Unia Tarnów

Pełna nazwa	Unia Tarnów Żużlowa Sportowa Społka Akcyjna
Przydomek	Jaskółki
Barwy	biało-niebieskie
Data założenia	1928 (klub) 1957 (sekcja)
Debiut w najwyższej lidze	10 kwietnia 1960 Unia Tarnów 40:38 Górnik Rybnik
Liga	2. Ekstraliga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Siedziba	Tarnów
Adres	ul. Zbylitowska 3 33-101 Tarnów
Stadion	Stadion Miejski Jaskółcze Gniazdo w Tarnowie
Prezes	Kamil Góral[1]
Menedżer	Tomasz Proszowski
Trener	Stanisław Burza[1]
Strona internetowa

Unia Tarnów ŻSSA – polski klub żużlowy z Tarnowa. 3-krotny drużynowy mistrz Polski.

W latach 1957–2001 żużlowcy startowali jako sekcja żużlowa ZKS Unia Tarnów. Największym sukcesem drużynowym są złote medale DMP z 2004, 2005 i 2012, a indywidualnym są tytuły IMP uzyskane: w 1967 przez Zygmunta Pytko na torze w Rybniku, w 2005 i 2013 przez Janusza Kołodzieja, w 2006 przez Tomasza Golloba na torze w Tarnowie oraz przez Runę Holtę w 2007 na torze we Wrocławiu. W drugiej połowie sezonu 2001 sekcja żużlowa połączyła się z TŻ Kraków i startowała pod nazwą TŻ Kraków-Unia Tarnów. Drużyna uzyskała awans do I ligi. Od następnego roku „Jaskółki” wystartowały pod szyldem TTŻ Unia Tarnów. W 2003 miejsce TTŻ-u w lidze zajęła ŻSSA, której udziałowcem jest m.in. TTŻ.

Unia Tarnów ŻSSA jest pierwszym klubem żużlowym-spółką w Polsce. W 2003 żużlowcy tego klubu uzyskali awans do najwyższej klasy rozgrywkowej, po 7 latach walki w niższych ligach. Zimą 2003-2004 do klubu przyszli bracia Tomasz i Jacek Gollobowie oraz Tony Rickardsson, co w połączeniu z utalentowaną młodzieżą (Janusz Kołodziej i Marcin Rempała) i drugą linią opartą na wychowankach pozwoliło zdobywać DMP w latach 2004-2005. W latach 2005–2007 zawodnicy Unii stawali na najwyższym stopniu podium IMP, kolejno: Janusz Kołodziej, Tomasz Gollob i Rune Holta. Od zdobycia drugiego tytułu DMP klub stopniowo spadał niżej w tabeli, aż w 2008 został zdegradowany do I ligi, jednak w 2009 roku klub awansował do Ekstraligi. Pierwszy sezon po powrocie do najwyższej klasy rozgrywkowej tarnowianie zakończyli na 5. miejscu. W sezonie 2010 klub zorganizował finał indywidualnych mistrzostw Europy, które zwyciężył Sebastian Ułamek. W roku 2012, pod szyldem Azoty Tauron Tarnów, zespół prowadzony przez trenera Marka Cieślaka sięgnął po trzeci tytuł DMP. O sile drużyny stanowili: Janusz Kołodziej, który powrócił do Tarnowa po dwóch latach startów w barwach Unii Leszno, Greg Hancock, Martin Vaculík, Leon Madsen i Maciej Janowski. W sezonie zasadniczym 2013 Unia Tarnów zajęła 4. miejsce, natomiast w rozgrywkach finałowych pokonała w dwumeczu Dospel Włókniarz Częstochowa (49:41, 42:48) i ostatecznie zajęła 3. miejsce.

Sezon	Rozgrywki ligowe				Uwagi
	Liga		Miejsce
1957	III	III liga (gr. „południe”)	3/5
1958		III liga	1/10
1959	II	II liga	2/8
1960	I	I liga	7/8
1961	II	II liga	2/11		Przegrane baraże o awans
1962		II liga	4/12
1963		II liga	1/12	2/12
1964		II liga	4/11		Przegrane baraże o awans
1965		II liga	2/9	2/9
1966		II liga	4/9		Wygrane baraże o awans
1967	I	I liga	8/8	8/8
1968		I liga	6/8
1969	II	II liga	3/9
1970		II liga	1/8
1971	I	I liga	8/8
1972	II	II liga	4/8
1973		II liga	4/8
1974		II liga	4/8
1975		II liga	5/8
1976		II liga	3/6
1977		II liga	6/7
1978		II liga	3/7
1979		II liga	5/8
1980		II liga	6/8
1981		II liga	4/7
1982		II liga	2/7		Przegrane baraże o awans
1983		II liga	5/8
1984		II liga	2/7		Przegrane baraże o awans
1985		II liga	1/7
1986	I	I liga	9/10		Wygrane baraże o utrzymanie
1987		I liga	9/10		Wygrane baraże o utrzymanie
1988		I liga	8/10
1989		I liga	8/10
1990	II	II liga	1/10
1991	I	I liga	6/8
1992		I liga	6/10
1993		I liga	8/10
1994		I liga	2/10
1995		I liga	5/10
1996		I liga	10/10
1997	II	II liga	3/11
1998		II liga	5/12
1999		II liga	10/13
2000	III	II liga	2/7		Przegrane baraże o awans
2001		II liga	1/7
2002	II	I liga	5/8
2003		I liga	2/8		Wygrane baraże o awans
2004	I	Ekstraliga	1/8
2005		Ekstraliga	1/8
2006		Ekstraliga	4/8
2007		Ekstraliga	6/8
2008		Ekstraliga	8/8
2009	II	I liga	1/8
2010	I	Ekstraliga	5/8
2011		Ekstraliga	7/8
2012		Ekstraliga	1/10
2013		Ekstraliga	3/10
2014		Ekstraliga	3/8
2015		Ekstraliga	3/8
2016		Ekstraliga	8/8
2017	II	I liga	1/8
2018	I	Ekstraliga	8/8
2019	II	I liga	4/7
2020		I liga	5/8
2021		I liga	8/8
2022	III	II liga	6/7
2023		II liga	4/7
2024		KLŻ	1/6

Poziom ligowy	Liczba sezonów	Sezony
I	27	1960, 1967–1968, 1971, 1986–1989, 1991–1996, 2004–2008, 2010–2016, 2018
II	34	1959, 1961–1966, 1969–1970, 1972–1985, 1990, 1997–1999, 2002–2003, 2009, 2017, 2019–2021
III	7	1957–1958, 2000–2001, 2022–2024

Poniższe zestawienia obejmują osiągnięcia klubu oraz indywidualne osiągnięcia zawodników w rozgrywkach pod egidą PZM, GKSŻ oraz Ekstraligi.

Drużynowe mistrzostwa Polski

• 1. miejsce (3): 2004, 2005, 2012
• 2. miejsce (1): 1994
• 3. miejsce (3): 2013, 2014, 2015

Drużynowe mistrzostwa Polski juniorów

• 1. miejsce (4): 1991, 1993, 2012, 2018
• 2. miejsce (3): 1990, 2005, 2013
• 3. miejsce (2): 1983, 2004

Mistrzostwa Polski par klubowych

• 1. miejsce (2): 2007, 2013
• 2. miejsce (2): 2004, 2009
• 3. miejsce (2): 2014, 2015

Młodzieżowe mistrzostwa Polski par klubowych

• 1. miejsce (3): 1994, 2004, 2012
• 2. miejsce (4): 1991, 1992, 2005, 2014
• 3. miejsce (2): 1983, 2021

Indywidualne mistrzostwa Polski

• 1. miejsce (5):
  • 1967 – Zygmunt Pytko
  • 2005 – Janusz Kołodziej
  • 2006 – Tomasz Gollob
  • 2007 – Rune Holta
  • 2013 – Janusz Kołodziej
• 2. miejsce (3):
  • 2005 – Tomasz Gollob
  • 2007 – Tomasz Gollob
  • 2010 – Krzysztof Kasprzak
• 3. miejsce (4):
  • 2005 – Jacek Gollob
  • 2009 – Janusz Kołodziej
  • 2013 – Maciej Janowski
  • 2014 – Janusz Kołodziej

Młodzieżowe indywidualne mistrzostwa Polski

• 1. miejsce (3):
  • 1994 – Grzegorz Rempała
  • 2004 – Janusz Kołodziej
  • 2012 – Maciej Janowski
• 2. miejsce (3):
  • 1993 – Grzegorz Rempała
  • 1994 – Mirosław Cierniak
  • 2005 – Janusz Kołodziej
• 3. miejsce (3):
  • 1990 – Jacek Rempała
  • 2002 – Janusz Kołodziej
  • 2006 – Paweł Hlib

Drużynowy Puchar Polski

• 2. miejsce (1): 1995
• 3. miejsce (1): 1994

Złoty Kask

• 1. miejsce (3):
  • 2005 – Janusz Kołodziej
  • 2006 – Tomasz Gollob
  • 2013 – Maciej Janowski
• 2. miejsce (2):
  • 1968 – Zygmunt Pytko
  • 2014 – Kacper Gomólski
• 3. miejsce (2):
  • 2009^[a] – Krzysztof Kasprzak
  • 2016 – Janusz Kołodziej

Srebrny Kask

• 1. miejsce (2):
  • 1991 – Jacek Rempała
  • 2005 – Janusz Kołodziej
• 2. miejsce (2):
  • 1993 – Mirosław Cierniak
  • 2003 – Janusz Kołodziej
• 3. miejsce (2):
  • 2005 – Marcin Rempała
  • 2012 – Maciej Janowski

Brązowy Kask

• 1. miejsce (4):
  • 1989 – Jacek Rempała
  • 1990 – Robert Kużdżał
  • 2003 – Janusz Kołodziej
  • 2020 – Mateusz Cierniak
• 3. miejsce (2):
  • 1990 – Jacek Rempała
  • 2012 – Kacper Gomólski

Liga Juniorów

• 3. miejsce (1): 2012

Indywidualne międzynarodowe mistrzostwa Ekstraligi

• 3. miejsce (2):
  • 2014 – Martin Vaculík
  • 2018 – Nicki Pedersen

Poniższe zestawienia obejmują osiągnięcia klubu oraz indywidualne osiągnięcia zawodników krajowych (w zawodach drużynowych, par i indywidualnych) i zagranicznych (w zawodach indywidualnych) w rozgrywkach pod egidą FIM oraz FIM Europe.

Drużynowe mistrzostwa świata

• 1. miejsce (4):
  • 2005 – Tomasz Gollob
  • 2007 – Tomasz Gollob i Rune Holta
  • 2011 – Krzysztof Kasprzak
  • 2013 – Maciej Janowski
• 2. miejsce (1):
  • 2014 – Janusz Kołodziej

Drużynowe mistrzostwa świata juniorów

• 1. miejsce (4):
  • 2005 – Janusz Kołodziej i Marcin Rempała
  • 2006 – Paweł Hlib
  • 2012 – Maciej Janowski
  • 2014 – Kacper Gomólski

Indywidualne mistrzostwa świata

• 1. miejsce (3):
  • 1994 – Tony Rickardsson
  • 2005 – Tony Rickardsson
  • 2014 – Greg Hancock
• 2. miejsce (2):
  • 1995 – Tony Rickardsson
  • 2004 – Tony Rickardsson
• 3. miejsce (2):
  • 1992 – Gert Handberg
  • 2012 – Greg Hancock

Indywidualne mistrzostwa świata juniorów

• 1. miejsce (1):
  • 1993 – Joe Screen
• 2. miejsce (2):
  • 2012 – Maciej Janowski
  • 2014 – Kacper Gomólski
• 3. miejsce (3):
  • 2002 – David Howe
  • 2009 – Patrick Hougaard
  • 2013 – Kacper Gomólski

Drużynowe mistrzostwa Europy juniorów

• 1. miejsce (3):
  • 2012 – Kacper Gomólski
  • 2019 – Mateusz Cierniak
  • 2020 – Mateusz Cierniak

Mistrzostwa Europy par

• 1. miejsce (4):
  • 2005 – Janusz Kołodziej
  • 2006 – Marcin Rempała
  • 2018 – Jakub Jamróg
  • 2020 – Mateusz Cierniak

Indywidualne mistrzostwa Europy

• 1. miejsce (2):
  • 2010 – Sebastian Ułamek
  • 2013 – Martin Vaculík

Indywidualne mistrzostwa Europy juniorów

• 2. miejsce (1):
  • 2003 – Janusz Kołodziej

Klubowy Puchar Europy

• 1. miejsce (1): 2006

Indywidualny Puchar Mistrzów

• 1. miejsce (1):
  • 1992 – Gert Handberg

Puchar Europy par U-19

• 3. miejsce (1):
  • 2020 – Mateusz Cierniak

Stan na 27 sierpnia 2024^[2]

Kat.	Żużlowiec	DMP (KLŻ)	DMPJ	Uwagi
S	David Bellego
S	Kenneth Bjerre			Wypożyczony do Wilków Krosno (na DMP)
S	Adrian Cyfer
S	Matic Ivačič			Wypożyczony z H69 Speedway Rzeszów (na DMP)
S	Daniel Jeleniewski
S	Timo Lahti
U24	Marko Łewiszyn			Wypożyczony z Wilków Krosno (na DMP)
U23	Daniel Klíma			Wypożyczony z GKM-u Grudziądz (na DMP)
U21	Piotr Wardzała
U19	Miłosz Grygolec			Wypożyczony z Wilków Krosno (na DMP i DMPJ)
U19	Igor Gryzło
U19	Jan Heleniak
U19	Sebastian Madej
U19	Jan Rachubik			Wypożyczony ze Speedwaya Lublin (na DMP i DMPJ)

• Historia speedway’a w Polsce. speedwayw.pl. (pol.).