Eisspeedway

Storczyk blady

Storczyk blady
Ilustracja
Orchis pallens
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

storczykowe

Rodzaj

storczyk

Gatunek

storczyk blady

Nazwa systematyczna
Orchis pallens L.
Mant. Pl. 2: 292 (1771)[3]
Synonimy
  • Androrchis pallens (L.) D.Tyteca & E.Klein
  • Orchis pseudopallens K.Koch
  • Orchis sulphurea Sims[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Storczyk blady[4] (Orchis pallens L.) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). We florze Polski gatunek rodzimy[4].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie w górach Europy i Azji Zachodniej. Zasięg jego występowania rozciąga się od Hiszpanii po Kaukaz. Na południu sięga po południowe Włochy, Peloponez i południową Turcję. Północna granica zasięgu biegnie przez środkowe Niemcy i południową Polskę[5]. W Polsce najdalej na północ wysunięte stanowisko znajduje się na Wyżynie Miechowskiej (na terenie obszaru Natura 2000 „Kalina-Lisiniec”). Wszystkie pozostałe stanowiska znajdują się w zachodniej części Karpat i na ich Pogórzu. Stanowisk tych podano 31, jednak na ośmiu z nich gatunek ten już wyginął. Najliczniej występuje na Pogórzu Śląskim i na Pogórzu Rożnowskim (w dolinie Dunajca koło Wojnicza i Tęgoborza), poza tym na Pogórzu Wiśnickim (na Panieńskiej Górze) i na jednym stanowisku w Kotlinie Żywieckiej. Najwyżej położone stanowisko w Polsce znajdowało się na Wielkim Kopieńcu (1280 m) w Tatrach, jednakże już wyginął na nim[6].

Morfologia

Liście
Liście odwrotnie jajowate lub eliptyczne, siedzące, w liczbie 4–6, skupione w rozetę u nasady łodygi, połyskujące[5].
Kwiaty
Kwiaty żółte lub bladożółte, wonne, zebrane w szerokowalcowate grono. Warżka jest 3-ząbkowa, wzdłuż środka silnie wygięta do tyłu, a jej środkowa część jest zabarwiona intensywniej. Nie posiada rysunku. Boczne łatki są półokrągłe i drobno ząbkowane, łatka środkowa o długości 5–8 mm jest wyciągnięta do przodu i ma na szczycie 2 małe ząbki. Ostroga o długości 11–12 mm i szerokości 2–3 mm jest walcowata, łukowato wygięta i na szczycie tępa[5].
Owoc
Walcowata, siedząca torebka o długości 17–24 i szerokości 5–6 mm[5].
  • Morfologia
    Morfologia
  • Kwiatostan
    Kwiatostan
  • Kwiaty
    Kwiaty
  • Pokrój
    Pokrój

Biologia i ekologia

Bylina, geofit cebulkowy. Roślina przywiązana jest do podłoża bogatego w węglan wapnia. Gatunek górski, występujący głównie w reglu dolnym i górnym. Preferuje stanowiska lekko zacienione. W Polsce występuje przede wszystkim w zbiorowiskach leśnych i zaroślowych oraz w murawach kserotermicznych[6]. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Kwiaty imitują kwiaty roślin miododajnych, jednakże roślina nie wytwarza nektaru. Zapylana jest głównie przez trzmiele. Procent zawiązywanych owoców – średni[5]. Rozmnaża się przede wszystkim przez nasiona, w niewielkim tylko stopniu wegetatywnie[6]. Liczba chromosomów 2n = 40[7].

Tworzy mieszańce z storczykiem męskim (Orchis mascula) i podkolanem zielonawym ({Platanthera chlorantha)[7], a także z Orchis provincialis i Orchis spitzelii[5].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Kategorie zagrożenia:

Mimo niezbyt licznych stanowisk nie zalicza się w Polsce do gatunku bezpośrednio zagrożonego wyginięciem, lecz tylko narażonego. Populacje na Pogórzu Cieszyńskim, w Kotlinie Żywieckiej i w dolinie Dunajca są bowiem dość liczne. Np. na wzgórzu Bucze na Pogórzu Śląskim oraz na Panieńskiej Górze na Pogórzu Wiśnickim liczba osobników w populacji wynosi około tysiąca, a na Machowej w Cisownicy (Pogórze Śląskie) i na górze Matysce w Kotlinie Żywieckiej przekracza 3 tysiące. Zagrożony jest przez zastępowanie naturalnych lasów mieszanych sadzonymi lasami iglastymi, a czasami także przez przesadzanie okazów z naturalnego środowiska do przydomowych ogródków[6].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-04] (ang.).
  3. ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-03-21]. (ang.).
  4. ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ a b c d e f Helmut Baumann: Storczyki Europy i obszarów sąsiednich. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-698-9.
  6. ↑ a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  7. ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  8. ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  10. ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Storczyk_blady