Oddział Apolinarego Kurowskiego – partia powstańcza okresu powstania styczniowego.

Oddział został sformowany na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Jego dowódcą był Apolinary Kurowski herbu Nałęcz, natomiast kapelanem – ksiądz bernardyn Serafin Szulc.

6 lutego 1863 Apolinary Kurowski na czele swojego oddziału, liczącego wówczas 150 osób, wraz z 50 kosynierami Teodora Cieszkowskiego, wyruszył ze Sławkowa do Maczek. Rosyjska załoga dworca w Maczkach, jak tylko dowiedziała się o wymarszu powstańców, uciekła już dzień wcześniej.

Zdobycznym pociągiem składającym się z 2 lokomotyw i 10 wagonów, powstańcy przejechali przez Ząbkowice i Dąbrowę do Sosnowic (Sosnowca).

Rosjanie zabarykadowali się w budynku dworca kolejowego, lecz zostali otoczeni przez oddziały powstańczej piechoty.

Po długim ostrzale do ataku przystąpili kosynierzy, wskutek czego dworzec został zdobyty. W walkach tych Teodor Cieszkowski został ranny w rękę. Powstańcy zdobyli duże ilości składowanego tam tytoniu i ołowiu, a także znaczną kwotę rubli w srebrze.

Oddział Kurowskiego wrócił po akcji do Dąbrowy, gdzie urządzono kwaterę w mieszkaniu Józefa Patrycego Cieszkowskiego.

Kurowski podzielił pieniądze zdobyte w Sosnowcu. Za połowę kupił u Żydów będzińskich po obniżonej cenie zapas kożuchów, buty i inne niezbędne wyposażenie. Żydzi ofiarowali przy tym Kurowskiemu uzbierane w swoim gronie 10 000 polskich złotych.

Dwudniowy pobyt oddziału Apolinarego Kurowskiego w Dąbrowie zakończył się uroczystą mszą polową z udziałem mieszkańców i miejscowej orkiestry górniczej. Przy dźwiękach Mazurka Dąbrowskiego, powstańcy wymaszerowali w kierunku Sławkowa i Olkusza. Na czele oddziału szła jednolicie umundurowana orkiestra, której członkowie wzięli potem udział w powstańczych potyczkach.

W oddziale walczył m.in. Jan Schneider^[1].

• Stefan Kieniewicz, Powstanie styczniowe, Warszawa 1972; ISBN 83-01-03652-4.
• Tadeusz Manteuffel (red.), Historia Polski, t.II, cz.III, Warszawa 1959 r.

• Powstanie styczniowe w Zagłębiu Dąbrowskim