Muzeum Warszawy
 Kamienice po stronie Dekerta na Rynku Starego Miasta, siedziba główna muzeum. Na pierwszym planie rzeźba Syreny, której oryginał znajduje się na ekspozycji stałej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek Starego Miasta 28/42 |
| Data założenia |
1936 |
| Zakres zbiorów |
varsaviana |
| Wielkość zbiorów |
ok. 300 tys. eksponatów[1] |
| Dyrektor | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°15′00,8640″N 21°00′42,2280″E/52,250240 21,011730
| |
| Strona internetowa | |
Muzeum Warszawy (od 1936 jako Muzeum Dawnej Warszawy, w latach 1948–2014 jako Muzeum Historyczne m.st. Warszawy) – muzeum gromadzące i prezentujące zbiory związane z historią Warszawy.
Siedziba muzeum mieści się w jedenastu połączonych ze sobą staromiejskich kamienicach – ośmiu po stronie Dekerta na Rynku Starego Miasta i trzech przy ul. Nowomiejskiej.
Historia
Placówka powstała w 1936 jako oddział Muzeum Narodowego, będącego w tamtym czasie instytucją należącą do miasta, pod nazwą Muzeum Dawnej Warszawy[3]. Mieściła się w trzech zakupionych przez magistrat kamienicach na rynku: Baryczkowskiej, Kleinpoldowskiej i Pod Murzynkiem[3]. Od 1937 kustoszem placówki był Antoni Wieczorkiewicz. W 1941 został on aresztowany przez niemieckich okupantów i zmarł w kolejnym roku w Auschwitz-Birkenau.
Siedziba muzeum wraz z dużą częścią zbiorów uległa zniszczeniu w 1944 podczas powstania warszawskiego, późniejszych kradzieży oraz w wyniku wilgoci w staromiejskich piwnicach[1]. Po wojnie, decyzją Zarządu Miejskiego, muzeum zostało reaktywowane w 1948 pod nazwą Muzeum Historyczne m.st. Warszawy[4]. Zaadaptowane na siedzibę muzeum kamienice odbudowano w latach 1948–1954 w ramach rekonstrukcji zabytkowego zespołu miejskiego Starego Miasta.
W 1947 w inwentarzu muzeum znajdowało się 169 przedmiotów, jednak zbiory zaczęły szybko się zwiększać[1]. Muzeum zostało otwarte 17 stycznia 1955[5]. Pierwsza stała ekspozycja nosiła nazwę Dzieje Warszawy od X wieku do czasów obecnych[6].
W latach 2010–2012 przeprowadzono całościową renowację piwnic znajdujących się w głównej siedzibie muzeum pod ośmioma kamienicami po stronie Dekerta, obejmujących powierzchnię 1142 m². Podczas prowadzonych wykopalisk archeologicznych odnaleziono skarb składający się z 1211 monet wybitych pomiędzy pierwszą połową XVII wieku a początkiem XVIII wieku (najmłodszymi numizmatami były dwugrosze Augusta II Mocnego z 1707)[7]. Natrafiono także na studnię z drugiej połowy XVII wieku[7].
Podczas Nocy Muzeów w maju 2012 zwiedzającym po raz pierwszy udostępniono wyremontowane piwnice[8]. Stanowią one obecnie najważniejszy spośród pięciu elementów Szlaku Kulturalnych Piwnic Starego Miasta[9].
W kwietniu 2014 nazwę placówki zmieniono na Muzeum Warszawy[10].
W maju 2017 udostępniono zwiedzającym zmodernizowaną siedzibę główną muzeum oraz jej nową wystawę główną Rzeczy warszawskie[11]. W czerwcu 2018 udostępniono zwiedzającym kompletną wystawę stałą Rzeczy warszawskie. Ekspozycja składa się z 21 gabinetów tematycznych, prezentujących 7352 obiekty[12].
W 2022 oddziałem muzeum stała się Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy, natomiast dotychczasowy oddział Muzeum Ordynariatu Polowego przekazano parafii katedralnej Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski[13]. W tym samym roku placówka przejęła prace i wyposażenie pracowni Karola Tchorka przy ul. Smolnej 36, przekazane w 2021 miastu przez synową artysty[14][15].
Działalność
Muzeum gromadzi zbiory z zakresu: archeologii, malarstwa, grafiki, ikonografii, rzeźby, rzemiosła artystycznego, numizmatyki i rysunków architektonicznych. Ich liczba to ok. 300 tys. eksponatów[1]. Zbiory są przechowywane m.in. w magazynach w Pałacu Kultury i Nauki, magazynach Muzeum Warszawskiej Pragi oraz w Pruszkowie[16]. W zbiorach znajdują się m.in. dwie unikalne kolekcje kolorowych fotografii wykonane podczas powstania warszawskiego przez Ewę Faryaszewską i Gerharda Wiechmanna[17].
Do czasu rozpoczęcia remontu piwnic MW w kwietniu 2010 varsaviana były udostępniane na ekspozycji stałej Siedem wieków Warszawy, pokazującej dzieje miasta od jego założenia po czasy współczesne. Zbiory eksponowane były także na wystawach czasowych.
Poza działalnością ekspozycyjną muzeum ma pokaźny dorobek wydawniczy (m.in. wydaje uhonorowaną w 2010 Nagrodą Klio serię „Biblioteka Warszawska”), a także liczne publikacje poświęcone zbiorom własnym i dziejom Warszawy. MW organizuje lekcje i konkursy dla szkół oraz otwarte wykłady w Centrum Interpretacji Zabytku (m.in. o społeczeństwie Warszawy, warszawskiej kartografii, architekturze mieszkalnej, pomnikach, dobrach kultury, transporcie publicznym, a także o muzeach głównych miast europejskich), projekcje filmowe i cykle spacerów (poświęcone m.in. historycznym ogrodom, dekoracjom architektonicznym, kamienicom, architekturze sportowej, szyldom i ich typografii). Jest także organizatorem konferencji naukowych. Uczestniczy we wszystkich znaczących wydarzeniach warszawskich: Nocy Muzeów, Pikniku Naukowym Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik, Festiwalu Nauki oraz Uniwersytecie III Wieku. Jest także współproducentem filmów dokumentalnych poświęconych stolicy.
Oddziały
Muzeum Warszawy ma 9 oddziałów. W sezonie letnim czynna jest również stała wystawa Muzeum w warszawskim Barbakanie poświęcona Staremu Miastu i murom obronnym Starej Warszawy[18].
Dyrektorzy[19]
- Adam Słomczyński (1948–1950)
- Stanisław Arnold (lipiec 1950–grudzień 1950)[20]
- Janusz Durko (1951–31 grudnia 2003)[21]
- Joanna Bojarska-Syrek (1 stycznia 2004–30 września 2012)[22][23]
- Ewa Nekanda-Trepka (1 listopada 2012–31 grudnia 2020)[24]
- Karolina Ziębińska-Lewandowska (od 1 stycznia 2021)[2]
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Wystawa czynna w sezonie letnim (1 maja – 30 września)
Przypisy
- ↑ a b c d Tomasz Urzykowski. Jesteśmy skarbcem Warszawy. Rozmowa z dr. Jarosławem Trybusiem, wicedyrektorem Muzeum Warszawy. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 7 czerwca 2018.
- ↑ a b Karolina Ziębińska-Lewandowska objęła stanowisko dyrektorki Muzeum Warszawy. Muzeum Warszawy, 2021-01-01. [dostęp 2021-01-04].
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 519. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 519. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 25. ISBN 83-03-01684-9.
- ↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
- ↑ a b Agata Wójcik. Badania archeologiczne w Warszawie. „Stolica”, s. 48, styczeń-luty 2016.
- ↑ 200 tysięcy osób wzięło udział w Nocy Muzeów w Warszawie. [w:] „Rzeczpospolita” [on-line]. rp.pl. [dostęp 2014-02-06].
- ↑ Szlak Kulturalnych Piwnic Starego Miasta. warsawtour.pl. s. Stołeczne Biuro Turystyki Urzędu m.st. Warszawy. [dostęp 2014-02-06].
- ↑ Uchwała nr LXXX/2055/2014 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 3 kwietnia 2014r. w sprawie zmiany nazwy i statutu Muzeum Historycznego m. st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego poz. 4119 [on-line]. edziennik.mazowieckie.pl. [dostęp 2014-05-16].
- ↑ Wystawa główna Rzeczy warszawskie. [w:] Muzeum Warszawy [on-line]. muzeumwarszawy.pl. [dostęp 2017-06-17].
- ↑ Wystawa główna Rzeczy warszawskie | Muzeum Warszawy, „Muzeum Warszawy” [dostęp 2018-06-22] (pol.).
- ↑ Zmiany w statucie Muzeum Warszawy. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 7 kwietnia 2022. [dostęp 2024-03-01].
- ↑ Warszawa zadba o pracownię twórcy tablic upamiętniających wojenne egzekucje. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 26 października 2021. [dostęp 2024-10-21].
- ↑ Pracownia Karola Tchorka. [w:] Muzeum Warszawy [on-line]. 4 lipca 2023. [dostęp 2024-10-21].
- ↑ Tomasz Urzykowski. Jesteśmy skarbcem Warszawy. Rozmowa z dr. Jarosławem Trybusiem, wicedyrektorem Muzeum Warszawy. „Gazeta Stołeczna”, s. 5, 7 czerwca 2018.
- ↑ Powstanie warszawskie na kolorowych zdjęciach niemieckiego żołnierza. „Skarpa Warszawska”, s. 32, sierpień 2019.
- ↑ Muzeum Warszawy. Odwiedź nas on-line [online], Muzeum Warszawy [dostęp 2022-06-23] (pol.).
- ↑ Historia muzeum. muzeumwarszawy.pl. [dostęp 2021-02-11].
- ↑ Izabella Maliszewska: Rozmowa z profesorem Januszem Durko. muzeumwarszawy.pl. [dostęp 2021-02-11].
- ↑ Dyrektor Muzeum Historycznego Warszawy na emeryturze. warszawa.wyborcza.pl, 2004-01-02. [dostęp 2021-02-11].
- ↑ KNO – 41103-5/2007 R/07/004 Wystąpienie pokontrolne. nik.gov.pl, 2007-12-31. [dostęp 2021-02-11].
- ↑ KNO - 4110-04-01/2013 R/13/004 Wystąpienie pokontrolne. nik.gov.pl. [dostęp 2021-02-11].
- ↑ Tomasz Urzykowski: Będzie nowy dyrektor Muzeum Warszawy. Ewa Nekanda-Trepka pokieruje nim tylko do końca grudnia. warszawa.wyborcza.pl, 2020-03-04. [dostęp 2021-02-11].