Manuel Santana

Manuel Santana
Pełne imię i nazwisko	Manuel Martínez Santana
Państwo	Hiszpania
Data i miejsce urodzenia	10 maja 1938 Madryt
Data i miejsce śmierci	11 grudnia 2021 Marbella
Gra	praworęczny
Gra pojedyncza
Najwyżej w rankingu	1 (1966)
Roland Garros	W (1961, 1964)
Wimbledon	W (1966)
US Open	W (1965)
Gra podwójna
Roland Garros	W (1963)
Wimbledon	SF (1963)
US Open	2R (1969)
Dorobek medalowy
Reprezentacja  Hiszpania Igrzyska śródziemnomorskie złoto Tunis 1967 gra pojedyncza złoto Tunis 1967 gra podwójna srebro Neapol 1963 gra pojedyncza brąz Neapol 1963 gra podwójna
Multimedia w Wikimedia Commons

Manuel Martínez Santana (ur. 10 maja 1938 w Madrycie, zm. 11 grudnia 2021 w Marbelli^[1]) – hiszpański tenisista, zwycięzca pięciu turniejów wielkoszlemowych w grze pojedynczej i podwójnej, reprezentant w Pucharze Davisa.

Santana uczył się gry w tenisa w jednym z klubów madryckich, gdzie był chłopcem do podawania piłek. Praworęczny, wszechstronny, z powodzeniem radził sobie zarówno na nawierzchni ziemnej, jak i na trawie. Rod Laver nazwał go „czarodziejem mączki”, wysoko ceniąc grę kombinacyjną Hiszpana – ekstremalne kątowe uderzenia czy zaskakujące topspinowe loby. Australijczyk cenił także grę wolejową Santany, który jednak przede wszystkim chętnie operował zagraniami topspinowymi z głębi kortu. Hiszpan, często uśmiechający się na korcie i popularnie nazywany „Manolo”, był pierwszym europejskim tenisistą światowej klasy w okresie powojennym, zdominowanym przez Amerykanów i Australijczyków. Obudził także na nowo zainteresowanie tenisem w rodzinnym kraju, gdzie brakowało wiodących graczy od czasu finalistki Wimbledonu Lili de Alvarez czy współczesnego jej Manuela Alonso.

Dwukrotnie triumfował na paryskich kortach im. Rolanda Garrosa. W 1961 pokonał w półfinale Roda Lavera w pięciu setach, a w finale, również po pięciosetowym meczu, Włocha Nicolę Pietrangeli. W 1962 i 1963 występy w mistrzostwach Francji kończył na półfinałach, najpierw pokonany przez Roya Emersona, a rok później przez Pierre Darmona. W 1963 był również w półfinale Wimbledonu, w którym musiał uznać wyższość „wiecznego finalisty” tej imprezy, Australijczyka Freda Stolle. W 1964 w Paryżu zrewanżował się Darmonowi w półfinale, by w finale po raz drugi zmierzyć się z Pietrangeli i po raz drugi wygrać turniej. W 1965 sięgnął po trzecie singlowe zwycięstwo w Wielkim Szlemie, tym razem na trawie mistrzostw USA, po pokonaniu w półfinale Arthura Ashe’a i w finale Cliffa Drysdale’a. Wreszcie w 1966 Santana okazał się najlepszy na Wimbledonie – w półfinale pokonał znanego raczej z sukcesów w grze mieszanej Owena Davidsona, a w finale Amerykanina Dennisa Ralstona. W tym samym roku doszedł w obronie tytułu do półfinału mistrzostw USA, gdzie przegrał z Johnem Newcombe. Na nieoficjalnej liście światowej magazynu „Daily Telegraph” został uznany za pierwszą rakietę globu.

Santana był pierwszym Europejczykiem triumfującym po II wojnie światowej zarówno w mistrzostwach USA, jak i na Wimbledonie. Na sukces w Londynie Europa czekała od 1938, kiedy wygrywał tam Fred Perry, a w Nowym Jorku aż od 1928, kiedy najlepszy okazał się jeden z francuskich „Czterech Muszkieterów Tenisa” Henri Cochet. Obrona wimbledońskiego zwycięstwa przez Santanę zakończyła się całkowitym niepowodzeniem – w 1967 odpadł już w I rundzie, pokonany 8:10, 3:6, 6:2, 6:8 przez Charliego Pasarella.

Z innych sukcesów Manuela Santany można wymienić zwycięstwo w międzynarodowych mistrzostwach Afryki Południowej (1967), finał międzynarodowych mistrzostw Włoch (1965, porażka z Martinem Mulliganem), wreszcie jedyne wielkoszlemowe zwycięstwo w deblu (mistrzostwa Francji 1963 w parze z Royem Emersonem). Kariera Hiszpana dobiegła końca niemal jednocześnie z erą podziału na tenis amatorski i zawodowy. Santana zdołał jeszcze włączyć się na krótko do rywalizacji „open”, wygrywając w 1970 turniej w Barcelonie i trzy imprezy deblowe. Później zakończył występy na korcie, by jeszcze raz powrócić w 1973 jako gracz w ekipie pucharowej. U schyłku kariery opiekował się pierwszymi krokami w światowym tenisie młodszego rodaka Manuela Orantesa, a w 1974 został grającym trenerem zespołu nowojorskiego w drużynowych rozgrywkach zawodowych World Team Tennis.

Santana zapisał bogatą kartę reprezentacyjną. W zespole hiszpańskim debiutował w 1958 i występował nieprzerwanie do 1970 (oraz po kilkuletniej przerwie w 1973). Zaliczał się do wąskiego grona graczy, którzy rozegrali w Pucharze Davisa ponad 100 pojedynków – więcej od niego grali jedynie Włoch Nicola Pietrangeli i Rumun Ilie Năstase. Santana rozegrał łącznie – w grze pojedynczej i podwójnej – 120 meczów, w singlu wygrywając 69 pojedynków i przegrywając 17, w deblu odnosząc 23 zwycięstwa przy 11 porażkach. Zaliczył 46 spotkań międzypaństwowych w Pucharze Davisa. W 1965 poprowadził Hiszpanię do sensacyjnego wyeliminowania Amerykanów, odgrywając szczególnie wiodącą rolę w kluczowym deblu. W parze z Luisem Arillą pokonał Dennisa Ralstona i Clarka Graebnera 4:6, 3:6, 6:3, 6:4, 11:9, nie tracąc wiary w zwycięstwo mimo prowadzenia rywali 2:0 w setach. Okrzyknięty po spotkaniu bohaterem narodowym Santana (odznaczony przez prezydenta Francisco Franco Medalem Izabeli) zdobył później dla Hiszpanii jedyny punkt w przegranym finale z Australią, pokonując Roya Emersona. Pucharu Davisa nie udało się Hiszpanom zdobyć również dwa lata później, i ponownie Santana zdobył jedyny punkt w decydującym meczu z Australijczykami, tym razem pokonując Johna Newcombe.

W 1984, jako drugi Hiszpan po Manuelu Alonso, „czarodziej mączki” znalazł się w Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sławy.

Osiągnięcia w turniejach wielkoszlemowych:

• mistrzostwa Francji
  • gra pojedyncza – wygrane 1961, 1964
  • gra podwójna – wygrana 1963 (z Royem Emersonem)
• Wimbledon
  • gra pojedyncza – wygrana 1966
• mistrzostwa USA
  • gra pojedyncza – wygrana 1965

Finały singlowe w turniejach wielkoszlemowych:

• mistrzostwa Francji 1961 – 4:6, 6:1, 3:6, 6:0, 6:2 z Nicolą Pietrangeli
• mistrzostwa Francji 1964 – 6:3, 6:1, 4:6, 7:5 z Nicolą Pietrangeli
• mistrzostwa USA 1965 – 6:2, 7:9, 7:5, 6:1 z Cliffem Drysdale
• Wimbledon 1966 – 6:4, 11:9, 6:4 z Dennisem Ralstonem

• Profil na stronie ATP [online], Association of Tennis Professionals [dostęp 2014-12-25]  (ang.).
• Profil na stronie ITF [online], International Tennis Federation [dostęp 2014-12-25]  (ang.).
• Profil na stronie Pucharu Davisa [online], Davis Cup [dostęp 2014-12-25]  (ang.).
• Bud Collins, Tennis Encyclopedia, Visible Ink Press, Detroit 1997
• Martin Hedges, The Concise Dictionary of Tennis, Mayflower Books Inc, Nowy Jork 1978

• Sylwetka na stronie Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sławy