsyłce na Syberię spędził tu ostatnie lata życia
Aniela Gajewska – szarytka, skazana za pomoc powstańcom styczniowym, zmarła w drodze na zesłanie na Syberię
Artur Hausner – poseł na Sejm II RP, więziony tu przez Rosjan w czasie II wojny światowej
Bohdan de Nisau – działacz socjalistyczny i komunistyczny, inżynier chemik, więziony tu przez Rosjan