Marcelo Rebelo de Sousa
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 grudnia 1948 |
|---|---|
| Prezydent Portugalii | |
| Okres |
od 9 marca 2016 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Przewodniczący Partii Socjaldemokratycznej | |
| Okres |
od 1996 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
                      
| |
Marcelo Nuno Duarte Rebelo de Sousa (wym. [mɐɾˈsɛlu ˈnunu ˈdwaɾtɨ ʁɨˈbelu dɨ ˈsozɐ], ur. 12 grudnia 1948 w Lizbonie[1]) – portugalski polityk, prawnik, nauczyciel akademicki, dziennikarz i komentator polityczny, członek konstytuanty, minister, w latach 1996–1999 przewodniczący Partii Socjaldemokratycznej, od 2016 prezydent Portugalii.
Życiorys
W młodości związany z ruchami katolickimi, działał w Akcji Katolickiej[1]. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Lizbońskim, po czym pozostał pracownikiem naukowym tej uczelni. W 1984 obronił doktorat z zakresu nauk prawnych i politycznych, w 1989 objął stanowisko profesora na wydziale prawa Uniwersytetu Lizbońskiego[2], od 1992 powołany na stanowisko profesora na czas nieokreślony. Wykładał także jako profesor prawa na Portugalskim Uniwersytecie Katolickim w Lizbonie. Pełnił różne funkcje w ramach swojej uczelni, w tym w 2004 został dyrektorem Instytutu Nauk Prawnych i Politycznych[1].
Od pierwszej połowy lat 70. związany także z dziennikarstwem. Był jednym z współpracowników Francisca Pinto Balsemão przy zakładaniu czasopisma „Expresso”, był m.in. jego dyrektorem zarządzającym. Stworzył także gazetę „Semanário”. Wieloletni analityk i komentator polityczny, prowadził swój program publicystyczny w radiu TSF, podejmował współpracę z portugalskim radiem i telewizją[1].
W 1974 wstąpił do nowo powstałej centroprawicowej Partii Socjaldemokratycznej[2]. W 1975 wybrany na posła do Zgromadzenia Konstytucyjnego, które w 1976 przygotowało nową Konstytucję Portugalii. Od 1979 do 1982 był przewodniczącym zgromadzenia gminnego w Cascais. Od 1981 był sekretarzem stanu, a następnie w latach 1982–1983 ministrem ds. kontaktów z parlamentem w gabinecie, którym kierował Francisco Pinto Balsemão. W 1989 bez powodzenia ubiegał się o urząd burmistrza Lizbony, przegrywając z Jorge Sampaio. Został natomiast stołecznym radnym miejskim (do 1997), po czym wybrano go na przewodniczącego zgromadzenia gminnego w Celorico de Basto[1].
Pełnił różne funkcje w strukturze partyjnej PSD, w tym od 29 marca 1996 do 1 maja 1999 był przewodniczącym tego ugrupowania i jednocześnie liderem opozycji[2].
W 2016 wystartował w wyborach prezydenckich jako kandydat Partii Socjaldemokratycznej i Partii Ludowej. Zwyciężył w pierwszej turze głosowania z 24 stycznia 2016, otrzymując 52% głosów[3]. Urząd prezydenta Portugalii objął 9 marca 2016[4]. W wyborach prezydenckich w 2021 ubiegał się o reelekcję z poparciem PSD i ludowców. Ponownie wygrał w pierwszej turze głosowania (przeprowadzonej 24 stycznia 2021), uzyskując wówczas blisko 61% głosów[5].
Odznaczenia
- Portugalskie[6]
- Wielki Łańcuch Orderu Wieży i Miecza (2021)
- Wstęga Trzech Orderów (2016, ex officio)
- Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (2005)[1]
- Komandor Orderu Świętego Jakuba od Miecza (1994)[1]
- Zagraniczne[7]
- Order za Wybitne Zasługi (Słowenia, 2021)
- Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (Austria, 2019)
- Order Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy (Estonia, 2019)
- Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru (Peru, 2019)
- Order Stara Płanina I stopnia z wstęgą (Bułgaria, 2019)
- Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Belgia, 2018)
- Wielki Order Króla Tomisława (Chorwacja, 2018)
- Honorary Companion of Honour with Collar Narodowego Orderu Zasługi (Malta, 2018)
- Łańcuch Orderu Karola III (Hiszpania, 2018)
- Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 2017)
- Kawaler Orderu Domowego Nassauskiego Lwa Złotego (Luksemburg, 2017)
- Łańcuch Narodowego Orderu Zasługi (Paragwaj, 2017)
- Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja, 2017)
- Krzyż Wielki Orderu Narodowego Lwa (Senegal, 2017)
- Order Amílcara Cabrala I klasy (Republika Zielonego Przylądka, 2017)
- Łańcuch Order Izabeli Katolickiej (Hiszpania, 2016)
- Krzyż Wielki Legii Honorowej (Francja, 2016)
- Łańcuch Orderu Piusa IX (Stolica Apostolska, 2016)
- Order Orła Białego (Polska, 2023)[8][9]
- Łańcuch Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia, 2023)[10]
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Professor doutor Marcelo Nuno Duarte Rebelo de Sousa. icjp.pt. [dostęp 2015-11-15]. (port.).
- ↑ a b c Marcelo Nuno Duarte Rebelo de Sousa. psd.pt. [dostęp 2015-11-15]. (port.).
- ↑ Resultados Globais. presidenciais2016.mai.gov.pt. [dostęp 2016-02-04]. (port.).
- ↑ Marcelo Rebelo de Sousa sworn in as President of Portugal. portalangop.co.ao, 9 marca 2016. [dostęp 2016-03-09]. (ang.).
- ↑ Marcelo vence à primeira volta com 60,7% dos votos e Ana Gomes em segundo. sapo.pt, 24 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-25]. (port.).
- ↑ Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2021-07-27]. (port.).
- ↑ Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras. presidencia.pt. [dostęp 2021-07-27]. (port.).
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1088
- ↑ Prezydent Portugalii z wizytą w Polsce. prezydent.pl, 22 sierpnia 2023. [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Persoane Decorate. canord.presidency.ro. [dostęp 2024-02-13]. (rum.).
| I Republika (1911–1926) | |
|---|---|
| II Republika Nowe Państwo (1926–1974) | |
| III Republika (od 1974) |
