Przekrój (czasopismo)
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Wydawca | |
| Tematyka |
społeczno-kulturalna |
| Język | |
| Pierwszy numer |
19 grudnia 2016 |
| Redaktor naczelny |
Sylwia Niemczyk i Joanna Domańska |
| Stali współpracownicy | |
| Średni nakład |
139 900[1] egz. |
| Format |
A3[2] |
| Liczba stron |
160[2] |
| Strona internetowa | |
| |
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Adres |
ul. Ślusarska 9/28 |
| Wydawca | |
| Tematyka |
społeczno-kulturalna |
| Pierwszy numer |
15 kwietnia 1945 |
| Ostatni numer |
30 września 2013 |
| Redaktor naczelny | |
| Średni nakład |
(05/2012) 52 225[5] egz. |
| Format | |
| Liczba stron |
84[4] |
| ISSN | |
| OCLC | |
| Strona internetowa | |
Przekrój – polskie czasopismo społeczno-kulturalne[6] wydawane w latach 1945–2013 w Krakowie (w latach 2002–2009 w Warszawie) jako tygodnik i ponownie od 2016 roku w Warszawie jako kwartalnik (numery 3556-3584) i rocznik (od numeru 3585).
Historia
Założony przez Mariana Eilego, który był redaktorem naczelnym pisma przez 24 lata[7]. Pierwszy numer ukazał się 15 kwietnia 1945 roku. W 561 numerze wydanym 8 stycznia 1956 roku pojawiła się krzyżówka. W połowie lat 1970. tygodnik osiągał rekordowe nakłady ponad 700 tys. egzemplarzy[8].
Do 2002 był wydawany w Krakowie. Następnie, po zakupie tytułu przez szwajcarski koncern Edipresse Polska, siedzibę przeniesiono do Warszawy. Po przeniesieniu redakcji do Warszawy i zmianie zespołu redakcyjnego „Przekrój” zmienił swój styl, a większość stałych współpracowników zrezygnowała ze współpracy. 27 sierpnia 2009 roku wydawnictwo Edipresse poinformowało o sprzedaży tygodnika „Przekrój” Grzegorzowi Hajdarowiczowi. Od 1 lipca 2011 r. redakcja miała siedzibę ponownie w Krakowie (w części miasta Zabłocie), w Warszawie pozostawała tylko jej część. W październiku 2013 r. nowym właścicielem tygodnika „Przekrój” został fotograf Tomasz Niewiadomski. Ostatni numer „Przekroju” wydany przez Gremi Media ukazał się w poniedziałek 30 września 2013 roku[9][10].
W grudniu 2016 r. Tomasz Niewiadomski wznowił wydawanie pisma w formie kwartalnika poświęconego tematyce społecznej i kulturalnej, obejmując równocześnie stanowisko redaktora naczelnego[7].
Średni nakład to 52 225 egz., zaś sprzedaż wynosiła 18 749 (według danych ZKDP za maj 2012)[5]. W grudniu 2016 r. wznowiony Przekrój początkowo zaplanowano wydawać w nakładzie 50 tys. egz., jednak nakład został szybko wyczerpany, w związku z czym pod koniec grudnia zaplanowano dodruk 29,9 tys. egzemplarzy[2], a pod koniec stycznia kolejnych 60 tys. sztuk[1] – ostatecznie sprzedaż sięgnęła 100 tys. egzemplarzy[11]. W przypadku drugiego numeru kwartalnika zdecydowano się na wydanie go w nakładzie 130 tys. egz. i w zwiększonej objętości 164 stron (zamiast 148)[12]. Nakład trzeciego numeru ustalono na poziomie 130 tys. sztuk[11].
Począwszy od 30 listopada 2018 r. Przekrój Sp. z o.o. weszła w skład Fundacji Przekrój, a dotychczasowy właściciel spółki i redaktor naczelny czasopisma Tomasz Niewiadomski jako fundator wszedł w skład rady fundacji, a redaktor naczelną została Miłada Jędrysik[13]. Od marca 2020 redaktor naczelną jest Joanna Domańska[14][15]. W październiku 2021 Sylwia Niemczyk zastąpiła ją na stanowisku redaktor naczelnej serwisu internetowego[16].
Od 2024 roku „Przekrój” przeszedł na cykl roczny, ukazują się dwa wydania rocznika: po polsku i angielsku. Pracę straciła także część zespołu redakcyjnego[17].
Wpływ na kulturę narodową
Tygodnik „Przekrój” był jednym z ważnych czynników kulturotwórczych w okresie PRL. Redakcja wskazywała czytelnikom „okno na świat”[18]. Treści promowały zachodnioeuropejską kulturę, dobry gust. Barbara Hoff uczyła Polki jak modnie ubierać się, a Jan Kamyczek – reguł savoir-vivre’u. Popularyzowano sztukę nowoczesną, zasady zdrowego żywienia, jazz i motoryzację. Czytelnicy mieli możność zapoznania się z twórczością wybitnych pisarzy i plastyków z całego świata. To „Przekrój” wypromował Daniela Mroza i Sławomira Mrożka, a stałymi współpracownikami byli m.in.: Ludwik Jerzy Kern, Zbigniew Lengren, Jerzy Waldorff, Lucjan Kydryński i Konstanty Ildefons Gałczyński[19]. Do historii przeszły słynne krzyżówki z „Przekroju”, do rozwiązania których należało wykazać się wiedzą, inteligencją i humorem.
Od 2005 redakcja przyznawała nagrodę Fenomen „Przekroju”.
W czerwcu 2011 roku Małopolska Biblioteka Cyfrowa rozpoczęła publikację archiwalnych wydań tygodnika[20], które dostępne są poprzez Internet.
Redaktorzy naczelni
- Marian Eile: 1945–1969
- Mieczysław Kieta: 1969–1973
- Mieczysław Czuma: 1973–2000
- Maciej Piotr Prus: 2000–2001
- Józef Lubiński: 2001
- Jacek Rakowiecki: 2001–2002
- Roman Kurkiewicz: 2002[21]
- Piotr Najsztub: 2002–2006
- Mariusz Ziomecki: 2006–2007
- Jacek Kowalczyk: 2007–2009
- Katarzyna Janowska: 2010–2011
- Artur Rumianek: 2011[22]
- Donat Szyller: wrzesień – 31 grudnia 2011 (p.o.)[22]
- Roman Kurkiewicz: 1 stycznia 2012[21] – 8 października 2012[3]
- Zuzanna Ziomecka i Marcin Prokop: 2012[4] – październik 2013
- Tomasz Niewiadomski: grudzień 2016 r. – listopad 2018 r.
- Miłada Jędrysik: listopad 2018 – luty 2020[13]
- Joanna Domańska: od marca 2020 – 2021 (serwis internetowy przekroj.pl)[16]
- Joanna Domańska: od marca 2020[14][15] – obecnie (kwartalnik)[23]
- Sylwia Niemczyk: 2021[16] – obecnie (serwis internetowy przekroj.pl)[23]
Współpracownicy
Na przestrzeni lat z „Przekrojem” współpracowali m.in.:
Uwagi
- ↑ Równorzędni redaktorzy naczelni.
Przypisy
- ↑ a b Kolejny dodruk „Przekroju”. 60 tys. egz. ze względu na „ogromne zainteresowanie czytelników” [online], 22 stycznia 2017 [dostęp 2017-01-23] (pol.).
- ↑ a b c Będzie dodruk pierwszego numeru „Przekroju”, w styczniu dodatkowe 30 tys. egz. [online], 23 grudnia 2016 [dostęp 2016-12-27].
- ↑ a b Kurkiewicz i Piątek żegnają się z „Przekrojem”. „Polityczna decyzja, brak wsparcia Presspubliki”. Wirtualnemedia.pl, 2012-10-09. [dostęp 2012-10-16]. (pol.).
- ↑ a b c „Przekrój” na stałe z 84 stronami. Do końca 2013 roku sprzedaż ma się podwoić. Wirtualnemedia.pl, 2012-10-16. [dostęp 2012-10-16]. (pol.).
- ↑ a b „Newsweek” wyprzedził „Politykę”, traci „Przekrój” [online], wirtualnemedia.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ A.M. Frankowiak, Oblicza tożsamości europejskiej na łamach polskich tygodników opinii w latach 2004–2015, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2016, s. 349. ISBN 978-83-8100-021-5.
- ↑ a b „Przekrój” wraca jako kwartalnik społeczno-kulturalny, w redakcji Niewiadomski, Jędrysik, Raczkowski i Stawiszyński [online] [dostęp 2016-12-15].
- ↑ Znany tygodnik wyprowadza się z Warszawy [online], wiadomosci.onet.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Tomasz Niewiadomski kupił „Przekrój”. wirtualnemedia.pl, 2013-10-08. [dostęp 2013-10-08]. (pol.).
- ↑ Zuzanna Ziomecka: Na początek (ostatni numer „Przekroju” opublikowany przez Gremi). rp.pl, 2013-09-29. [dostęp 2013-10-08]. (pol.).
- ↑ a b 100 tys. sprzedanych egz. pierwszego wydania „Przekroju”, nowy numer w nakładzie 120 tys. egz. [online], 14 czerwca 2017 [dostęp 2017-06-19] (pol.).
- ↑ Drugi numer „Przekroju”: więcej stron, 130 tys. egz. nakładu, reklamy z Raczkowskim i bohaterami rysunków [online], 16 marca 2017 [dostęp 2017-03-19] (pol.).
- ↑ a b Miłada Jędrysik redaktor naczelną magazynu „Przekrój”. Tomasz Niewiadomski zakłada fundację „Przekrój” [online] [dostęp 2018-11-28] (pol.).
- ↑ a b Zmiany w magazynie "Przekrój". Wybrano nową redaktor naczelną [online], Onet Kultura, 21 stycznia 2020 [dostęp 2023-11-06] (pol.).
- ↑ a b Joanna Domańska nową naczelną "Przekroju" [online], Press.pl [dostęp 2023-11-06] (pol.).
- ↑ a b c Sylwia Niemczyk redaktor naczelną serwisu internetowego „Przekroju” [online], wirtualnemedia.pl, 12 października 2021 [dostęp 2023-11-06] (pol.).
- ↑ p, „Przekrój” tylko raz w roku, zwolnienia w redakcji [online], www.wirtualnemedia.pl, 29 czerwca 2023 [dostęp 2024-06-03].
- ↑ Sebastian Klauziński, Kultowy „Przekrój” wraca w poniedziałek. Ale nie będzie już tygodnikiem [online], wyborcza.pl, 15 grudnia 2016 [dostęp 2017-03-19].
- ↑ Milena Rachid Chehab: Epitafium dla znikającego „Przekroju”. W poniedziałek ukaże się ostatni numer.. wyborcza.pl, 2013-09-27. [dostęp 2013-10-08]. (pol.).
- ↑ „Przekrój” dostępny w Małopolskiej Bibliotece Cyfrowej. [dostęp 2021-05-20].
- ↑ a b Roman Kurkiewicz naczelnym „Przekroju”, Bartosz Węglarczyk na czele „Sukcesu”. Wirtualnemedia.pl, 2011-12-23. [dostęp 2012-10-16]. (pol.).
- ↑ a b Donat Szyller odchodzi z „Przekroju”. Kolejne zwolnienia. Wirtualnemedia.pl, 2011-11-30. [dostęp 2012-10-16]. (pol.).
- ↑ a b Redakcja. przekroj.pl. [dostęp 2023-09-29]. (pol.).
- ↑ Marcin Kędryna, hipster pana prezydenta [online], rp.pl [dostęp 2019-10-14] (pol.).
- ↑ Przekrój, nr 37-38, Boże Narodzenie, 1945.