Lasy w Polsce
Lasy w Polsce – zbiorowiska leśne na terenach Polski.
Od czasów prehistorycznych w wyniku procesów cywilizacyjnych i ekspansji człowieka obszary leśne stopniowo zmniejszały się. Znaczne przyspieszenie kurczenia się lasów (wylesianie) nastąpiło w XIX i XX wieku. Jeszcze pod koniec XVIII wieku lesistość Polski wynosiła ok. 40% (w ówczesnych granicach), ale po II wojnie światowej w 1946 wynosiła ona tylko 20,8%.
Gospodarka leśna w latach 1946–1970, polegająca w znacznym stopniu na zalesianiu (głównie plantacjami sosnowymi) zwiększyła lesistość Polski do 28%. 31 grudnia 2016 obszary leśne zajmowały 9 mln 230 tysięcy ha, co stanowiło 29,5% powierzchni kraju[1]. Od końca II wojny światowej zasoby leśne Polski systematycznie się powiększają. W 31 grudnia 2021 roku lasy zajmowały 9 mln 265 tys. ha czyli 29,6% powierzchni kraju[2], a w 2050 roku mają zajmować – 33%.
Struktura własnościowa polskich lasów
Lasy publiczne to 82% polskich lasów (w tym lasy pozostające w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe stanowią 78%, lasy parków narodowych to 2%, lasy gminne 0,9% i inne lasy skarbu państwa 1,1%). Lasy prywatne to 18%. Udział lasów prywatnych jest zróżnicowany przestrzennie: najwięcej jest ich w województwie małopolskim (43,3% ogólnej powierzchni lasów w tym województwie), mazowieckim (42,9%) i lubelskim (39,6%). Najmniej jest ich w województwie lubuskim (1,2%), zachodniopomorskim (1,6%) i dolnośląskim (2,6%)[3].
Struktura siedlisk polskich lasów
Siedliska borowe występują na 51% powierzchni polskich lasów, lasowe na 49%[4] (w tym olsy i łęgi 3,8%).
Struktura gatunkowa polskich lasów
W strukturze leśnej w Polsce przeważają lasy iglaste, w których dominującym gatunkiem jest sosna zwyczajna (Pinus sylvestris).
Od 1945 struktura gatunkowa polskich lasów ulega istotnym przemianom wyrażającym się między innymi zwiększeniem udziału drzewostanów z przewagą gatunków liściastych. Dla przykładu w lasach pod zarządem Lasów Państwowych, w latach 1945–2008 powierzchnia drzewostanów liściastych wzrosła z 13 do 23,2%. Udział drzew liściastych nadal jest jednak niższy od potencjalnego, wynikającego ze struktury siedlisk leśnych. Powoli zwiększa się również udział jodły, głównie wskutek przebudowy świerkowych monokultur w Tatrach, Beskidach i Sudetach.
Gatunki drzew w Polsce (stan w roku 2014)[5]:
- sosna – 58,5%
- brzoza – 7,5%
- dąb – 7,5%
- świerk – 6,4%
- buk – 5,8%
- olsza – 5,4%
- inne drzewa liściaste – 4,7%
- inne drzewa iglaste – 4,2%
Struktura wiekowa polskich lasów
W wiekowej strukturze lasu w PGL Lasy Państwowe dominują drzewostany III i IV klasy wieku (tj. 41-60 lat i 61-80 lat) występujące odpowiednio na 24,7% i 19,2% powierzchni. W lasach prywatnych i gminnych (stan z 1999 r.) 35% powierzchni zajmowały drzewostany II klasy wieku (21–40 lat), a 25% – III klasy wieku. Drzewostany w wieku powyżej 100 lat zajmują w Lasach Państwowych 14,1% powierzchni. Udział powierzchni niezalesionej w Lasach Państwowych wynosi 1,3%, a prawie 5% w lasach prywatnych i gminnych.
Średni wiek drzewostanu w 2008 wynosił w Lasach Państwowych 60 lat, a w lasach prywatnych 40 lat.
Od końca II wojny światowej obserwowany jest stały wzrost udziału drzewostanów w wieku powyżej 80 lat. Powierzchnia tych drzewostanów wzrosła z około 0,9 mln ha w 1945 roku do prawie 1,55 mln ha w roku 2008.
W dużej części polskie lasy są zbiorowiskami zastępczymi (monokultury sosnowe lub świerkowe), wytworzonymi sztucznie, w miejscu naturalnego kształtowania się ekosystemów. Zgodnie z polityką leśną państwa w polskich lasach dokonywana jest przebudowa drzewostanów zmierzająca do zwiększenia udziału gatunków liściastych i zróżnicowania struktury wiekowej i gatunkowej drzewostanu.
Kompleksy puszczańskie zachowały się fragmentarycznie, głównie w obrębie Puszczy Białowieskiej (Białowieski Park Narodowy).
Wybrane zwarte obszary leśne na terytorium Polski
Województwo kujawsko-pomorskie
Województwo warmińsko-mazurskie
- Lasy Milickie
- Lasy Lesznowskie
- Puszcza Notecka
- Wielki Łęg Obrzański
- Nadnoteckie Łęgi
- Puszcza Drawska
- Lasy Wałecko-Pilskie
- Puszcza nad Gwdą
- Puszcza Genowefska
- Puszcza Grodziecko-Chocka
- Puszcza Zielonka
- Puszcza Bieniszewska
- Dąbrowy Krotoszyńskie
- Lasy Powidzkie
- Lasy Gnieźnieńskie
- Lasy Ostrzeszowskie
- Las Drążkowski
Województwo zachodniopomorskie
Zobacz też
Przypisy
- ↑ https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/Media/Default/Publikacje/raport_o%20stanie_lasow_2016.pdf
- ↑ https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/Media/Default/Publikacje/raport_o_stanie_lasow_2021.pdf
- ↑ RAPORT 2009.indd. bip.lasy.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-19)]..
- ↑ Raport o stanie lasów w 2013, Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2014, ISSN 1641-3229 [zarchiwizowane z adresu 2014-08-26].
- ↑ Drzewa w Polsce i na świecie (INFOGRAFIKA)
Linki zewnętrzne
