Pociąg Pancerny Obrony Wybrzeża, pierwszy^[a] – pociąg opancerzony Wojska Polskiego II RP, improwizowany podczas kampanii wrześniowej przez Lądową Obronę Wybrzeża.

Latem 1939 roku dowództwo Lądowej Obrony Wybrzeża postanowiło sformować jednostkę pociągów pancernych do obrony wybrzeża. W warsztatach portowych Marynarki Wojennej w Gdyni opancerzono prowizorycznie (workami z piaskiem) dwie lory i dwa wagony, uzbrojone w dwa działa 75 mm z flotylli rzecznej w Pińsku; załogę skompletowano z 3 baterii morskiego dywizjonu artylerii lekkiej^[1]. Pociąg ten był gotowy 26 sierpnia. Pod dowództwem por. Zygmunta Budzyńskiego, przydzielony został do batalionu ON „Kartuzy IV”, gdzie został podzielony na dwa działony. Pierwszy patrolował linię kolejową Somonino – Kartuzy, drugi wyrzucił ze stacji Stara Piła oddział 2 pułku gdańskiej Landespolizei. 2 września pociąg prowadził pojedynek artyleryjski baterią gdańskiego dywizjonu artylerii ostrzeliwującego Żukowo. 3 września nad ranem 2 pułk Landespoliei zdobył Żukowo i elektrownię Rutki, ale został wyparty przez kontratak dwóch plutonów IV batalionu wspartych pociągiem pancernym; Niemcy odbili ten teren dopiero wieczorem^[2].

Rano 4 września na IV batalion uderzyła 207 Dywizja Piechoty. Pociąg stoczył pojedynek z artylerią niemiecką i wycofał się na północ na Kartuzy. Połączenie kolejowe z Gdynią było przerwane, Niemcy zajęli Kartuzy. Nie widząc możliwości skutecznej obrony i uratowania pociągu, został on opuszczony, po zdemontowaniu dział i zniszczeniu urządzeń celowniczych^[3].

• Tadeusz Krawczak, Jerzy Odziemkowski: Polskie pociągi pancerne w wojnie 1939. Wyd. I. Warszawa: Książka i Wiedza, 1987, seria: Biblioteka Pamięci Pokoleń. ISBN 83-05-11723-5. Brak numerów stron w książce