Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej

Miejsce, w którym stał pomnik Armii Czerwonej (marzec 2020)
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Miejsce	centrum
Projektant	Bernard Trenk
Całkowita wysokość	12 m
Data odsłonięcia	1946
Data likwidacji	1997
Położenie na mapie Torunia Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej
Położenie na mapie Polski Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej
53°00′48,3″N 18°36′17,2″E/53,013417 18,604778

Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej – nieistniejący obecnie pomnik, znajdujący się na skwerze pomiędzy ul. Wały gen. Sikorskiego a Muzeum Etnograficznym. Był to betonowy obelisk mierzący 12 m wysokości. Na jej szczycie znajdowała się pięcioramienna gwiazda. Na głównym monumencie umieszczono pięć tablic, na których oddano hołd żołnierzom Armii Czerwonej. Autorem pomnika był mistrz kamieniarsko-rzeźbiarski Bernard Trenk^[1]. Pomnik odsłonięto 9 maja 1946 roku^[2], na miejscu, gdzie pochowano w prowizorycznych grobach około 300 żołnierzy radzieckich (ciała ekshumowano dwa lata później). 12 marca 1997 roku Rada Miasta Torunia zdecydowała się na przeniesienie niektórych elementów pomnika żołnierzy radzieckich na cmentarz i rozebranie całego monumentu. W maju 1997 roku tablice wymontowano i przeniesiono na cmentarz przy ul. Grudziądzkiej. W lipcu 1997 roku pomnik pocięto na kawałki. Likwidacji pomnika sprzeciwiali się ambasadorowie Rosji, Białorusi i Ukrainy oraz środowiska lewicowe^[1].

W kwietniu 2023 na miejscu dawnego pomnika posadzono Dęby Pamięci upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej związane z Pomorzem i Kujawami^[3].

• Pomniki w Toruniu

• Antoni Ziółkiewicz, Adam Paczuski: Pomniki Torunia. Toruń: Wydawnictwo Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturalnego w Toruniu, 2002. ISBN 83-87768-85-5.