Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (Rada Bezpieczeństwa ONZ, RB ONZ) – jeden z sześciu głównych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych, powołany na mocy Karty Narodów Zjednoczonych (jej istnieniu i kompetencjom poświęcono rozdziały: V, VI i VII KNZ).

Na Radzie Bezpieczeństwa ciąży główna odpowiedzialność za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Podobnie jak Zgromadzenie Ogólne, może ona nakładać sankcje na państwa członkowskie.

Rada Bezpieczeństwa składa się z pięciu stałych członków oraz dziesięciu niestałych, wybieranych na dwa lata zgodnie z kluczem regionalnym (5 miejsc dla Afryki i Azji, 2 Ameryki Łacińskiej, 2 Europy Zachodniej i 1 Europy Wschodniej).

Chińska Republika Ludowa została członkiem stałym Rady Bezpieczeństwa w 1971 roku. Do tego czasu Chiny były reprezentowane przez Republikę Chińską (Tajwan). Do 1991 roku członkiem stałym RB był Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

W skład Rady Bezpieczeństwa wchodzą obecnie:

• jako członkowie stali^[1]:
  •  Chiny,
  •  Francja,
  •  Rosja,
  •  Stany Zjednoczone,
  •  Wielka Brytania;
• jako członkowie niestali^[1]:
  • kadencja 2022–2023:
    •  Albania,
    •  Brazylia,
    •  Gabon,
    •  Ghana,
    •  Zjednoczone Emiraty Arabskie
  • kadencja 2023–2024:
    •  Ekwador,
    •  Japonia,
    •  Malta,
    •  Mozambik,
    •  Szwajcaria
  • kadencja 2024–2025:
    •  Algieria
    •  Gujana
    •  Korea Południowa
    •  Sierra Leone
    •  Słowenia

 Osobny artykuł: Szczegółowe i historyczne dane członkowskie.

Od 1993 roku rozważana jest reforma Rady Bezpieczeństwa, ale jak dotychczas nie osiągnięto żadnych rezultatów^[2]. Niektóre państwa członkowskie domagają się rozszerzenia RB, twierdząc, że przyczyni się to do poprawienia jego demokratycznego i reprezentatywnego deficytu. Jednakże w debatach na ten temat powstały rozbieżności dotyczące m.in.: liczby nowych członków, ich statusu (stali czy niestali), prawa weta. Kandydatami do stałego członkostwa są: Brazylia, Indie, Japonia i Niemcy (G4). W przypadku niespełnienia ich żądań, zagroziły zredukowaniem wkładu finansowego lub wojskowego. Również kraje afrykańskie wyraziły potrzebę swojej stałej reprezentacji w Radzie, aby zakończyć hegemonię północnych państw uprzemysłowionych w tym ważnym organie ONZ^[3].

W grudniu 2004 roku ówczesny sekretarz generalny Kofi Annan zaproponował dwa modele powiększenia RB do 24 członków. Model A proponuje dodanie 6 nowych stałych członków bez prawa weta i 3 niestałych na dwuletnie kadencje. Model B tworzy nową kategorię ośmiu miejsc odnawialnych co 4 lata i jedno miejsce nieodnawialne na kadencję 2 lat^[4][5].

Rada podejmuje uchwały większością 9 głosów spośród 15 członków. Wśród uchwał wyróżnia się uchwały dotyczące spraw proceduralnych oraz uchwały dotyczące innych spraw. W przypadku spraw innych do ważności uchwały wymagane są zgodne głosy członków stałych. Jednak w drodze zwyczaju wykształciła się zasada, że uchwała zostaje przyjęta także w wypadku, gdy żaden z członków stałych nie wyrazi sprzeciwu (pierwszy przypadek takiej interpretacji, niezgodnej z literalnym brzmieniem art. 27 Karty Narodów Zjednoczonych, miał miejsce w 1950 r. w związku z interwencją ONZ w Korei). Do zawetowania rezolucji potrzeba więc determinacji jednego z członków stałych lub 7 głosów innych państw. Ten sposób głosowania jest powszechnie krytykowany, swą słabość ujawnił m.in. w trakcie kryzysu irackiego 2003, proponuje się więc, by wprowadzić tzw. podwójne weto (co najmniej 2 członków permanentnych musiałoby zagłosować przeciw, by decyzja nie weszła w życie).

Rada Bezpieczeństwa przedkłada Zgromadzeniu Ogólnemu sprawozdania coroczne lub specjalne (art. 24 ust. 3), w art. 26 zobowiązano ją zaś do poczynienia szczególnych kroków prowadzących do kontroli zbrojeń.

• Rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ
• Karta Narodów Zjednoczonych

• Główna strona Rady Bezpieczeństwa w portalu ONZ (ang.)