Wacław Tuwalski

Stefan Pogorzelski

porucznik
Data i miejsce urodzenia	18 września 1909 Pogorzel
Data i miejsce śmierci	19 marca 1995 Wola Osowińska
Przebieg służby
Lata służby	1939–1946
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Bataliony Chłopskie
Stanowiska	komendant 10 Obwodu Łuków Okręgu Lublin Batalionów Chłopskich
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Wacław Tuwalski ps. Stefan Pogorzelski (ur. 18 września 1909 w Pogorzeli, zm. 19 marca 1995 w Woli Osowińskiej) – nauczyciel, działacz społeczny, samorządowy i spółdzielczy, komendant obwodu Łuków Okręgu Lublin Batalionów Chłopskich, porucznik.

Urodził się jako syn Franciszka i Gertrudy. W 1923 rozpoczął 5-letnie Seminarium Nauczycielskie w Siennicy. Od 1928 pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Tchórzewie. w 1932 został przeniesiony do Szkoły Powszechnej w Woli Osowińskiej. Od 1932 został jej kierownikiem, funkcję tę pełnił do 1973 z małymi przerwami. Działał w Centralnym Związku Młodzieży Wiejskiej „Siew”.

Brał udział w kampanii wrześniowej. Po jej zakończeniu włączył się w działalność podziemną. Był komendantem Chłopskiej Organizacji Wolności Racławice w powiecie łukowskim. Od lata 1940 do lipca 1943 był komendantem obwodu Łuków Batalionów Chłopskich. Zdekonspirowany i zagrożony aresztowaniem schronił się w Rzeszowie, gdzie działał w spółdzielczości. Został awansowany do stopnia porucznika.

Po wojnie powrócił do Woli Osowińskiej, działał w ZMW „Siew” i ZNP. Był również aktywny w samorządzie.

• Spółdzielnia Spożywcza Wolanka, 1946
• Spółdzielnia Zdrowia w Woli Osowińskiej, 1956
• Apteka w Woli Osowińskiej, 1956
• Szkoła Rolnicza w Woli Osowińskiej, 1960
• Towarzystwo Regionalne w Woli Osowińskiej, 1977
• Muzeum Regionalne w Woli Osowińskiej, 1977
• Solidarność Rolników Indywidualnych, lata 80. XX wieku

• Szkoła Powszechna w Woli Osowińskiej, obecnie Muzeum Regionalne, 1934
• Spółdzielnia Wolanka, obecnie Sklep GS Sch, 1946
• Spółdzielnia Zdrowia w Woli Osowińskiej, obecnie dom mieszkalny, 1956
• Szkoła Rolnicza w Woli Osowińskiej, obecnie Gminny Ośrodek Kultury, 1960
• Apteka w Woli Osowińskiej, obecnie Apteka, lata 80. XX wieku
• Ośrodek Zdrowia w Woli Osowińskiej, obecnie Ośrodek Zdrowia, lata 80. XX wieku

Wacław Tuwalski był także aktorem, reżyserem, scenografem. Wystawił m.in. Wesele w Woli Osowińskiej sprzed 100 laty, Balladynę i wiele innych.

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Partyzancki
• Złoty Krzyż Zasługi
• Odznaka za zasługi dla Lubelszczyzny
• Odznaka Zasłużonego Działacza Ruchu Spółdzielczego
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• Nagroda im. Zygmunta Klukowskiego
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
• Złota Odznaka ZNP
• Złota Honorowa Odznaka ZMW

• Marian Wojtas: Słownik biograficzny żołnierzy Batalionów Chłopskich: IV Okręg Lublin. Lublin: Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy Batalionów Chłopskich, 1998, s. 630. ISBN 83-85223-60-6.
• Krystyna Kożuch: ... ocalić od zapomnienia – Wola Osowińska dawniej i dziś. Wola Osowińska: Wojewódzki Dom Kultury w Lublinie, 2001, s. 9. ISBN 93-915018-1-7.