Ulica Karmelicka w Krakowie
| Stare Miasto | |
 Widok od Plant na północny zachód | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Długość |
785 m |
| Przebieg | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°03′58,0″N 19°55′47,9″E/50,066098 19,929985
| |
Ulica Karmelicka – ulica w Krakowie, główna ulica dawnej dzielnicy Piasek. Stanowi przedłużenie ulicy Szewskiej i łączy ją z placem Inwalidów[1].
Od średniowiecza wiodła tędy droga do Czarnej Wsi i do Łobzowa, w którym mieścił się letni pałac królewski. Obecna zabudowa ulicy pochodzi jednak głównie z XIX wieku. Mieszkali wówczas przy niej m.in. Ambroży Grabowski, Maciej Stęczyński (w kamienicy pod nr 52).
W 2019 roku dokonano modernizacji torowiska tramwajowego na ulicy. Przy ulicy Karmelickiej znajduje się Park im. Wisławy Szymborskiej. Został on wybudowany w latach 2021–2023 w miejscu, gdzie dotychczas znajdował się parking. Otwarty 2 lipca 2023 roku, w 100. rocznicę urodzin poetki[2].
Zabudowa
- ul. Karmelicka 1 (ul. Dunajewskiego 1) – Dom Strenka, mieściła się tutaj w latach 1908-1926 kawiarnia Jana Bisanza, dzierżawiona następnie przez Bolesława Górskiego. Przeniesiona potem do pałacu Juliana Dunajewskiego przy ul. Dunajewskiego 4. Przed lokalem ustawiony był charakterystyczny szpaler świerków w donicach, który został wymieniony w parodii arii Jontka z Halki Stanisława Moniuszki, śpiewanej w Szopce Zielonego Balonika. Parodia ta dotyczyła ówczesnych sporów młodopolskich, toczonych przez bywalców kawiarni. W Szopce Zielonego Balonika śpiewano następująco:
- Szumią jodły u Bisanza,
- Szumią niby las,
- Czyta se Kafehauspflanza,
- Jak mnie zerżnął „Czas”.
- Nie mam żalu do Rosnera,
- Jeno do ciebie, cholera!
- Oj moderna, oj niewierna
- Polsko ty Młoda![3]
- ul. Karmelicka 4–6 – Teatr Bagatela.
- ul. Karmelicka 11 – kamienica, proj. Zygmunt Luks, 1899.
- ul. Karmelicka 12 – dawny ratusz jurydyki Garbary.
- ul. Karmelicka 19 – kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny karmelitów.
- ul. Karmelicka pomiędzy 22 a 28 – Park im. Wisławy Szymborskiej
- ul. Karmelicka 27 – kamienica w której w latach 1938-39 i 1945-55 mieszkał i pracował Xawery Dunikowski o czym informuje tablica pamiątkowa.
- ul. Karmelicka 28 – zabytkowa kamienica, ok. 1910[4].
- ul. Karmelicka 35 – (na rogu z ul. Batorego) zabytkowa kamienica Pod Pająkiem, zaprojektowana przez Teodora Talowskiego. Na szczycie południowo-zachodniej ściany kamienicy „Pod Pająkiem” znajduje się zegar słoneczny[5].
- ul. Karmelicka 51 – Dom Erazma Barącza, dawny oddział Muzeum Narodowego.
Widok ze skrzyżowania z ul. Batorego na południe.
Widok ze skrzyżowania z ul. P. Michałowskiego na południe
... i na północ
ul. Karmelicka 1 (ul. Dunajewskiego 1)
Dom Antoniego Strenka (proj. Kazimierz Wyczyński, 1907)
ul. Karmelicka 5
Kamienica (proj. Karol Żychoń (?), 1884)
ul. Karmelicka 4
Teatr Bagatela
ul. Karmelicka 6
Kamienica (proj. Aleksander Biborski, 1891)
ul. Karmelicka 7
Kamienica (proj. Karol Scharoch, 1902–1903)
ul. Karmelicka 11
Kamienica (proj. Zygmunt Luks, 1899)
ul. Karmelicka 12
Ratusz jurydyki Garbary (1780)
ul. Karmelicka 15
Dom Ambrożego Grabowskiego (po prawej), jaśniejszą kostką zaznaczono, zasypane obecnie koryto rudawskiej Młynówki
ul. Karmelicka 19
Kościół Nawiedzenia NMP i klasztor karmelitów od których ulica wzięła nazwę
ul. Karmelicka pomiędzy 22 a 28
Park im. Wisławy Szymborskiej
ul. Karmelicka 27
Kamienica (proj. Filip Pokutyński, ok. 1875)
ul. Karmelicka 29
Pałac Pokutyńskich (proj. Filip Pokutyński, 1875)
ul. Karmelicka 31
Kamienica (proj. Teodor Talowski, 1885)
ul. Karmelicka 35
Kamienica Pod Pająkiem (proj. Teodor Talowski, 1889)
ul. Karmelicka 36
Kamienica (proj. Maksymilian Nitsch, 1871)
ul. Karmelicka 38
Kamienica (proj. Władysław Ekielski, ok. 1892)
ul. Karmelicka 41
Kamienica (proj. Stefan Ertel, Maksymilian Nitsch, 1871)
ul. Karmelicka 45
Kamienica (proj. Jan Zawiejski, 1912)
ul. Karmelicka 50
Kamienica (proj. Aleksander Biborski (?), 1905)
ul. Karmelicka 51
Dom Erazma Barącza
ul. Karmelicka 53
Kamienica (proj. Bronisław Müller, 1881)
ul. Karmelicka 57
Kamienica (1910)
Przypisy
- ↑ Jerzy Kossowski, Leszek Ludwikowski, Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968, s. 114-115.
- ↑ Otwarcie parku Wisławy Szymborskiej. [w:] Kraków.pl [on-line]. 2023-07-07. [dostęp 2023-07-12].
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Wspomnienia smakosza z dawnego Krakowa, „Echo Krakowa” magazyn „Czas przeszły i przyszły”. 24,25,26 VII 1987 r., nr 142 (12442).
- ↑ Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków 2007 ↓, s. 195.
- ↑ Zegar słoneczny. [dostęp 2011-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-08)]. (pol.).
Bibliografia
- Kieszonkowy atlas Krakowa, wyd. Demart, 2007
- Praca zbiorowa Encyklopedia Krakowa, wydawca Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, Kraków 2023, ISBN 978-83-66253-46-9, t. I s. 642–643
- Praca zbiorowa: Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2007. ISBN 978-83-9229-8-1.