Moduł:Kalendarium/09-29
Dokumentacja modułu
[]Moduł danych z listą wydarzeń, których rocznica przypada 29 września.
- 2025 (lata zakończone na 0 lub 5) – 9 wydarzeń, 5 grup plików, 1721 znaków
- 2026 (lata zakończone na 1 lub 6) – 8 wydarzeń, 4 grupy plików, 1457 znaków
- 2027 (lata zakończone na 2 lub 7) – 9 wydarzeń, 3 grupy plików, 1237 znaków
- 2028 (lata zakończone na 3 lub 8) – 9 wydarzeń, 3 grupy plików, 1756 znaków
- 2029 (lata zakończone na 4 lub 9) – 9 wydarzeń, 2 grupy plików, 2781 znaków
- INNE – 1 wydarzenie, 0 grup plików, 98 znaków
| Instrukcja dla modułu |
|---|
|
Każdy rekord zawiera następujące parametry:
((mały opis umieszczany w treści wydarzenia||opis alt|nazwa pliku na commons)).
Pod jednym opisem można umieścić więcej plików podając kolejne pary: ((mały opis umieszczany w treści wydarzenia||opis alt X|nazwa pliku X na commons|opis alt Y|nazwa pliku Y na commons ...)). Przykład jest w Moduł:Kalendarium/03-04 w roku 1678, gdzie podlinkowane są 3 pliki dźwiękowe.
|
[]
2025
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1910 – zmarł amerykański malarz i grafik Winslow Homer, autor obrazów o tematyce rodzajowej, zaś w późniejszym okresie twórczości – pejzaży marynistycznych i scen przedstawiających walkę człowieka z morzem (na ilustracji obraz „The Herring Net”)
- 1925 – zmarł francuski prawnik i polityk Léon Bourgeois (na fotografii), premier Francji w latach 1895–1896, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1930 – zmarł rosyjski malarz Ilja Riepin, przedstawiciel realizmu
- 1935 – urodził się amerykański piosenkarz i pianista Jerry Lee Lewis, pionier wczesnego rock and rolla
- 1940 – nad Brocklesby w Nowej Południowej Walii unikatowy wypadek powietrzny: dwa samoloty Avro Anson zderzyły się w powietrzu, po kolizji obie uczestniczące w niej maszyny pozostały sczepione ze sobą, mimo to zdołały bezpiecznie wylądować
- 1990 – po 83 latach budowy oddano do użytku Katedrę Narodową w Waszyngtonie (na fotografii)
- 2000 – zmarła polska geograf i geomorfolog Anna Dylikowa, przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Geograficznego, założycielka olimpiady geograficznej
2026
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1571 – urodził się włoski malarz Caravaggio, jeden z najwybitniejszych artystów wczesnego baroku, którego burzliwe i awanturnicze życie do tej pory kryje wiele tajemnic i nieodkrytych faktów; jego obrazy cechuje charakterystyczne ciemne tło kontrastujące z rażącym blaskiem oświetlającym przedstawione osoby; sceny religijne w swoich obrazach przedstawiał w naturalistyczny sposób, co szokowało współczesnych mu odbiorców
- 1861 – zmarła Tekla z Bądarzewskich Baranowska, autorka pieśni Modlitwa dziewicy
- 1866 – urodził się ukraiński historyk Mychajło Hruszewski (na fotografii), przewodniczący Ukraińskiej Centralnej Rady
- 1881 – urodził się austriacki ekonomista Ludwig von Mises
- 1901 – urodził się włoski fizyk Enrico Fermi, konstruktor pierwszego sztucznego reaktora jądrowego (na fotografii)
- 1951 – urodziła się chilijska polityk Michelle Bachelet, dwukrotna prezydent Chile: w latach 2006–2010 oraz 2014–2018
- 2006 – w dżungli amazońskiej rozbił się brazylijski Boeing 737-800; zginęły wszystkie 154 osoby na pokładzie
2027
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1747 – urodził się Józef Wybicki, polityk i pisarz, autor słów Mazurka Dąbrowskiego – hymnu Polski (do odsłuchania) (na fotografii rękopis pieśni)
- 1887 – w Kurierze Codziennym ukazał się pierwszy odcinek powieści Lalka Bolesława Prusa; tegoż dnia założono niemiecki klub piłkarski Hamburger SV
- 1957 – wyciek nuklearny w Majaku
- 1967 – premiera dramatu psychologicznego Jowita w reżyserii Janusza Morgensterna; tegoż dnia rozpoczął obrady pierwszy synod biskupów, zwołany przez Pawła VI jako ciało doradcze
2028
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał; o zachodzie słońca rozpoczyna się Jom Kipur
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1568 – obalony został Eryk XIV, drugi król Szwecji z dynastii Wazów; tron objął jego przyrodni brat, Jan III
- 1833 – zmarł król Hiszpanii Ferdynand VII; na mocy „sankcji pragmatycznej” tron przypadł niespełna trzyletniej infantce Izabeli, regentką zaś została jej matka, Maria Krystyna
- 1913 – urodził się amerykański reżyser filmowy Stanley Kramer, autor katastroficznego filmu Ostatni brzeg; tegoż dnia w niewyjaśnionych okolicznościach, w trakcie podróży promem do Anglii, utonął niemiecki inżynier Rudolf Diesel, wynalazca silnika wysokoprężnego (potocznie zwanego, od jego imienia, „dieslem”)
- 1933 – Rada Ministrów wydała rozporządzenie powołujące Polską Akademię Literatury
- 1938 – w Monachium premierzy Wielkiej Brytanii i Francji, Neville Chamberlain i Édouard Daladier, podpisali z Hitlerem i Mussolinim umowę zezwalającą III Rzeszy anektować przygraniczne obszary Czechosłowacji (na fotografii uwidocznieni ponadto Galeazzo Ciano, Joachim von Ribbentrop i Ernst von Weizsäcker)
- 1943 – urodził się Lech Wałęsa (na fotografii z 1980 r.), działacz robotniczy i związkowy, przywódca ruchu „Solidarność”, prezydent Rzeczypospolitej w latach 1990–1995
2029
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1364 – wojna stuletnia: zwycięstwo wojsk angielskich nad francuskimi w bitwie o Auray
- 1804 – urodził się polski patriota, działacz niepodległościowy oraz pisarz i poeta Michał Czajkowski – Sadyk Pasza (na portrecie), uczestnik powstania listopadowego, po którego upadku wyemigrował z kraju; od 1841 w służbie u tureckiego sułtana, założył polską wieś w Turcji Adampol, dowodził w wojnie krymskiej sformowanym przez siebie oddziałem kozackim, później osiadł na Ukrainie i działał na rzecz pojednania polsko-rosyjskiego; autor romantycznych powieści historycznych, zaliczany do szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu
- 1829 – w Wielkiej Brytanii powstała pierwsza na świecie profesjonalna formacja policyjna – Metropolitan Police Service, nazywana także od swojej siedziby Scotland Yard; inicjatorem przedsięwzięcia był ówczesny minister spraw wewnętrznych (późniejszy premier) Robert Peel, oficerowie policji byli przez to nazywani „Peelers” albo – co okazało się bardziej popularne – „Bobbies” (Bobby jest wariantem imienia Robert)
- 1939 – generał Thommée podpisał kapitulację Twierdzy Modlin
- 1944 –
60. dzień powstania warszawskiego: rankiem rozpoczął się generalny szturm na Żoliborz, powstańcy wycofali się z Twierdzy Zmartwychwstanek, pod Jaktorowem została rozbita Grupa Kampinos, zginął m.in. dowódca Alfons Kotowski ps. „Okoń” – więcej w kalendarium - 1984 – zmarł polski dziennikarz radiowy, kompozytor i reżyser Jerzy Wasowski (na fotografii), wraz z Jeremim Przyborą współtwórca telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów, dla którego skomponował dziesiątki piosenek
- 1989 – w wypadku samochodowym zginęli Zdzisław Kamiński i Andrzej Kurek, prowadzący telewizyjny program popularnonaukowy „Sonda”, oraz ich kierowca, pilot rajdowy Andrzej Gieysztor
2030
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1810 – urodziła się pisarka Elizabeth Gaskell (Północ i Południe)
- 1910 – zmarł amerykański malarz i grafik Winslow Homer, autor obrazów o tematyce rodzajowej, zaś w późniejszym okresie twórczości – pejzaży marynistycznych i scen przedstawiających walkę człowieka z morzem (na ilustracji obraz „The Herring Net”)
- 1930 – zmarł rosyjski malarz Ilja Riepin, przedstawiciel realizmu
- 1940 – nad Brocklesby w Nowej Południowej Walii unikatowy wypadek powietrzny: dwa samoloty Avro Anson zderzyły się w powietrzu, po kolizji obie uczestniczące w niej maszyny pozostały sczepione ze sobą, mimo to zdołały bezpiecznie wylądować
- 1990 – po 83 latach budowy oddano do użytku Katedrę Narodową w Waszyngtonie (na fotografii)
- 2000 – zmarła polska geograf i geomorfolog Anna Dylikowa, przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Geograficznego, założycielka olimpiady geograficznej
- 2010 – zmarł francuski fizyk, z pochodzenia polski Żyd, Georges Charpak (na fotografii), specjalizujący się w fizyce cząstek elementarnych, za osiągnięcia w dziedzinie budowy detektorów cząstek uhonorowany Nagrodą Nobla
2031
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1571 – urodził się włoski malarz Caravaggio, jeden z najwybitniejszych artystów wczesnego baroku, którego burzliwe i awanturnicze życie do tej pory kryje wiele tajemnic i nieodkrytych faktów; jego obrazy cechuje charakterystyczne ciemne tło kontrastujące z rażącym blaskiem oświetlającym przedstawione osoby; sceny religijne w swoich obrazach przedstawiał w naturalistyczny sposób, co szokowało współczesnych mu odbiorców (na ilustracji „Cierniem koronowanie”)
- 1861 – zmarła Tekla z Bądarzewskich Baranowska, autorka pieśni Modlitwa dziewicy
- 1881 – urodził się austriacki ekonomista Ludwig von Mises
- 1901 – urodził się włoski fizyk Enrico Fermi, konstruktor pierwszego sztucznego reaktora jądrowego (na fotografii)
- 1951 – urodziły się: polska wokalistka i flecistka, członkini zespołu 2 plus 1 Elżbieta Dmoch, która wylansowała takie przeboje jak „Chodź, pomaluj mój świat”, „Czerwone słoneczko”, „Windą do nieba”, oraz chilijska polityk Michelle Bachelet, dwukrotna prezydent Chile: w latach 2006–2010 oraz 2014–2018
2032
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1747 – urodził się Józef Wybicki, polityk i pisarz, autor słów Mazurka Dąbrowskiego – hymnu Polski (do odsłuchania) (na fotografii rękopis pieśni)
- 1887 – założono niemiecki klub piłkarski Hamburger SV
- 1902 – zmarł Émile Zola, francuski pisarz, przedstawiciel nurtu naturalizmu (autor m.in. powieści Germinal, Nana i Wszystko dla pań), skazany w „sprawie Dreyfusa”
- 1957 – wyciek nuklearny w Majaku
- 1962 – wystrzelono pierwszego kanadyjskiego satelitę Alouette 1
- 1967 – premiera dramatu psychologicznego Jowita w reżyserii Janusza Morgensterna
- 2012 – wojna domowa w Somalii: zwycięstwo sprzymierzonych sił somalijskich i kenijskich (w ramach operacji pokojowej Unii Afrykańskiej) nad rebeliantami islamskimi w bitwie o Kismaju
2033
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1703 – urodził się francuski malarz, grafik i dekorator François Boucher, jeden z najbardziej znanych przedstawicieli rokoka
- 1833 – zmarł król Hiszpanii Ferdynand VII; na mocy „sankcji pragmatycznej” tron przypadł niespełna trzyletniej infantce Izabeli, regentką zaś została jej matka, Maria Krystyna
- 1913 – urodził się amerykański reżyser filmowy Stanley Kramer, autor katastroficznego filmu Ostatni brzeg; tegoż dnia w niewyjaśnionych okolicznościach, w trakcie podróży promem do Anglii, utonął niemiecki inżynier Rudolf Diesel, wynalazca silnika wysokoprężnego (potocznie zwanego, od jego imienia, „dieslem”)
- 1933 – Rada Ministrów wydała rozporządzenie powołujące Polską Akademię Literatury
- 1938 – w Monachium premierzy Wielkiej Brytanii i Francji, Neville Chamberlain i Édouard Daladier, podpisali z Hitlerem i Mussolinim umowę zezwalającą III Rzeszy anektować przygraniczne obszary Czechosłowacji (na fotografii uwidocznieni ponadto Galeazzo Ciano, Joachim von Ribbentrop i Ernst von Weizsäcker)
- 1943 – urodził się Lech Wałęsa (na fotografii z 1980 r.), działacz robotniczy i związkowy, przywódca ruchu „Solidarność”, prezydent Rzeczypospolitej w latach 1990–1995
2034
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Gabriel, Michał i Rafał
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1364 – wojna stuletnia: zwycięstwo wojsk angielskich nad francuskimi w bitwie o Auray
- 1484 – zmarł polski franciszkanin Jan z Dukli, święty Kościoła rzymskokatolickiego, kanonizowany w 1997
- 1804 – urodził się polski patriota, działacz niepodległościowy oraz pisarz i poeta Michał Czajkowski – Sadyk Pasza (na portrecie), uczestnik powstania listopadowego, po którego upadku wyemigrował z kraju; od 1841 w służbie u tureckiego sułtana, założył polską wieś w Turcji Adampol, dowodził w wojnie krymskiej sformowanym przez siebie oddziałem kozackim, później osiadł na Ukrainie i działał na rzecz pojednania polsko-rosyjskiego; autor romantycznych powieści historycznych, zaliczany do szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu
- 1904 – urodził się polski reżyser filmowy, montażysta i scenarzysta Michał Waszyński (Prokurator Alicja Horn, Antek policmajster, Znachor, Dybuk, Będzie lepiej, Włóczęgi, Wielka droga)
- 1944 – 60. dzień powstania warszawskiego: rankiem rozpoczął się generalny szturm na Żoliborz, powstańcy wycofali się z Twierdzy Zmartwychwstanek, pod Jaktorowem została rozbita Grupa Kampinos, zginął m.in. dowódca Alfons Kotowski ps. „Okoń” – więcej w kalendarium
- 1984 – zmarł polski dziennikarz radiowy, kompozytor i reżyser Jerzy Wasowski (na fotografii), wraz z Jeremim Przyborą współtwórca telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów, dla którego skomponował dziesiątki piosenek
- 1989 – w wypadku samochodowym zginęli Zdzisław Kamiński i Andrzej Kurek, prowadzący telewizyjny program popularnonaukowy „Sonda”, oraz ich kierowca, pilot rajdowy Andrzej Gieysztor
Wszystkie rocznice
29 września: imieniny obchodzą m.in.: Cyriak, Dadzboga, Dadzbog, Dariusz, Franciszek, Fraternus, Gabriel, Gajana, Grimbald, Ludwin, Lutwin, Michalina, Michał, Mikołaj, Rafał, Rypsyma i Teodota
Wybrane rocznice:
- 1364 – wojna stuletnia: zwycięstwo wojsk angielskich nad francuskimi w bitwie o Auray
- 1484 – zmarł polski franciszkanin Jan z Dukli, święty Kościoła rzymskokatolickiego, kanonizowany w 1997
- 1568 – obalony został Eryk XIV, drugi król Szwecji z dynastii Wazów; tron objął jego przyrodni brat, Jan III
- 1571 – urodził się włoski malarz Caravaggio, jeden z najwybitniejszych artystów wczesnego baroku, którego burzliwe i awanturnicze życie do tej pory kryje wiele tajemnic i nieodkrytych faktów; jego obrazy cechuje charakterystyczne ciemne tło kontrastujące z rażącym blaskiem oświetlającym przedstawione osoby; sceny religijne w swoich obrazach przedstawiał w naturalistyczny sposób, co szokowało współczesnych mu odbiorców (na ilustracji „Cierniem koronowanie”)
- 1703 – urodził się francuski malarz, grafik i dekorator François Boucher, jeden z najbardziej znanych przedstawicieli rokoka
- 1747 – urodził się Józef Wybicki, polityk i pisarz, autor słów Mazurka Dąbrowskiego – hymnu Polski (do odsłuchania) (na fotografii rękopis pieśni)
- 1804 – urodził się polski patriota, działacz niepodległościowy oraz pisarz i poeta Michał Czajkowski – Sadyk Pasza (na portrecie), uczestnik powstania listopadowego, po którego upadku wyemigrował z kraju; od 1841 w służbie u tureckiego sułtana, założył polską wieś w Turcji Adampol, dowodził w wojnie krymskiej sformowanym przez siebie oddziałem kozackim, później osiadł na Ukrainie i działał na rzecz pojednania polsko-rosyjskiego; autor romantycznych powieści historycznych, zaliczany do szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu
- 1810 – urodziła się pisarka Elizabeth Gaskell (Północ i Południe)
- 1823 – urodził się polski poeta romantyczny Władysław Syrokomla (na portrecie)
- 1829 – w Wielkiej Brytanii powstała pierwsza na świecie profesjonalna formacja policyjna – Metropolitan Police Service, nazywana także od swojej siedziby Scotland Yard; inicjatorem przedsięwzięcia był ówczesny minister spraw wewnętrznych (późniejszy premier) Robert Peel, oficerowie policji byli przez to nazywani „Peelers” albo – co okazało się bardziej popularne – „Bobbies” (Bobby jest wariantem imienia Robert)
- 1833 – zmarł król Hiszpanii Ferdynand VII; na mocy „sankcji pragmatycznej” tron przypadł niespełna trzyletniej infantce Izabeli, regentką zaś została jej matka, Maria Krystyna
- 1861 – zmarła Tekla z Bądarzewskich Baranowska, autorka pieśni Modlitwa dziewicy
- 1866 – urodził się ukraiński historyk Mychajło Hruszewski (na fotografii), przewodniczący Ukraińskiej Centralnej Rady
- 1881 – urodził się austriacki ekonomista Ludwig von Mises
- 1887 – założono niemiecki klub piłkarski Hamburger SV; tegoż dnia w Kurierze Codziennym ukazał się pierwszy odcinek powieści Lalka Bolesława Prusa
- 1901 – urodził się włoski fizyk Enrico Fermi, konstruktor pierwszego sztucznego reaktora jądrowego (na fotografii)
- 1902 – zmarł Émile Zola (na fotografii), francuski pisarz, przedstawiciel nurtu naturalizmu (autor m.in. powieści Germinal, Nana i Wszystko dla pań), skazany w „sprawie Dreyfusa”
- 1904 – urodził się polski reżyser filmowy, montażysta i scenarzysta Michał Waszyński (Prokurator Alicja Horn, Antek policmajster, Znachor, Dybuk, Będzie lepiej, Włóczęgi, Wielka droga)
- 1910 – zmarł amerykański malarz i grafik Winslow Homer, autor obrazów o tematyce rodzajowej, zaś w późniejszym okresie twórczości – pejzaży marynistycznych i scen przedstawiających walkę człowieka z morzem (na ilustracji obraz „The Herring Net”)
- 1913 – urodził się amerykański reżyser filmowy Stanley Kramer, autor katastroficznego filmu Ostatni brzeg; tegoż dnia w niewyjaśnionych okolicznościach, w trakcie podróży promem do Anglii, utonął niemiecki inżynier Rudolf Diesel, wynalazca silnika wysokoprężnego (potocznie zwanego, od jego imienia, „dieslem”)
- 1925 – zmarł francuski prawnik i polityk Léon Bourgeois (na fotografii), premier Francji w latach 1895–1896, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1930 – zmarł rosyjski malarz Ilja Riepin, przedstawiciel realizmu (na ilustracji obraz „Burłacy na Wołdze”)
- 1933 – Rada Ministrów wydała rozporządzenie powołujące Polską Akademię Literatury
- 1935 – urodził się amerykański piosenkarz i pianista Jerry Lee Lewis, pionier wczesnego rock and rolla
- 1938 – w Monachium premierzy Wielkiej Brytanii i Francji, Neville Chamberlain i Édouard Daladier, podpisali z Hitlerem i Mussolinim umowę zezwalającą III Rzeszy anektować przygraniczne obszary Czechosłowacji (na fotografii uwidocznieni ponadto Galeazzo Ciano, Joachim von Ribbentrop i Ernst von Weizsäcker)
- 1939 – generał Thommée podpisał kapitulację Twierdzy Modlin
- 1940 – nad Brocklesby w Nowej Południowej Walii unikatowy wypadek powietrzny: dwa samoloty Avro Anson zderzyły się w powietrzu, po kolizji obie uczestniczące w niej maszyny pozostały sczepione ze sobą, mimo to zdołały bezpiecznie wylądować
- 1943 – urodził się Lech Wałęsa (na fotografii z 1980 r.), działacz robotniczy i związkowy, przywódca ruchu „Solidarność”, prezydent Rzeczypospolitej w latach 1990–1995
- 1944 – 60. dzień powstania warszawskiego: rankiem rozpoczął się generalny szturm na Żoliborz, powstańcy wycofali się z Twierdzy Zmartwychwstanek, pod Jaktorowem została rozbita Grupa Kampinos, zginął m.in. dowódca Alfons Kotowski ps. „Okoń” – więcej w kalendarium
- 1951 – urodziły się: chilijska polityk Michelle Bachelet, dwukrotna prezydent Chile: w latach 2006–2010 oraz 2014–2018 (na fotografii), oraz polska wokalistka i flecistka, członkini zespołu 2 plus 1 Elżbieta Dmoch, która wylansowała takie przeboje jak „Chodź, pomaluj mój świat”, „Czerwone słoneczko”, „Windą do nieba”
- 1957 – wyciek nuklearny w Majaku
- 1962 – wystrzelono pierwszego kanadyjskiego satelitę Alouette 1
- 1967 – premiera dramatu psychologicznego Jowita w reżyserii Janusza Morgensterna; tegoż dnia rozpoczął obrady pierwszy synod biskupów, zwołany przez Pawła VI jako ciało doradcze
- 1984 – zmarł polski dziennikarz radiowy, kompozytor i reżyser Jerzy Wasowski (na fotografii), wraz z Jeremim Przyborą współtwórca telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów, dla którego skomponował dziesiątki piosenek
- 1989 – w wypadku samochodowym zginęli Zdzisław Kamiński i Andrzej Kurek, prowadzący telewizyjny program popularnonaukowy „Sonda”, oraz ich kierowca, pilot rajdowy Andrzej Gieysztor
- 1990 – po 83 latach budowy oddano do użytku Katedrę Narodową w Waszyngtonie (na fotografii)
- 2000 – zmarła polska geograf i geomorfolog Anna Dylikowa, przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Geograficznego, założycielka olimpiady geograficznej
- 2006 – w dżungli amazońskiej rozbił się brazylijski Boeing 737-800; zginęły wszystkie 154 osoby na pokładzie
- 2010 – zmarł francuski fizyk, z pochodzenia polski Żyd, Georges Charpak (na fotografii), specjalizujący się w fizyce cząstek elementarnych, za osiągnięcia w dziedzinie budowy detektorów cząstek uhonorowany Nagrodą Nobla
- 2012 – wojna domowa w Somalii: zwycięstwo sprzymierzonych sił somalijskich i kenijskich (w ramach operacji pokojowej Unii Afrykańskiej) nad rebeliantami islamskimi w bitwie o Kismaju
return {
{
rok = 1364,
tekst = "[[wojna stuletnia]]: zwycięstwo wojsk angielskich nad francuskimi w '''[[Bitwa o Auray|bitwie o Auray]]'''",
oddzielny = true,
},
{
rok = 1484,
tekst = "zmarł polski franciszkanin '''[[Jan z Dukli]]''', święty Kościoła rzymskokatolickiego, kanonizowany w 1997",
},
{
rok = 1568,
tekst = "obalony został '''[[Eryk XIV Waza|Eryk XIV]]''', drugi król Szwecji z dynastii [[Wazowie|Wazów]]; tron objął jego przyrodni brat, '''[[Jan III Waza|Jan III]]'''",
},
{
rok = 1571,
tekst = "urodził się włoski malarz '''[[Caravaggio]]''', jeden z najwybitniejszych artystów wczesnego baroku, którego burzliwe i awanturnicze życie do tej pory kryje wiele tajemnic i nieodkrytych faktów; jego obrazy cechuje charakterystyczne ciemne tło kontrastujące z rażącym blaskiem oświetlającym przedstawione osoby; sceny religijne w swoich obrazach przedstawiał w [[Naturalizm (sztuka)|naturalistyczny]] sposób, co szokowało współczesnych mu odbiorców ((80|na ilustracji „Cierniem koronowanie”||Caravaggio: Cierniem koronowanie|Michelangelo Merisi, called Caravaggio - The Crowning with Thorns - Google Art Project.jpg))",
},
{
rok = 1703,
tekst = "urodził się francuski malarz, grafik i dekorator '''[[François Boucher]]''', jeden z najbardziej znanych przedstawicieli [[rokoko|rokoka]]",
},
{
rok = 1747,
tekst = "urodził się '''[[Józef Wybicki]]''', polityk i pisarz, autor słów [[Hymn Polski|Mazurka Dąbrowskiego]] – hymnu Polski ((do odsłuchania||Mazurek Dąbrowskiego do odsłuchania|Mazurek_Dabrowskiego.ogg)) ((na fotografii rękopis pieśni||Rękopis „Mazurka Dąbrowskiego”|Mazurek Dąbrowskiego manuscript.jpg))",
priorytet = true,
},
{
rok = 1804,
tekst = "urodził się polski patriota, działacz niepodległościowy oraz pisarz i poeta '''[[Michał Czajkowski]]''' – '''Sadyk Pasza''' ((na portrecie||Michał Czajkowski – Sadyk Pasza|Michał_Czajkowski_Sadyk_Pasha.PNG)), uczestnik [[Powstanie listopadowe|powstania listopadowego]], po którego upadku wyemigrował z kraju; od 1841 w służbie u tureckiego sułtana, założył polską wieś w Turcji [[Polonezköy|Adampol]], dowodził w [[Wojna krymska|wojnie krymskiej]] sformowanym przez siebie oddziałem kozackim, później osiadł na Ukrainie i działał na rzecz pojednania polsko-rosyjskiego; autor [[Literatura polska – romantyzm|romantycznych]] powieści historycznych, zaliczany do [[Szkoła ukraińska polskiego romantyzmu|szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu]]",
},
{
rok = 1810,
tekst = "urodziła się pisarka '''[[Elizabeth Gaskell]]''' (''[[Północ i Południe (powieść Elizabeth Gaskell)|Północ i Południe]]'')",
},
{
rok = 1823,
tekst = "urodził się [[literatura polska – romantyzm|polski poeta romantyczny]] '''[[Władysław Syrokomla]]''' ((na portrecie||Syrokomla|Władysław Syrokomla.PNG))",
},
{
rok = 1829,
tekst = "w Wielkiej Brytanii powstała pierwsza na świecie profesjonalna formacja policyjna – '''[[Metropolitan Police Service]]''', nazywana także od swojej siedziby [[Scotland Yard]]; inicjatorem przedsięwzięcia był ówczesny minister spraw wewnętrznych (późniejszy premier) '''[[Robert Peel]]''', oficerowie policji byli przez to nazywani „Peelers” albo – co okazało się bardziej popularne – „Bobbies” (Bobby jest wariantem imienia Robert)",
},
{
rok = 1833,
tekst = "zmarł król Hiszpanii '''[[Ferdynand VII]]'''; na mocy „[[sankcja pragmatyczna|sankcji pragmatycznej]]” tron przypadł niespełna trzyletniej infantce '''[[Izabela II Hiszpańska|Izabeli]]''', [[regent]]ką zaś została jej matka, [[Maria Krystyna de Borbón|Maria Krystyna]]",
},
{
rok = 1861,
tekst = "zmarła '''[[Tekla Bądarzewska-Baranowska|Tekla z Bądarzewskich Baranowska]]''', autorka pieśni ''Modlitwa dziewicy''",
},
{
rok = 1866,
tekst = "urodził się ukraiński historyk '''[[Mychajło Hruszewski]]''' ((na fotografii||Mychajło Hruszewski|Грушевський Михайло.jpg)), przewodniczący [[Ukraińska Centralna Rada|Ukraińskiej Centralnej Rady]]",
},
{
rok = 1881,
tekst = "urodził się [[Szkoła austriacka|austriacki]] ekonomista '''[[Ludwig von Mises]]'''",
},
{
rok = 1887,
tekst = "w [[Kurier Codzienny (1865–1905)|Kurierze Codziennym]] ukazał się pierwszy odcinek powieści '''''[[Lalka (powieść)|Lalka]]''''' [[Bolesław Prus|Bolesława Prusa]]",
},
{
rok = 1887,
tekst = "założono niemiecki klub piłkarski '''[[Hamburger SV]]'''",
},
{
rok = 1901,
tekst = "urodził się włoski fizyk '''[[Enrico Fermi]]''', konstruktor pierwszego sztucznego [[reaktor jądrowy|reaktora jądrowego]] ((75|na fotografii||Fermi|Enrico Fermi at the blackboard.jpg))",
},
{
rok = 1902,
tekst = "zmarł '''[[Émile Zola]]''' ((na fotografii||Zola|Emile Zola 1902.jpg)), francuski pisarz, przedstawiciel nurtu [[Naturalizm (literatura)|naturalizmu]] (autor m.in. powieści ''[[Germinal (powieść)|Germinal]]'', ''[[Nana (powieść)|Nana]]'' i ''[[Wszystko dla pań]]''), skazany w „[[Sprawa Dreyfusa|sprawie Dreyfusa]]”",
},
{
rok = 1904,
tekst = "urodził się polski reżyser filmowy, montażysta i scenarzysta '''[[Michał Waszyński]]''' (''[[Prokurator Alicja Horn (film)|Prokurator Alicja Horn]]'', ''[[Antek policmajster]]'', ''[[Znachor (film 1937)|Znachor]]'', ''[[Dybuk (film 1937)|Dybuk]]'', ''[[Będzie lepiej]]'', ''[[Włóczęgi]]'', ''[[Wielka droga]]'')",
},
{
rok = 1910,
tekst = "zmarł amerykański malarz i grafik '''[[Winslow Homer]]''', autor obrazów o tematyce rodzajowej, zaś w późniejszym okresie twórczości – [[Malarstwo marynistyczne|pejzaży marynistycznych]] i scen przedstawiających walkę człowieka z morzem ((61|na ilustracji obraz „The Herring Net”||Homer: The Herring Net|Winslow Homer - The Herring Net - Google Art Project.jpg))",
},
{
rok = 1913,
tekst = "w niewyjaśnionych okolicznościach, w trakcie podróży promem do Anglii, utonął niemiecki inżynier '''[[Rudolf Diesel]]''', wynalazca [[silnik o zapłonie samoczynnym|silnika wysokoprężnego]] (potocznie zwanego, od jego imienia, „dieslem”)"
},
{
rok = 1913,
tekst = "urodził się amerykański reżyser filmowy '''[[Stanley Kramer]]''', autor katastroficznego filmu ''[[Ostatni brzeg (film 1959)|Ostatni brzeg]]''",
},
{
rok = 1925,
tekst = "zmarł francuski prawnik i polityk '''[[Léon Bourgeois]]''' ((na fotografii||Léon Bourgeois|Léon Bourgeois 1917.jpg)), [[premierzy Francji|premier Francji]] w latach 1895–1896, laureat [[Laureaci Pokojowej Nagrody Nobla|Pokojowej Nagrody Nobla]]",
},
{
rok = 1930,
tekst = "zmarł rosyjski malarz '''[[Ilja Riepin]]''', przedstawiciel [[Realizm (malarstwo)|realizmu]] ((46|na ilustracji obraz „Burłacy na Wołdze”||Riepin: Burłacy na Wołdze|Ilia Efimovich Repin (1844-1930) - Volga Boatmen (1870-1873).jpg))",
},
{
rok = 1933,
tekst = "Rada Ministrów wydała rozporządzenie powołujące '''[[Polska Akademia Literatury|Polską Akademię Literatury]]'''",
},
{
rok = 1935,
tekst = "urodził się amerykański piosenkarz i pianista '''[[Jerry Lee Lewis]]''', pionier wczesnego [[rock and roll]]a",
},
{
rok = 1938,
tekst = "w [[Monachium]] premierzy Wielkiej Brytanii i Francji, [[Neville Chamberlain]] i [[Édouard Daladier]], podpisali z [[Adolf Hitler|Hitlerem]] i [[Benito Mussolini|Mussolinim]] '''[[układ monachijski|umowę]]''' zezwalającą [[III Rzesza|III Rzeszy]] anektować przygraniczne obszary [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]] ((na fotografii uwidocznieni ponadto [[Galeazzo Ciano]], [[Joachim von Ribbentrop]] i [[Ernst von Weizsäcker]]||Układ w Monachium|Bundesarchiv Bild 183-R69173, Münchener Abkommen, Staatschefs.jpg))",
priorytet = true,
},
{
rok = 1939,
tekst = "generał [[Wiktor Thommée|Thommée]] podpisał '''[[Obrona Modlina (1939)|kapitulację Twierdzy Modlin]]'''",
},
{
rok = 1940,
tekst = "nad [[Brocklesby (Nowa Południowa Walia)|Brocklesby]] w [[Nowa Południowa Walia|Nowej Południowej Walii]] unikatowy wypadek powietrzny: dwa samoloty [[Avro Anson]] '''[[Zderzenie samolotów nad Brocklesby|zderzyły się w powietrzu]]''', po kolizji obie uczestniczące w niej maszyny pozostały sczepione ze sobą, mimo to zdołały bezpiecznie wylądować",
},
{
-- rok = 1941,
tekst = "niemieccy zbrodniarze z [[Waffen-SS]] dokonali '''[[Babi Jar|masakry Żydów w Babim Jarze]]'''",
},
{
rok = 1943,
tekst = "urodził się '''[[Lech Wałęsa]]''' ((na fotografii z 1980 r.||Lech Wałęsa|Lech Walesa 1980.jpg)), działacz robotniczy i związkowy, przywódca ruchu „[[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|Solidarność]]”, [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|prezydent Rzeczypospolitej]] w latach 1990–1995",
priorytet = true,
},
{
rok = 1944,
tekst = "[[Plik:Flaga PPP.svg|20px|link=]] 60. dzień [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]]: rankiem rozpoczął się generalny szturm na [[Żoliborz]], powstańcy wycofali się z [[Twierdza Zmartwychwstanek|Twierdzy Zmartwychwstanek]], [[bitwa pod Jaktorowem|pod Jaktorowem]] została rozbita [[Grupa Kampinos]], zginął m.in. dowódca [[Alfons Kotowski|Alfons Kotowski ps. „Okoń”]] <small>– więcej w [[Kalendarium powstania warszawskiego – 29 września|kalendarium]]</small>",
priorytet = true,
oddzielny = true,
},
{
rok = 1951,
tekst = "urodziła się polska wokalistka i flecistka, członkini zespołu [[2 plus 1]] '''[[Elżbieta Dmoch]]''', która wylansowała takie przeboje jak „[[Chodź, pomaluj mój świat]]”, „[[Czerwone słoneczko]]”, „[[Windą do nieba]]”",
},
{
rok = 1951,
tekst = "urodziła się chilijska polityk '''[[Michelle Bachelet]]''', dwukrotna [[prezydenci Chile|prezydent Chile]]: w latach 2006–2010 oraz 2014–2018 ((na fotografii||Michelle Bachelet|Michelle Bachelet 2014-2018.JPG))",
},
{
rok = 1957,
tekst = "wyciek nuklearny w '''[[Majak (Rosja)|Majaku]]'''",
},
{
rok = 1962,
tekst = "wystrzelono pierwszego kanadyjskiego satelitę '''''[[Alouette 1]]'''''",
},
{
rok = 1967,
tekst = "premiera dramatu psychologicznego '''''[[Jowita (film)|Jowita]]''''' w reżyserii [[Janusz Morgenstern|Janusza Morgensterna]]",
},
{
rok = 1967,
tekst = "rozpoczął obrady pierwszy '''[[Synod Biskupów|synod biskupów]]''', zwołany przez [[Paweł VI|Pawła VI]] jako ciało doradcze",
},
{
rok = 1984,
tekst = "zmarł polski dziennikarz radiowy, kompozytor i reżyser '''[[Jerzy Wasowski]]''' ((na fotografii||Jerzy Wasowski|Jerzy Wasowski Polish composer.jpg)), wraz z [[Jeremi Przybora|Jeremim Przyborą]] współtwórca telewizyjnego [[Kabaret Starszych Panów|Kabaretu Starszych Panów]], dla którego skomponował dziesiątki piosenek",
priorytet = true,
},
{
rok = 1989,
tekst = "w wypadku samochodowym zginęli '''[[Zdzisław Kamiński (dziennikarz)|Zdzisław Kamiński]]''' i '''[[Andrzej Kurek]]''', prowadzący telewizyjny program popularnonaukowy „'''[[Sonda (program telewizyjny)|Sonda]]'''”, oraz ich kierowca, pilot rajdowy '''[[Andrzej Gieysztor]]'''",
priorytet = true,
},
{
rok = 1990,
tekst = "po 83 latach budowy oddano do użytku '''[[Katedra Narodowa w Waszyngtonie|Katedrę Narodową w Waszyngtonie]]''' ((79|na fotografii||Katedra Narodowa w Waszyngtonie|Washington National Cathedral in Washington, D C 1.jpg))",
priorytet = true,
},
{
rok = 2000,
tekst = "zmarła polska geograf i geomorfolog '''[[Anna Dylikowa]]''', przewodnicząca [[Polskie Towarzystwo Geograficzne|Polskiego Towarzystwa Geograficznego]], założycielka olimpiady geograficznej",
priorytet = true,
},
{
rok = 2006,
tekst = "w dżungli amazońskiej '''[[Katastrofa lotu Gol Transportes Aéreos 1907|rozbił się brazylijski Boeing 737-800]]'''; zginęły wszystkie 154 osoby na pokładzie",
},
{
rok = 2010,
tekst = "zmarł francuski fizyk, z pochodzenia polski Żyd, '''[[Georges Charpak]]''' ((na fotografii||Georges Charpak|CHARPAK Georges-24x50-2005 cropped.JPG)), specjalizujący się w fizyce cząstek elementarnych, za osiągnięcia w dziedzinie budowy detektorów cząstek uhonorowany [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki|Nagrodą Nobla]]",
},
{
rok = 2012,
tekst = "[[Wojna w Somalii (od 2009)|wojna domowa w Somalii]]: zwycięstwo sprzymierzonych sił somalijskich i kenijskich (w ramach [[AMISOM|operacji pokojowej]] Unii Afrykańskiej) nad rebeliantami islamskimi w '''[[Bitwa o Kismaju (2012)|bitwie o Kismaju]]'''",
},
}