Rzeżusznik
 Rzeżusznik piaskowy | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
rzeżusznik |
| Nazwa systematyczna | |
| Cardaminopsis Hayek Fl. Steiermark 1: 477. 30 Dec 1908 | |
Rzeżusznik, gęsiówka (Cardaminopsis (C.A.Mey.) Hayek) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych wyróżniany w niektórych tradycyjnych ujęciach. Współcześnie należące tu gatunki włączane są do rodzaju rzodkiewnik Arabidopsis, choć wciąż w niektórych publikacjach rodzaj bywa wyodrębniany.
Systematyka
Rodzaj wchodzi w skład problematycznej taksonomicznie grupy, którą w XX wieku klasyfikowano na podstawie różnych cech morfologicznych. W latach 60. na podstawie ułożenia liścieni i zawiązka korzenia w nasionach zaproponowano włączenie tego i wielu innych rodzajów w szeroko ujmowany rodzaj gęsiówka Arabis. Inny zestaw cech (obecność gwiazdkowatych włosków, równowąskiej łuszczyny i budowa liścieni) był powodem ujmowania zaliczanych tu gatunków także w bardzo szeroko ujmowanym rodzaju rzodkiewnik Arabidopsis. W końcu lat 90. zastosowanie metod molekularnych pozwoliło na uściślenie powiązań filogenetycznych. Okazało się, że cechy uznawane za diagnostyczne ewoluowały wielokrotnie w obrębie rodziny kapustowatych w różnych liniach i krytyczna analiza danych molekularnych ujawniła polifiletyczny charakter taksonów w ich szerokim ujęciu. Tym niemniej gatunki z rodzaju Cardaminopsis potwierdzono jako wzajemnie zagnieżdżone z gatunkami z rodzaju Arabidopsis i połączono je w jeden rodzaj Arabidopsis składający się w wąskim ujęciu z ok. 11–15 gatunków[3][4][5].
Do publikacji wyróżniających rodzaj w dawnym ujęciu należy krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Wymienia ona z Polski następujące gatunki[6] (nazwa naukowa na drugiej pozycji stanowi aktualną nazwę według Plants of the World online)[5]:
- rzeżusznik piaskowy, gęsiówka piaskowa – Cardaminopsis arenosa (L.) Hayek ≡ Arabidopsis arenosa (L.) Lawalrée
- rzeżusznik skalny, gęsiówka skalna Cardaminopsis petraea (L.) Hiitonen ≡ Arabidopsis lyrata subsp. petraea (L.) O'Kane & Al-Shehbaz – gatunek wymarły,
- rzeżusznik tatrzański, gęsiówka tatrzańska – Cardaminopsis neglecta (Schult.) Hayek ≡ Arabidopsis neglecta (Schult.) O'Kane & Al-Shehbaz
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
- ↑ Ihsan A. Al-Shehbaz: Arabidopsis (de Candolle) Heynhold. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-13].
- ↑ Marcus A Koch. The plant model system Arabidopsis set in an evolutionary, systematic, and spatio-temporal context. „Journal of Experimental Botany”. 70, 1, s. 55-67, 2019. DOI: 10.1093/jxb/ery340.
- ↑ a b Arabidopsis Heynh.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-14].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 49, ISBN 978-83-62975-45-7.