Eisspeedway

Tuluza

Tuluza
Toulouse
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Francja

Region

 Oksytania

Departament

Górna Garonna

Burmistrz

Jean-Luc Moudenc[1]

Powierzchnia

118,3 km²

Wysokość

150[2] m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


509 200[3]
4304 os./km²

Kod pocztowy

31000-31500

Podział miasta

17 dzielnic

Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, na dole znajduje się punkt z opisem „Tuluza”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Tuluza”
Ziemia43°36′N 1°26′E/43,600000 1,433333
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Garonna w Tuluzie
Kapitol w Tuluzie
Canal du Midi w Tuluzie

Tuluza (fr. Toulouse, ⓘ; oksyt. Tolosa) – miasto w południowej Francji, stolica regionu Oksytania i departamentu Górna Garonna. Jest czwartym co do wielkości miastem w kraju, po Paryżu, Marsylii i Lyonie. Miasto w granicach administracyjnych gminy liczy 509 200 mieszkańców[3], natomiast jednostka miejska Tuluza(inne języki) liczy 1 047 829 mieszkańców[4].

Historycznie, położona w krainie Langwedocja, na obszarze rozległej Oksytanii. W latach 418–507 była stolicą Królestwa Wizygotów, natomiast w latach 778–1271 była stolicą Hrabstwa Tuluzy(inne języki). Tuluza leży nad rzeką Garonną, 150 km na zachód od Morza Śródziemnego, 230 km na wschód od Oceanu Atlantyckiego, kilkadziesiąt kilometrów na północ od Pirenejów oraz kilkadziesiąt kilometrów na południowy-zachód od Masywu Centralnego. Jest dużym węzłem komunikacyjnym z międzynarodowym portem lotniczym, który obsłużył w 2017 roku 9,3 miliona pasażerów, rozbudowaną siecią autostrad i linii kolejowych. Ponadto, w mieście funkcjonują dwie linie metra. Stanowi również ważny ośrodek akademicki. Obok Paryża i Lyonu zaliczana jest do miast o największej liczbie studentów. Stanowi siedzibę trzech siostrzanych uniwersytetów: Uniwersytet Tuluza I - Capitole, Uniwersytet Toulouse II – Le Mirail oraz Uniwersytet Tuluza III - Paul Sabatier. Główny europejski ośrodek przemysłu lotniczego i kosmicznego (Aerospace Valley). Znajduje się tutaj Centrum Kosmiczne w Tuluzie(inne języki), jeden z oddziałów agencji kosmicznej CNES. W rankingu Mercer(inne języki) dotyczącego jakości życia, Tuluza w 2023 roku uplasowała się na 33. miejscu na świecie, zaraz po Paryżu, 12 miejsc przed Londynem, 51 miejsc przed Warszawą[5].

Bazylika św. Saturnina w Tuluzie jest wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO pod punktem Szlaki pielgrzymkowe do Santiago de Compostela[6]. Na liście UNESCO znajduje się również Kanał Południowy, kanał wodny łączący Tuluzę z Morzem Śródziemnym.

Gospodarka

Główny ośrodek przemysłu lotniczego i kosmicznego Francji (Aerospace Valley), siedziba koncernu lotniczego Airbus oraz szeregu mniejszych przedsiębiorstw lotniczych np. ATR, Best Off(inne języki) (awionetki), Delair(inne języki) (drony), Airborne Concept(inne języki) (drony), Donecle(inne języki) (drony), Mecachrome, Latécoère(inne języki), Stelia Aerospace(inne języki). Jeden z ośrodków Thales Alenia Space oraz Liebherr Aerospace(inne języki). Znajduje się tutaj Centrum Kosmiczne w Tuluzie(inne języki), jak również jedna z kilku na świecie stacji naziemnych CNES - Issus Aussaguel(inne języki) służących do komunikacji ze pojazdami kosmicznymi i satelitami. Znajduje się tutaj siedziba Globalstar Europe, firmy odpowiedzialnej za obsługę 25 satelitów oraz Spot Image(inne języki), operatora satelitów SPOT. W Tuluzie montuje się część europejskich sond kosmicznych np. Jupiter Icy Moon Explorer[7]. Znajduje się tu również IRAP(inne języki) (Instytut Badań Astrofizyki i Planetologii), Institut supérieur de l’aéronautique et de l’espace (Wyższy Instytut Aeronautyki i Kosmosu) oraz École nationale de l’aviation civile (Państwowa Szkoła Lotnictwa Cywilnego). Dawniej w Sud Aviation w Tuluzie produkowano naddźwiękowe samoloty pasażerskie Concorde. Ponadto w mieście rozwinięty jest przemysł elektrotechniczny, elektroniczny, chemiczny, odzieżowy i spożywczy. W mieście i na przedmieściach znajduje się tu m.in. przedsiębiorstwo obróbki aluminium Technal(inne języki), przedsiębiorstwa komputerowe OpenCube Technologies(inne języki) i Eurécia(inne języki), Nexeya(inne języki) (elektronika dla przemysłu kosmicznego), Chavanne(inne języki) (pianina), Étienne Lacroix(inne języki) (pirotechnika), Micropep Technologies(inne języki), Naïo Technologies(inne języki) (robotyka rolnicza), Safran Electrical & Power(inne języki) (systemy elektryczne dla sektora lotniczego, kosmicznego i obronnego).

W rankingu Mercer(inne języki) dotyczącego jakości życia, Tuluza w 2023 roku uplasowała się na 33. miejscu na świecie, zaraz po Paryżu, 12 miejsc przed Londynem, 51 miejsc przed Warszawą[5].

Komunikacja

Tuluza jest największym węzłem komunikacyjnym południowo-zachodniej Francji. Istnieją tam ważne linie kolejowe i autostrady do Bordeaux, Narbona, połączenie drogowe z Hiszpanią i Andorą. Funkcjonują tu metro, port lotniczy oraz port rzeczny (połączony Kanałem Południowym z Morzem Śródziemnym).

Geografia

Położenie

Historycznie, położona w krainie Langwedocja, na obszarze rozległej Oksytanii. Tuluza leży nad rzeką Garonną, 150 km na zachód od Morza Śródziemnego, 230 km na wschód od Oceanu Atlantyckiego, kilkadziesiąt kilometrów na północ od Pirenejów oraz kilkadziesiąt kilometrów na południowy-zachód od Masywu Centralnego.

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Tuluzy (port lotniczy Tuluza-Blagnac)
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 9,7 11,2 15,0 17,6 21,4 25,7 28,2 28,5 24,8 19,7 13,5 10,4 18,8
Średnie dobowe temperatury [°C] 6,3 7,1 10,3 12,7 16,4 20,3 22,6 22,8 19,3 15,3 9,9 7,0 14,2
Średnie temperatury w nocy [°C] 2,9 3,1 5,5 7,9 11,4 15,0 17,0 17,1 13,9 10,9 6,3 3,6 9,6
Opady [mm] 52,5 37,2 45,3 65,2 73,6 64,2 40,1 44,6 45,7 54,3 55,0 49,3 627
Średnia liczba dni deszczowych 9,2 7,8 8,2 9,3 9,9 7,1 5,7 5,9 6,6 7,5 10,0 8,7 96
Średnie usłonecznienie [h] 89 118 175 189 212 232 259 246 210 155 100 90 2075
Źródło: Météo-France[8] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1991–2020, wysokość 151 m n.p.m., 7 km od centrum miasta)

Historia

W starożytności zostało założone przez Rzymian miasto Tolosa, które później (w V wieku) było stolicą państwa Wizygotów. W 507 roku została zdobyta przez Franków. Od IX wieku była stolicą hrabstwa Tuluza. W 1227 roku powstały statuty regulujące sukiennictwo. W średniowiecznej Tuluzie odbywały się od Wielkiego postu do początków grudnia popularne jarmarki. 7 maja 1463 roku miasto zostało doszczętnie zniszczone w pożarze.

Architektura

Tuluza zwana jest różowym miastem (la ville rose) z powodu charakterystycznej lekko różowej cegły widocznej na elewacjach wielu budynków miasta.

Zabytki

Kultura

Edukacja

Sport

  • Toulouse FC – klub piłkarski
  • Spacer's Toulouse – drużyna siatkarska
  • Stade Toulousain – klub rugby

Miasta partnerskie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ toulouse.fr: Jean-Luc Moudenc a été élu maire de Toulouse. [dostęp 2014-07-09]. (fr.).
  2. ↑ Toulouse, Midi-Pyrénées (France). Norwegian Meteorological Institute and Norwegian Broadcasting Corporation 2007-2015. [dostęp 2016-06-10]. (ang.).
  3. ↑ a b Populations légales 2021 Commune de Toulouse (31555) [online], insee.fr [dostęp 2024-02-24].
  4. ↑ Comparateur de territoires. Unité urbaine 2020 de Toulouse (00758) – insee.fr.
  5. ↑ a b Mercer: Mercer’s 2023 Quality of Living Rankings.
  6. ↑ Le carillon de l'église Saint-Sernin à Toulouse [online], neep.free.fr [dostęp 2022-01-22].
  7. ↑ Europejska Agencja Kosmiczna: ESA Science & Technology - Preparing to build ESA's Jupiter mission.
  8. ↑ Fiche climatologique. Statistiques 1991−2020 et records. Toulouse-Blagnac. (fr.).
  9. ↑ Praca zbiorowa: Sztuka Romańska. red. Rolf Toman. Tandem Verlag GmBH, 2008, s. 149. ISBN 978-83-7512-972-4.

Bibliografia

Gminy okręgu Tuluza
Dawne gminy
Stolice regionów Francji
Regiony metropolitalne
Regiony zamorskie

Flaga Francji

Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tuluza