Milczanie
Milczanie – plemię słowiańskie zamieszkałe w dorzeczu górnego biegu Czarnej Elstery, Sprewy i Nysy Łużyckiej.
Etymolodzy wywodzą nazwę plemienia od nazwy żyznych gleb wokół górnej Sprewy, nazywanych po łużycku měl’ (grunt lessowy). Plemię Milczan należało do różnorodnej mozaiki plemion serbskołużyckich[4] i jest ono przodkiem Górnołużyczan[5]. Przypuszczalnie u schyłku IX lub w X wieku wchłonięci zostali przez nich Bieżuczanie[4].
Głównymi ich grodami Milczan były gród Busnic na górze Landeskrone w Görlitz-Biesnitz, Zgorzelec, Ortenburg w Budziszynie, Ostro, Göda (Godobi) pod Budziszynem, Trebista, Ostrusna pod Ostriz (Blumberg/Bratkowo), Gau Milsca[6]. Według noty Geografa Bawarskiego Milczanie posiadali w IX wieku 30 grodów (Milzane civitates XXX)[7].
Do 1031 roku ich ziemie były przedmiotem sporów między niemieckimi, czeskimi i polskimi władcami. Plemię Milczan utraciło swoją polityczną suwerenność w 932 roku, gdy podbił je król niemiecki Henryk I i zostało zmuszone do składania mu danin[6]. W latach 965–975 jeden z książąt Milczan Dobromir (Dobremirus) był żonaty z córką saskiego hrabiego, a jego córka Emnilda została później żoną Bolesława Chrobrego. W 971 roku król niemiecki Otton I wprowadził nową organizację okręgów grodowych na terenie kraju Milczan[6]. W 983 roku kraj Milczan został objęty najazdem w trakcie powstania Luciców. W 1002 roku gród Ortenburg (Budisin) zdobyły polskie oddziały Bolesława Chrobrego[6]. W lecie 1015 podległy Polakom gród na Landeskrone w Görlitz został zdobyty przez cesarza Henryka II[6]. W 1018 roku w pokoju w Budziszynie Milsko przypadło Polsce. W 1031 roku na skutek przegranej wojny z Niemcami, król Polski Mieszko II musiał w pokoju w Merseburgu zgodzić się na odstąpienie Milska cesarzowi Konradowi II, która stała się częścią Marchii Miśnieńskiej. Marchia ta wraz z Milskiem stała się lennem księcia czeskiego Wratysława w 1075 roku[6]. W 1085 roku Wratysław przekazał Milsko jako posag jednemu z margrabióww, jednak po wymarciu jego rodziny powróciły we władanie czeskie w 1135 roku. Milczanie nie pojawiają się już więcej w historii i pozostało po nich tylko określenie ich kraju jako Milsca lub Milesco, które pojawia się po raz ostatni w 1131 roku w związku z wzniesieniem lub przebudową grodu w Görlitz przez czeskiego księcia Sobiesława I (w miejscu grodu Yzhorelik)[6]. Najpóźniej w 1158 roku terra Budissin znalazła się całkowicie w rękach czeskich. Niemieccy osadnicy na tereny Milska zaczęli przybywać około 1200 roku[6]. W 1243 margrabia brandenburski Otton III otrzymał Milsko jako posag księżniczki Beatrycze, córki króla czeskiego Wacława I. W 1319 król czeski Jan Luksemburski zajął zachodnią część Milska, a wschodnią ze Zgorzelcem, Żytawą i Lubaniem przejął książę jaworski Henryk z dynastii Piastów. Milsko (Górne Łużyce) pozostała w większości pod kontrolą czeską do 1635 roku[6].
Od początku XV wieku kraj Milczan, czyli Milsko określany jest jako Łużyce Górne[6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Mapa z artykułu o Słowianach Połabskich w Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej. [dostęp 2012-06-02]. (ros.).
- ↑ Artykuł o Słowianach Połabskich w Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej. Moskwa: Советская Энциклопедия, 1969–1978.
- ↑ Heiliges Römisches Reich 1000. Commons.wikimedia.org.
- ↑ a b Lech Tyszkiewicz, Zachodni sąsiedzi plemion śląskich, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 19, 1964, s. 3-17.
- ↑ Roman Maciej Józefiak. „FENOMEN ŁUŻYCKI” SPOŁECZNOŚĆ SERBOŁUŻYCKA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ. „Rocznik Lubuski”. TOM XXX, CZ. I, 2004.
- ↑ a b c d e f g h i j Jasper von Richtohofen, Bieżuczanie – Milczanie – Serbowie, Słowiańskie osadnictwo na niemieckich i polskich Górnych Łużycach po obu stronach Nysy, [w:] Milicz. Gród na pograniczu, Wrocław 2008.
- ↑ Geograf Bawarski, Descriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii.
Bibliografia
- Waldemar Bena: Szlakiem grodzisk słowiańskich i średniowiecznych zamków. [dostęp 2017-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-20)].
- Krzysztof Jaworski: Wczesnośredniowieczne grodziska plemienne w Sudetach. 2017-02-26. [dostęp 2017-12-31].
- Richthofen von Jasper (red.), Besunzane – Milzener – Sorben. Die slawische Oberlausitz zwischen Polen, Deutschen und Tschechen. Bieżuńczanie, Milczanie, Sorbowie. Słowiańskie Łużyce Górne pomiędzy Polakami, Niemcami i Czechami. Görlitz – Zittau 2004.
- Stadtmuseum Bautzen (Hrsg.), Matthias Wilhelm (Text): Milceni et Silensi – Die Oberlausitz und Schlesien um das Jahr 1000 in der Zeit des Boleslaw Chrobry. Begleitheft zur Gemeinschaftsausstellung des Muzeum Miejskie Wroclawia, Abteilung Archäologisches Museum mit dem Stadtmuseum Bautzen vom 17. Juni bis zum 11. November im Stadtmuseum. Bautzen [2001].
- Joachim Meffert: Die Ortenburg in Bautzen: Der archäologische Forschungsstand und die Ausgrabungen von 1999 bis 2001. Arbeits- und Forschungsberichte zur sächsischen Bodendenkmalpflege 44 (2002), S. 75–177, ISSN 0402-7817.
- Jasper von Richthofen: Die Landeskrone bei Görlitz – eine bedeutende slawische Befestigung in der östlichen Oberlausitz. Arbeits- und Forschungsberichte zur sächsischen Bodendenkmalpflege 45 (2003), S. 263–300, ISSN 0402-7817.
- Jasper von Richthofen (Hrsg.): Besunzane, Milzener, Sorben: die slawische Oberlausitz zwischen Polen, Deutschen und Tschechen. Schriftenreihe der Städt. Sammlungen für Geschichte und Kultur Görlitz N.F. Bd. 37. Oettel, Görlitz, Zittau 2004, ISBN 3-932693-90-6.
- Karin J. Sczech: Archäologische Untersuchungen zu Bautzen in der Oberlausitz in slawischer Zeit. Archäologische Forschungen am GWZO. Berichte und Beiträge des Geisteswissenschaftlichen Zentrums Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas e.V. 2003, S. 49–64.