Lothar Beutel

SS-Brigadeführer
Data i miejsce urodzenia	6 maja 1902 Lipsk
Data i miejsce śmierci	16 maja 1986 Berlin Zachodni
Przebieg służby
Formacja	Armia Cesarstwa Niemieckiego Schutzstaffel
Stanowiska	dowódca Einsatzgruppe IV

Lothar Beutel (ur. 6 maja 1902 w Lipsku, zm. 16 maja 1986 w Berlinie Zachodnim) – SS-Brigadeführer, wysoki rangą funkcjonariusz SD, niemiecki zbrodniarz wojenny. W czasie kampanii wrześniowej dowódca Einsatzgruppe IV - specjalnej grupy operacyjnej SD i policji bezpieczeństwa działającej na terenach Pomorza, Podlasia i Warszawy.

Lothar Beutel był z zawodu aptekarzem. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach armii Cesarstwa Niemieckiego. Po zakończeniu działań wojennych zaciągnął się w szeregi paramilitarnych Freikorpsów^[1]. Stosunkowo wcześnie związał się z ruchem nazistowskim. Do NSDAP wstąpił w 1929 (nr legitymacji 135 238), a w szeregi SS – w 1930 (nr legitymacji 2422)^[2].

W 1934 Beutel jako szef nadrejonu SD „Środek” (SD-Oberabschnitt „Mitte”) brał udział w czystce tzw. „nocy długich noży”, w trakcie której likwidował zwolenników przywódcy SA, Ernsta Röhma, na terenie Saksonii. W grudniu 1937 objął stanowisko szefa nadrejonu SD „Południe” oraz kierownika placówki Gestapo (Stapo-Leitstelle) w Monachium. Jednocześnie pełnił funkcję komendanta policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa (IdS) na terenie okręgów wojskowych VII i XIII^[2]. W kwietniu 1939 awansował do stopnia SS-Brigadeführera.

 Osobny artykuł: Operacja Tannenberg.

Pod koniec lata 1939 Beutel objął dowództwo Einsatzgruppe IV (znanej też jako Einsatzgruppe Dramburg) – jednej z pięciu (później ośmiu) specjalnych grup operacyjnych niemieckiej policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa, które po rozpoczęciu inwazji na Polskę miały podążać w ślad za regularnymi formacjami Wehrmachtu. Zgodnie z założeniami tzw. operacji „Tannenberg” zadaniem Einsatzgruppen miało być przede wszystkim „zwalczanie wszystkich wrogich Rzeszy i Niemcom elementów na tyłach walczących wojsk” oraz „ujęcie osób niepewnych pod względem politycznym” (zwłaszcza tych, których nazwiska figurowały w tzw. Sonderfahndungsbuch Polen). Jednostka Beutela miała towarzyszyć dywizjom niemieckiej 4. Armii, której przypadło zadanie opanowania tzw. „polskiego korytarza” na Pomorzu.

Beutel dowodził Einsatzgruppe IV do połowy października 1939. W tym czasie jego jednostka operowała na terenach Pomorza, północnego Mazowsza i Podlasia, by wreszcie w dniu 1 października wkroczyć do Warszawy^[3]. Beutel odpowiadał za wszystkie zbrodnie popełnione w tym okresie przez podległych mu funkcjonariuszy Sipo i SD. W szczególności jego konto obciążał udział w krwawej pacyfikacji Bydgoszczy^[4], gdzie pod pretekstem walki z rzekomym polskim powstaniem członkowie EG IV zamordowali we współpracy z Wehrmachtem od 500 do 800 mieszkańców miasta (5-12 września). Między innymi, na mocy porozumienia zawartego pomiędzy Beutelem a generałem Braemerem (wojskowym komendantem miasta) armia przekazała do dyspozycji EG IV około 120-150 aresztowanych w mieście Polaków, których na rozkaz SS-Brigadeführera rozstrzelano następnie w pobliskich lasach^[5].

 Osobny artykuł: Niemieckie represje wobec ludności Bydgoszczy (1939).

W kolejnych tygodniach funkcjonariusze EG IV dokonywali jeszcze m.in. antyżydowskich pogromów na terenach Mazowsza i Podlasia^[6] oraz przeprowadzili w Warszawie masowe aresztowania polskich inteligentów (tylko 8 października zatrzymano 354 warszawskich księży i nauczycieli)^[7].

Kierownictwo RSHA planowało, że po zakończeniu walk w Polsce Beutel obejmie stanowisko komendanta policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa (BdS) na terenie nowo utworzonego Generalnego Gubernatorstwa^[8]. W międzyczasie wyszło jednak na jaw, że Beutel dopuszczał się malwersacji i korupcji na szeroką skalę.

Okazało się, że już w pierwszych dniach niemieckiej okupacji Warszawy Beutel zarekwirował sejf warszawskiego hotelu Savoy, który wypełnił zrabowanymi ludności cywilnej podczas kampanii wrześniowej dewizami i dobrami luksusowymi, a następnie przesyłał samolotem do Niemiec walizy wypełnione kosztownościami^[9]. 23 października 1939 został odwołany ze stanowiska szefa EG IV i zdegradowany do stopnia SS-mana przez Heinricha Himmlera za „kradzież własności państwowej”, a po kilku tygodniach aresztowany w Monachium i wysłany do obozu koncentracyjnego Dachau, skąd jednak po pewnym czasie został wypuszczony i powrócił do służby w SS^[9][2]. Jego miejsce zajął Josef Meisinger^[9].

Podczas kampanii francuskiej Beutel walczył w szeregach Dywizji SS „Totenkopf”. W listopadzie 1940 został awansowany do stopnia SS-Hauptsturmführera. W 1944 został ponownie zmobilizowany w szeregi Waffen-SS^[2]. Odniósł rany podczas walk na Węgrzech. W czerwcu 1945 trafił do sowieckiej niewoli, w której przebywał do 1955. Po powrocie do Niemiec Zachodnich pracował jako aptekarz.

W 1965 został zatrzymany w związku oskarżeniami w sprawie zbrodni popełnionych przez jego jednostkę podczas kampanii wrześniowej w Polsce. Spędził wówczas pewien czas w areszcie śledczym^[10]. Ostatecznie jednak w 1971 roku 8. Senat Karnego Sądu Krajowego w Berlinie umorzył „z braku dowodów winy” śledztwo przeciw Beutelowi. Na decyzję sądu nie wpłynął fakt, że Beutela obciążały zeznania jego podkomendnego, dr Waltera Hammera^[11], jak również częściowo jego własne zeznania, złożone zaraz po aresztowaniu w 1965^[12].

• Jochen Böhler, Klaus-Michael Mallmann, Jürgen Matthäus: Einsatzgruppen w Polsce. Warszawa: Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11588-0. Brak numerów stron w książce
• Dieter Schenk: Albert Forster. Gdański namiestnik Hitlera. Gdańsk: Wydawnictwo Oskar, 2002. ISBN 83-86181-83-4. Brak numerów stron w książce
• CarstenC. Schreiber CarstenC., Elite im Verborgenen: Ideologie und regionale Herrschaftspraxis des Sicherheitsdienstes der SS und seines Netzwerks am Beispiel Sachsens, seria Studien zur Zeitgeschichte (Institut für Zeitgeschichte), T. 77, München: Oldenbourg, 2008, ISBN 978-3-486-70654-3, OCLC 232123786 [dostęp 2016-07-15]  (niem.).
• Maria Wardzyńska: Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2009. ISBN 978-83-7629-063-8. Brak numerów stron w książce