Tlenek wanadu(V)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
V | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
181,88 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
żółtobrązowe kryształy[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tlenek wanadu(V), V
2O
5 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym wanad występuje na V stopniu utlenienia. Stosowany jako katalizator, np. przy produkcji kwasu siarkowego, w reakcji utleniania dwutlenku siarki (SO
2) do tritlenku siarki (SO
3).
Otrzymywanie
Tlenek wanadu(V) jest ostatecznym produktem utleniania wanadu, ale często jest zanieczyszczony wówczas niższymi tlenkami[5]. Czysty związek otrzymuje się poprzez termiczny rozkład metawanadanu(V) amonu[5][6]:
- 2NH
4VO
3 → V
2O
5 + 2NH
3↑ + H
2O↑
Właściwości
W czystej postaci ma barwę żółtopomarańczową wynikającą ze zjawiska przeniesienia ładunku. Jest umiarkowanym utleniaczem. W reakcji z dwutlenkiem węgla, dwutlenkiem siarki lub kwasem szczawiowym ulega redukcji do ciemnoniebieskiego tlenku wanadu(IV), VO
2[5].
Słabo rozpuszcza się w wodzie, a jego roztwory mają odczyn lekko kwasowy. Ma właściwości amfoteryczne. Z zasadami tworzy wanadany(V), a w mocnych kwasach powstaje kation dioksydowanadowy VO+
2[5].
Jony ortowanadanowe(V) VO3−
4 obecne są w roztworach silnie zasadowych (pH > 12[6] lub >13[5]). Po obniżeniu pH ulegają one dimeryzacji[5][6]:
- 2VO3−
4 + 2H+
⇌ V
2O4−
7 + H
2O
Po dalszym obniżaniu pH stopień polimeryzacji zwiększa się. W pH 6–9 obecne są pozostające w równowadze trimery V
3O3−
9 i tetramery V
4O4−
12, które poniżej pH 6,5 przechodzą w dekamery V
10O6−
28, HV
10O5−
28 i H
2V
10O4−
28 (stopień polimeryzacji i protonowania zależy też od stężenia[5]). Kondensacji jonów do stopnia n > 4 towarzyszy pojawienie się barwy żółtej, która dalej przechodzi w ciemnopomarańczową. Po zakwaszeniu roztworu do pH < 2–3, poliwanadany rozpadają się z wytworzeniem bladożółtych kationów wanadylowych[5][6]:
- H
2V
10O4−
28 + 14H+
⇌ 10VO+
2 + 8H
2O
Pomimo słabej rozpuszczalności jest silną trucizną[2][6], ma też działanie mutagenne i teratogenne[2]. Nie ma smaku[6].
Przypisy
- ↑ a b c d e f David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-98, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ a b c d Tlenek wanadu(V) [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 kwietnia 2024, numer katalogowy: 204854 [dostęp 2024-09-02]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ a b Vanadium pentoxide, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 14814 [dostęp 2024-09-02] (ang.).
- ↑ Vanadium(V) oxide [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, numer katalogowy: 204854 [dostęp 2012-07-05] (ang.). (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ a b c d e f g h Norman N. Greenwood, Alan Earnshaw, Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 981–987, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).
- ↑ a b c d e f Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 877–879, ISBN 83-01-13654-5.
