Paweł Kowal

Paweł Kowal (2022)
Data i miejsce urodzenia	22 lipca 1975 Rzeszów
Prezes partii Polska Jest Najważniejsza
Okres	od 4 czerwca 2011 do 14 lutego 2014
Przynależność polityczna	Polska Jest Najważniejsza
Poprzednik	Joanna Kluzik-Rostkowska
Sekretarz stanu w MSZ
Okres	od 20 lipca 2006 do 16 listopada 2007
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wiadomości w Wikinews

Paweł Robert Kowal (ur. 22 lipca 1975 w Rzeszowie) – polski polityk, politolog, historyk i publicysta, doktor habilitowany nauk społecznych, profesor ISP PAN.

Poseł na Sejm V, VI, IX i X kadencji, w latach 2006–2007 sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, deputowany do Parlamentu Europejskiego VII kadencji, w latach 2011–2014 prezes partii Polska Jest Najważniejsza, w latach 2013–2017 przewodniczący rady krajowej Polski Razem.

Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie. W 1999 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1996–1998 studiował w Collegium Invisibile w Warszawie pod kierunkiem Krystyny Kersten. Odbył podróże badawcze do Jakucji, Buriacji i Chakasji. W 1999 został asystentem w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. W styczniu 2011 w tej jednostce obronił napisaną pod kierunkiem Jana Kofmana pracę doktorską zatytułowaną Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986–1989. Próba reformy w systemie władzy^[1][2], następnie objął stanowisko adiunkta w ISP PAN^[3]. Zatrudniony również w Kolegium Europejskim w Natolinie^[4]. Habilitował się 22 lutego 2019 w ISP PAN w zakresie nauk społecznych, przedstawiwszy rozprawę pt. Testament Prometeusza. Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej^[2][5]. W tym samym roku objął stanowisko profesora Instytutu Studiów Politycznych PAN^[6]. Został również wykładowcą w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, objął tam też funkcję kierownika Podyplomowych Studiów Wschodnich^[7].

W pracy naukowej zajął się w szczególności kwestiami polityki wschodniej Polski i UE oraz historii współczesnej^[2]. Autor artykułów publicystycznych na tematy polityki międzynarodowej^[1]. Został redaktorem naczelnym kwartalnika „Sprawy Międzynarodowe”^[8].

Od 1998 do 2000 był zatrudniony w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, m.in. kierował wydziałem w Departamencie Spraw Zagranicznych. W latach 2000–2001 pełnił obowiązki dyrektora Departamentu Współpracy z Zagranicą i Integracji Europejskiej w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od 2001 do 2003 pracował jako ekspert ds. polityki wschodniej w Centrum Stosunków Międzynarodowych. W latach 2003–2005 był dyrektorem Mazowieckiego Centrum Kultury i Sztuki. Od 2003 pracował jako ekspert w Muzeum Powstania Warszawskiego, był współautorem koncepcji tego muzeum. W 2005 kierował Biurem Prasowym Prezydenta m.st. Warszawy.

Związał się z Prawem i Sprawiedliwością. W latach 2002–2005 przewodniczył radzie dzielnicy Ochota. W wyborach parlamentarnych w 2005 został wybrany na posła w okręgu chrzanowskim. W Sejmie do 2006 był przewodniczącym Komisji Kultury i Środków Przekazu i wiceprzewodniczącym Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Od 20 lipca 2006 do 22 listopada 2007 pełnił funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w rządzie Jarosława Kaczyńskiego. W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz drugi uzyskał mandat poselski, otrzymując 26 184 głosy. W Sejmie objął stanowisko wiceprzewodniczącego klubu parlamentarnego PiS, a także wiceprzewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych.

W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 został wybrany na eurodeputowanego w okręgu wyborczym Kraków, otrzymując 18 614 głosów^[9]. W PE przystąpił do grupy Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy, objął funkcję przewodniczącego delegacji do komisji współpracy parlamentarnej UE-Ukraina.

22 listopada 2010 wystąpił z Prawa i Sprawiedliwości w związku z zaangażowaniem się w działalność ugrupowania Polska Jest Najważniejsza. 4 czerwca 2011 został wybrany na stanowisko prezesa partii o tej nazwie^[10] (wstąpił do niej dzień wcześniej). 7 września 2011 został powołany w skład Rady Bezpieczeństwa Narodowego^[11], odwołany został z niej 27 grudnia tego samego roku.

7 grudnia 2013 kierowana przez niego partia została rozwiązana, współtworząc powołaną na bazie ruchu społecznego „Godzina dla Polski” nową partię Polska Razem^[12], w której Paweł Kowal objął funkcję przewodniczącego rady krajowej. W 2014 z jej listy bezskutecznie ubiegał się o europarlamentarną reelekcję^[13]. We wrześniu 2015, po niewpisaniu go wbrew ustaleniom na listę kandydatów PiS do Senatu, wycofał się z działalności politycznej^[14] (formalnie pozostał na czele rady krajowej Polski Razem do momentu przekształcenia partii w listopadzie 2017).

W lipcu 2019 ogłosił swój start w wyborach do Sejmu z listy Koalicji Obywatelskiej z pierwszego miejsca w okręgu krakowskim^[15]. W wyborach z października tegoż roku uzyskał mandat poselski, otrzymując 76 720 głosów^[16]. W Sejmie IX kadencji został wiceprzewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych^[17].

W wyborach w 2023 utrzymał mandat poselski na kolejną kadencję, kandydując jako lider listy KO w okręgu rzeszowskim i otrzymując 63 534 głosy^[18]. W X kadencji Sejmu objął funkcję przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych^[19]. W 2024 został przewodniczącym Rady do spraw Współpracy z Ukrainą^[20].

Działał w Radzie Młodzieży Rzeszowa, m.in. jako jej przewodniczący. W latach 1996–1998 pełnił funkcję prezesa Klubu Jagiellońskiego, działał także w Centrum im. Mirosława Dzielskiego w Krakowie. W latach 1997–2005 był współpracownikiem Ośrodka Myśli Politycznej, gdzie kierował m.in. programem Państwo Polskie wobec Polaków na Wschodzie. Członek Stowarzyszenia Wspólnota Polska i od 2005 jako członek nadzwyczajny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Współpracownik Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu, w 2007 został członkiem rady kolegium^[21]. Zasiadał też w radzie programowej Instytutu Spraw Publicznych^[22]. W 2008 został honorowym członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej w Choczni^[23]. W 2011 założył Fundację Energia dla Europy^[24]. W 2014 został przewodniczącym rady programowej przedstawicielstwa Polskiej Akademii Nauk w Kijowie^[25]. Od 2016 związany z think tankiem Medyczna Racja Stanu^[26], którego był współzałożycielem, w 2021 wszedł w skład rady Fundacji Kaukaskiej^[27].

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
2005		Prawo i Sprawiedliwość	Sejm V kadencji	nr 12	12 625 (6,30%)[28]
2007			Sejm VI kadencji		26 184 (9,78%)[29]
2009			Parlament Europejski VII kadencji	nr 10	18 614 (2,00%)[30]
2014		Polska Razem	Parlament Europejski VIII kadencji	nr 4	25 037 (3,28%)[13]
2019		Koalicja Obywatelska	Sejm IX kadencji	nr 13	76 720 (11,82%)[16]
2023			Sejm X kadencji	nr 23	63 534 (9,43%)[18]

Jest żonaty, ma czworo dzieci^[31].

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2014)^[32][33]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi (2008, Portugalia)^[34]
• Order „Za Zasługi” III stopnia (2007, Ukraina)^[35][36]
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)^[37]
• Srebrny Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” (2005)
• Nagroda im. Profesora Tomasza Strzembosza za książkę Koniec systemu władzy (2013)^[38]
• Wyróżnienie tygodnika „Polityka” w rankingu na najlepszych polskich europosłów (2013)^[39]
• Nagroda „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia (2014)^[40]
• Nagroda Pojednania Polsko-Ukraińskiego (2015)^[41]
• Nagroda „Przeglądu Wschodniego” za książkę Testament Prometeusza. Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej (2019)^[42]
• Nagroda Klio III stopnia za książkę Trauma i sława w kategorii autorskiej (2023)^[43]
• Nagroda im. Józefa Łukaszewicza za książkę Abakanowicz. Trauma i sława (2024)^[44]

• Państwo polskie wobec Polaków na Wschodzie (współautor), Kraków 2000
• Włodzimierz Bączkowski. O wschodnich problemach Polski. Wybór pism (współautor), Kraków 2000
• Nie jesteśmy ukrainofilami (współautor), Wrocław 2002
• „Wymiar wschodni” UE – szansa czy idée fixe polskiej polityki? (redaktor, współautor), Warszawa 2002
• Krajobrazy z Mistralami w tle, Kraków 2011^[1]
• Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986–1989, Warszawa 2012
• Między Majdanem a Smoleńskiem. Rozmawiają Piotr Legutko i Dobrosław Rodziewicz, Kraków 2012
• Jaruzelski. Życie paradoksalne (współautor), Kraków 2015
• Testament Prometeusza. Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej, Warszawa-Wojnowice 2018
• Muzeum i zmiana. Losy muzeów narracyjnych (współredaktor, współautor), Warszawa-Kraków 2019
• Inicjatywa Trójmorza: geneza, cele i funkcjonowanie (współautor z Agnieszką Orzelską-Stączek), Warszawa 2019
• Three Revolutions: Mobilization and Change in Contemporary Ukraine I. Theoretical Aspects and Analyses on Religion, Memory, and Identity (współautor, współredaktor z Georges’em Minkiem i Iwoną Reichardt), Stuttgart 2019
• Three Revolutions: Mobilization and Change in Contemporary Ukraine II. An Oral History of the Revolution on Granite, Orange Revolution, and Revolution of Dignity (współautor, współredaktor z Georges’em Minkiem, Iwoną Reichardt i Adamem Reichardtem), Stuttgart 2019
• Spokojnie już nie będzie. Koniec naszej belle epoque (współautor z Agnieszką Lichnerowicz), Warszawa 2023
• Abakanowicz. Trauma i sława, Warszawa 2023
• Pięć kręgów imperium. Długi koniec Rosji, Warszawa 2023

• Paweł Kowal [online], europarl.europa.eu [dostęp 2021-08-05] .
• Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. V kadencja. Przewodnik, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2006 . Brak numerów stron w książce
• Posłowie IX kadencji: Paweł Kowal [online], sejm.gov.pl [dostęp 2021-08-05] .

• Paweł Kowal [online], pawelkowal.pl [dostęp 2021-08-05] .strona główna serwisu