Pod Mocnym Aniołem (powieść)
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Typ utworu | |||
| Miejsce powstania | |||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania | |||
| Język | |||
| Data wydania | |||
| Wydawca | |||
| |||
Pod Mocnym Aniołem – powieść Jerzego Pilcha, wydana w 2000 roku przez Wydawnictwo Literackie, za którą autor otrzymał główną Nagrodę Literacką „Nike” w 2001 roku.
Historia
Powieść była pisana podczas odwyku pisarza w Tworkach[1] (zob. Szpital Tworkowski). Ukazała się w 2000 roku w Krakowie nakładem Wydawnictwa Literackiego[2][1]. Powieść wygrała w plebiscycie czytelników Nagrody Literackiej „Nike” w 2001 roku ex aequo z książką pt. Sąsiedzi Jana Tomasza Grossa[3]. Za książkę autor otrzymał główną Nagrodę Literacką „Nike” w 2001 roku[4], a z nią czek na 80 tys. złotych[3]. Laudację wygłosiła Maria Janion, która pochwaliła grę autora z tradycją powieści pijackiej[3] i stwierdziła, że nagrodzona powieść to akt wiary w literaturę, z czym zgodził się także Zbigniew Mentzel[5].
Nagroda „Nike” przyznana powieści sprawiła, że wzrosło znacząco zainteresowanie pisarstwem Jerzego Pilcha, jego książki sprzedawały się w nakładzie kilkudziesięciu tysięcy egzemplarzy, a sam autor zmieniał wydawców: przeszedł z Wydawnictwa Literackiego do Świata Książki, następnie do Wielkiej Litery, a w 2014 roku wrócił do Wydawnictwa Literackiego[5]. Książka została przetłumaczona na 15 języków[6], m.in. na język angielski przez Billa Johnstona i ukazała się pt. The mighty angel nakładem amerykańskiego wydawnictwa Open Letter[6].
W 2013 roku ukazał się film fabularny pt. Pod Mocnym Aniołem w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego[7].
Fabuła
Narratorem, utożsamionym z głównym bohaterem powieści[4], jest Juruś[8], pisarz, publicysta i alkoholik[9], który zwierza się ze swego uzależnienia[4]. Przebywa na oddziale odwykowym i ze względu na swój pisarski nałóg pisze za pacjentów ich dzienniczki[10]. Utwór składa się z szeregu opowieści, które notował Juruś[8]. Narrator w tekście zwraca uwagę na zastosowane rozwiązania twórcze, m.in. na swoją grafomanię i kicz[11]. Rozdział pt. Wyjątki stanowi zbiór cytatów o alkoholizmie[11]. Zakończenie jest szczęśliwe: Juruś wyzwala się z pijaństwa poprzez miłość do kobiety[11]. Tadeusz Nyczek zwrócił uwagę, że problemem Jurusia-bohatera jest picie, natomiast problemem Jurusia-narratora opisanie picia[10].
Recepcja
Ks. Andrzej Luter uznał, że jest w tej powieści coś niezwykłego, uwodzicielskiego, pomimo że nie przepada za literaturą poruszającą temat picia alkoholu[3]. Michał Komar natomiast pisał, że według niego po raz pierwszy w polskiej literaturze pojawiła się powieść z motywami autobiograficznymi, której bohater wzbudza sympatię[12]. Witold Bereś stwierdził, że powieść zapewne nie powstałaby bez alkoholowych i detoksowych doświadczeń pisarza, jednak jest to według niego autonomiczna fikcja[13]. Zdaniem Agnieszki Nęcki powieść można odbierać jako spowiedź współczesnego prozaika, który jest uzależniony od pisania, kobiet i alkoholu[10], ale też wszystko może być fikcją literacką[8]. Stanisław Stabro pisał, że utwór nie dorównuje pierwowzorowi tego typu dyskursu, tj. powieści Pod wulkanem Malcolma Lowry’ego, której sensy uważał za głębokie i symboliczne[4].
Przypisy
- ↑ a b Kubisiowska 2016 ↓, s. 338.
- ↑ Bereś 2021 ↓, s. 730.
- ↑ a b c d Kubisiowska 2016 ↓, s. 339.
- ↑ a b c d Stanisław Stabro, Literatura polska 1944-2000 w zarysie, Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002, s. 153, ISBN 978-83-233-1608-4.
- ↑ a b Kubisiowska 2016 ↓, s. 342.
- ↑ a b The Polish Book Institute [online], instytutksiazki.pl [dostęp 2025-01-29].
- ↑ Bereś 2021 ↓, s. 731.
- ↑ a b c Nęcka 2007 ↓, s. 165.
- ↑ Nęcka 2007 ↓, s. 163.
- ↑ a b c Nęcka 2007 ↓, s. 164.
- ↑ a b c Nęcka 2007 ↓, s. 166.
- ↑ Kubisiowska 2016 ↓, s. 340.
- ↑ Bereś 2021 ↓, s. 359.
Bibliografia
- Witold Bereś, Pilchu: na rogu Wiślnej i Hożej, Warszawa: Wielka Litera, 2021, ISBN 978-83-8032-546-3.
- Katarzyna Kubisiowska, Pilch w sensie ścisłym, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2016, ISBN 978-83-240-4121-3.
- Agnieszka Nęcka, Autorski striptiz, [w:] Barbara Gutkowska, Jacek Gałuszka (red.), Literatura i ja: postacie autobiografizmu w literaturze polskiej XX i XXI wieku, Wydanie I, Katowice: Oficyna Wydawnicza WW, 2007, ISBN 978-83-60743-03-4, OCLC 214132149.