Eisspeedway

Sit trójłuskowy

Sit trójłuskowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

sitowate

Rodzaj

sit

Gatunek

sit trójłuskowy

Nazwa systematyczna
Juncus triglumis L.
Sp. pl. 1:328. 1753[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Sit trójłuskowy[5] (Juncus triglumis L.) – gatunek rośliny z rośliny sitowatych.

Zasięg występowania

Jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej. Swoim zasięgiem obejmuje rozległe przestrzenie Azji bez części południowej i południowo-wschodniej, Europy bez krańców południowych i Ameryki Północnej[6]. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach. Podany został tutaj z kilku stanowisk: Czarny Staw pod Rysami, Dolina Litworowa, Dolina Małej Łąki, Hruby Regiel, Kasprowy Wierch, Mała Świstówka, Staników Żleb, Upłaziańska Kopa, Karczma[7].

Morfologia

Morfologia
Łodyga
Do 15 cm wysokości, dołem ulistniona, pusta i gładka. Pod ziemią krótkie kłącze[8].
Liście
Krótsze od łodygi, w dole rynienkowate, wyżej obłe. Pochwy liściowe czerwonobrunatne, z dwoma uszkami[8].
Kwiaty
Zebrane po 3-4 w szczytowe główki. Działki okwiatu jasnobrązowe, lancetowate, tępe, z ciemnym wierzchołkiem, długości ok. 4 mm[7]. Podsadka łuskowata, brunatna, krótsza od główki, szerokolancetowata[8].
Owoc
Torebka dwa razy dłuższa od działek[8].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie pod koniec czerwca, nasiona dojrzewają w lipcu-sierpniu. Rośnie na halach, upłazach, w miejscach otwartych. Występuje zarówno na podłożu wapiennym, jak i bezwapiennym. Liczba chromosomów = ok. 120, ok. 130[7].

Oprócz typowej formy gatunku opisano podgatunek Juncus triglumis subsp. albescens (Lange) Hulté. Występuje na Dalekim Wschodzie Rosji i w Ameryce Północnej[9]:

Zagrożenia i ochrona

Kategorie zagrożenia:

Wszystkie stanowiska tej rośliny w Polsce znajdują się na chronionym obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego, jednak nie wystarcza to do uchronienia wszystkich stanowisk. Stanowisko nad Czarnym Stawem jest rozdeptywane przez turystów, a w Dolinie Małej Łąki niszczone podczas zrywki drzewa[7].

 Zobacz też: rośliny tatrzańskie.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-20] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
  4. ↑ Juncus triglumis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 102-103, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-17].
  7. ↑ a b c d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  8. ↑ a b c d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  9. ↑ Juncus triglumis na eMonocot. e-monocot.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-12)]. [dostęp 2013-11-13].
  10. ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  11. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  12. ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.


Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Sit_tr%C3%B3j%C5%82uskowy