Tu-104
 Tu-104B linii Aerofłot | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
metalowa |
| Załoga |
8 |
| Historia | |
| Data oblotu | |
| Liczba egz. |
201 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2 x silniki turboodrzutowe RD-3M-500 |
| Ciąg |
2 x 95,1 kN |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
34,54 m |
| Długość |
38,85 m |
| Wysokość |
11,9 m |
| Powierzchnia nośna |
184 m² |
| Masa | |
| Własna |
42 080 kg Tu-104 |
| Startowa |
74 500 kg Tu-104 |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
950 km/h |
| Prędkość przelotowa |
750 - 800 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
10 m/s |
| Pułap |
11 500 m |
| Zasięg |
2 650 km |
| Rozbieg |
1 970 m Tu-104 |
| Dobieg |
1 600 m Tu-104 |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| 50 Tu-104 70 Tu-104A 100 Tu-104B/W/D | |
| Użytkownicy | |
 ZSRR,  Czechosłowacja
| |
| Rzuty | |
| |
Tu-104 (ros.) Ту-104 – pierwszy samolot pasażerski z napędem turboodrzutowym produkowany w ZSRR. Zaprojektowany został przez biuro konstrukcyjne Tupolewa, a wytwarzany był w latach 1956-1961.
Wykorzystywany w barwach Aerofłotu i czechosłowackich ČSA. Zbudowano około dwustu samolotów tego typu.
Czwarty turboodrzutowy samolot pasażerski na świecie, po De Havilland Comet, Avro Canada C-102 Jetliner i Sud Aviation Caravelle.
Historia
Konstrukcja samolotu została oparta na rozwiązaniach wykorzystywanych w wojskowym samolocie Tu-16, który charakteryzował się bardzo dobrymi właściwościami, niezawodną konstrukcją i jest wykorzystywany do dzisiaj. Doświadczenia zdobyte przy budowie i użytkowaniu bombowca pozwoliły w 1954 roku przystąpić do projektowania samolotu pasażerskiego, pierwotnie przeznaczonego do przewozu 50 pasażerów. 17 czerwca 1955 roku nowa maszyna wzbiła się po raz pierwszy w powietrze, a w połowie maja następnego roku, weszła na wyposażenie Aerofłotu. 15 września 1956 roku samolot odbył pierwszy rejsowy lot z Moskwy do Irkucka, a 12 października samolot odbył pierwszy międzynarodowy lot z Moskwy do Pragi i był to pierwszy lot samolotu pasażerskiego z napędem turboodrzutowym na linii międzynarodowej. Na Tu-104 ustanowiono 26 rekordów świata samolotów pasażerskich w prędkości i udźwigu. Maszyna była wykorzystywana w przewozach pasażerskich do końca lat 70. ubiegłego wieku.
Konstrukcja
Tu-104 jest dwusilnikowym, wolnonośnym dolnopłatem o całkowicie metalowej konstrukcji. Pół-skorupowy kadłub o kołowym przekroju mieścił hermetyzowaną kabinę składającą się z części pasażerskiej i załogowej. Załoga składała się z dwóch pilotów, nawigatora, mechanika pokładowego, radiotelegrafisty i trzech stewardes do obsługi pasażerów. Skrzydło skośne (35° na krawędzi natarcia) wyposażone w lotki i klapy szczelinowe. Na górnej powierzchni płatów zamontowano grzebienie aerodynamiczne zapobiegające odginaniu się strug przepływającego powietrza w kierunku końcówek skrzydeł i wymuszające równoległy opływ na całej powierzchni płata. Usterzenie klasyczne, wolnonośne ze statecznikami o konstrukcji dźwigarowej. Krawędzie natarcia skrzydeł i stateczników zaopatrzone w instalację przeciwoblodzeniową, stateczniki w instalację elektryczną, a skrzydła są owiewane gorącym powietrzem doprowadzanym ze sprężarki silników. Chowane podwozie, przednie dwukołowe do wnęki w kadłubie, dwa główne zespoły po cztery koła do gondoli w skrzydłach. Napęd samolotu stanowiły dwa silniki turboodrzutowe RD-3M-500, będące cywilną wersją wojskowych AM-3. Zbiorniki paliwa rozmieszczone są w skrzydłach. Na bazie Tu-104 opracowano prototypy wojskowych samolotów: Tu-107 i czterosilnikowego Tu-110.
Wersje
- Tu-104 - wersja prototypowa dla 50 pasażerów z silnikami AM-3 stosowanymi w Tu-16.
- Tu-104A - pierwsza wersja seryjna z 70 miejscami pasażerskimi, 16 w kabinie pierwszej klasy i 54 w klasie turystycznej.
- Tu-104B - wersja Tu-104A z przedłużonym kadłubem, w której zlikwidowano pierwszą klasę i zagęszczono rozstawienie foteli, uzyskując zdolność do przewożenia 100 pasażerów.
- Tu-104D - wersja Tu-104A z możliwością przewożenia 85 pasażerów.
- Tu-104W - wersja Tu-104A z możliwością przewożenia 100 pasażerów.
- Tu-104E - wersja specjalnie przystosowana do bicia rekordów napędzana silnikami RD-16-15.
- Tu-104LL - wersja przystosowana do badań w locie awioniki samolotów Tu-128 i Tu-22M.
- Tu-104AK - wersja przeznaczona do treningu przyszłych kosmonautów radzieckich.
Katastrofy
Zobacz też
Bibliografia
- Jerzy Grzegorzewski, Komunikacyjny odrzutowiec Tu-104, "Skrzydlata Polska", nr 13 (1982), s. 8-9, ISSN 0137-866x.
