Maciej Klich
 Maciej Klich (2023) | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 lutego 1958 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
historyk, grafik, działacz opozycyjny i polonijny |
| Miejsce zamieszkania | |
| Alma Mater | |
| Rodzice |
Antoni Stanisław Klich |
| Dzieci |
Mattias Jan-Maria Jr. |
| |
| Odznaczenia | |
      
| |
Maciej Klich (Mattias Jan-Maria) (ur. 28 lutego 1958 w Krakowie) – polski historyk, grafik, twórca plakatów, okładek i małych form graficznych. Działacz opozycyjny i polonijny.
Życiorys
Ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Katowicach. Studiował na Wydziale Metalurgii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1976–1977), na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (1977–1981) oraz na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej (1981–1984).
Działalność opozycyjna
Od 1977 do 1980 był współpracownikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO) w Krakowie. W 1980 był współzałożycielem Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS) na terenie Śląska. Przewodniczący i wiceprzewodniczący TKZ NZS na Wydziale Nauk Społecznych UŚ. W latach 1980–1981 był sekretarzem Regionalnego Komitetu Koordynacyjnego (RKK) NZS Uczelni Górnego Śląska oraz Międzywydziałowego Komitetu Koordynacyjnego (MKK) NZS UŚ. W 1981 został przewodniczącym Uczelnianej Komisji Rewizyjnej (UKR) NZS UŚ oraz Wydziałowej Komisji Rewizyjnej (WKR) Wydziału Nauk Społecznych UŚ[1]. Był współzałożycielem Międzyuczelnianego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania (KOWzaP) na Śląsku (1981)[2]. Od 1981 członek Konfederacji Polski Niepodległej (KPN)[3][4].
Internowany od 24 grudnia 1981 do 23 lipca 1982 (KWMO Katowice, Jastrzębie-Szeroka, Uherce, Rzeszów-Załęże, Nowy Łupków)[5]. Po zwolnieniu działał w podziemnej Solidarności, m.in. w ramach struktur MKO (Miejskich Komitetów Oporu), kolportował i był redaktorem prasy podziemnej oraz radia „Solidarność”[6]. Uczestniczył w podziemnych strukturach NZS.
W latach 1980–1984 tworzył formy graficzne na użytek organizacji związkowych i niepodległościowych z terenu Górnego Śląska (m.in. plakaty, ulotki, znaki, ilustracje do czasopism, stemple). Stemple i pieczątki obozowe wystawiane były m.in. na wystawach: w Chicago 1983; Sztokholm 1986; „Poza cenzurą – Poczta internowanych 1981–1982, Zabrze 1990; w Ratingen w Nadrenii (Niemcy), 2001; Jastrzębie Zdrój – wystawa „Miasto pod specjalnym nadzorem: Jastrzębie Zdrój czasu stanu wojennego”, 2006/2007; Jasło 2008 oraz Rapperswil 2009.
Emigracja
W 1984 wyjechał do Szwecji. W latach 1985–1989 był jednym z organizatorów pomocy dla prześladowanych członków Solidarności i NZS z terenu Górnego Śląska w ramach tzw. „Składki Górnośląskiej”. W latach 1986–1994 wspomagał transporty wyposażenia medycznego w ramach „pomocy medycznej” dla Polski. Od 1986 do 1989 angażował się w wysyłkę i kolportaż wydawnictw oraz książek zakazanych do Polski. W 1986 jeden z założycieli Związku Harcerstwa Polskiego poza granicami Kraju – Okręg Szwecja. Zaangażowany w powstanie i dzialalność Niezależnego Hufca Harcerstwa Polskiego „LS-Kaszuby” w Szwecji.
W latach 1990–1996 był współpracownikiem Svensk-Polska Miljöförening i redaktorem graficznym pisma „Miljösambandet”. Sponsor wielu polonijnych inicjatyw na terenie Sztokholmu, w tym budowy pomnika katyńskiego[7][8].
Jest członkiem Stowarzyszenia Represjonowanych w Stanie Wojennym. Został uznany przez Instytut Pamięci Narodowej za pokrzywdzonego i represjonowanego w czasie PRL oraz rozpracowywanego przez organy bezpieczeństwa PRL w latach 1980–1983[9][10].
Pracował w: firmie reklamowo-graficznej MJK Grafik&Reklam jako Managing Director (1988–2021, firmie komputerowej EMICO Computers jako Business Owner (1998–2012) oraz Wydziale Konsularnym Ambasady RP w Sztokholmie (2010–2024).
Życie prywatne
Syn Antoniego Stanisława i Olgi Wiktorii z domu Ozga. Bratanek Adama Klicha, kuzyn Bogdana Klicha. Ojciec Mattiasa Jr., Matteusa i Wojtka Maximiliana. Mieszka w Sztokholmie.
Odznaczenia
- 2000 – Srebrny Krzyż Zasługi, za działalność harcerską[11],
- 2005 – Złoty Krzyż Zasługi, za całokształt działalności społecznej[12],
- 2011 – Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[13],
- 2016 – Krzyż Wolności i Solidarności[14],
- 2018 – Odznaka honorowa „Za zasługi dla niepodległości 1956-1989”, przyznana decyzją Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UdSKiOR) na podstawie potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowanej z powodów politycznych[15],
- 2020 – Medal „Pro Patria” przyznany przez szefa UdSKiOR, za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci historycznej RP[16][17].
- 2022 – Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości, za szczególne zasługi w służbie Państwu i społeczeństwu[18].
Nagrody
- 2019 – „Nagroda Specjalna” Kapituły Nagród Polonii Szwedzkiej „Poloniki”, przyznawanych przez Nową Gazetę Polską[19].
Publikacje książkowe
- 2018 – Niepokorny, Historia lat 1976–1989, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa–Katowice 2018[20].
- 2021 – Upadła nadzieja, Geneza stanu wojennego z 13 grudnia 1981 roku, Wydawnictwo Polonica, Sztokholm 2021[21].
- 2022 – Stracone złudzenia, Wspomnienie strajku studenckiego na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w listopadzie i grudniu 1981 roku, Instytut Pamięci Narodowej, Katowice 2021[22][23]
Galeria
Katowice 1981, jako działacz NZS
rysunek M. Klicha wykonany przez Stanisława Łaskiego po aresztowaniu w KWMO Katowice (1982)
Maciej Klich z prezydentem Bronisławem Komorowskim (2013)
Maciej Klich z ambasador Joanną Hofman (2023)
Przypisy
- ↑ Tomasz Kurpierz, Zbuntowani, Niezależne Zrzeszenie Studentów w województwie katowickim 1980-1989, IPN Katowice 2012, ISBN 978-83-7629-377-6.
- ↑ Myśl na uwięzi, kontrola operacyjna środowisk akademickich województwa katowickiego przez Służbę Bezpieczeństwa w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, studia i szkice, IPN Katowice 2010, ISBN 978-83-7629-152-9.
- ↑ Solidarność 1980-1989, tom 6, Polska Południowa, IPN Warszawa 2010, s. 281, ISBN 978-83-7629-175-8.
- ↑ Niezależne Zrzeszenie Studentów, 1980-1989, Obrazy IPN Kraków 2010, ISBN 978-83-929900-6-2.
- ↑ „Wykaz alfabetyczny osób internowanych w okresie stanu wojennego”, OBUiAD Poznań IPN Po 161/1.
- ↑ „Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej”, zeszyt 3, Katowice 1997, s. 40, s. 42, ISSN 1426-5672.
- ↑ Leksykon emigracji polskiej w Szwecji, do 2012 roku, Tadeusz Nowakowski (red.), Sztokholm: Wydawnictwo Polonica, 2013, ISBN 978-91-87704-72-7, OCLC 864136538.
- ↑ Kto jest kim? wśród Polonii szwedzkiej, Vem är det? Polacker i Sverige, Polonica Förlag 2003, ISBN 91-87704-40-4.
- ↑ Katalog osób „rozpracowywanych” przez organa bezpieczeństwa państwa komunistycznego [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2014-05-19].
- ↑ Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Katowicach, Zaświadczenie nr BUKa III-5532-1648/04, z dnia 30 września 2004 r. IPN w Katowicach.
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 maja 2000 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2000 r. nr 23, poz. 473).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 lipca 2005 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2005 r. nr 74, poz. 1011).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 marca 2011 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2011 r. nr 64, poz. 638).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 grudnia 2015 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2016 r. poz. 141).
- ↑ Decyzja szefa UdsKiOR z dnia 1 lutego 2018 nr DSE2-K0998-D8382-1D/18, legitymacja nr 6317, legitymacja przyznania odznaczenia: 6629.
- ↑ Pro Patria dla Macieja Klicha [online], Decyzja nr 1662/SU/20 z dnia 5.02.2020. Nr legitymacji 8801/20, Portal Polonii Szwedzkiej – Strefa.se, 26 lutego 2021.
- ↑ „Nowa Gazeta Polska”, NR 5 (481), ROK XXIII, Sztokholm, 14 marca 2021.
- ↑ Odznaczenia w Sztokholmie [online] [dostęp 2022-11-18] (szw.).
- ↑ Poloniki 2019 przyznane [online], Strefa.se [dostęp 2020-01-17] (pol.).
- ↑ Maciej Klich, Niepokorny. Historia lat 1976–1989, Warszawa–Katowice: Instytut Pamięci Narodowej (IPN), 2018, ISBN 978-83-8098-499-8.
- ↑ Maciej Klich, Upadła nadzieja, Geneza stanu wojennego z 13 grudnia 1981 roku, Sztokholm: Wydawnictwo Polonica, 2021, ISBN 978-91-87704-89-5.
- ↑ Edukacja IPN, Broszury edukacyjne [online], Edukacja IPN [dostęp 2022-03-04] (pol.).
- ↑ ISBN 978-83-8229-393-7 (druk), 978-83-8229-394-4 (pdf online).
Bibliografia
- „Leksykon emigracji polskiej w Szwecji, do 2012 roku”, red.Tadeusz Nowakowski, Wydawnictwo Polonica, Sztokholm 2013, ISBN 978-91-87704-72-7.
- „Precz z komuną, Niezależne Zrzeszenie Studentów w województwie katowickim w latach 1980–1990”, autorzy: Przemysław Miśkiewicz, Łukasz Kobiela, Stowarzyszenie Pokolenie oraz Muzeum Śląskie 2021, ISBN 978-83-63711-18-4, ISBN 978-83-65945-23-5.
- Biogram na stronie encysol (dostęp 2024-01-04).
- „Encyklopedia Solidarności, Opozycja w PRL 1976-1989”, Tom 5, Instytut Pamięci Narodowej IPN 2023, ISBN 978-83-8229-894-9.