Kurhan (obraz)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1912 |
| Medium | |
| Wymiary |
111,5 × 191,6 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Kurhan – obraz olejny (pejzaż) namalowany w 1912 przez Józefa Chełmońskiego, znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie[1].
Historia
Józef Chełmoński namalował pejzaż Kurhan w 1912 prawdopodobne w swojej posiadłości w Kuklówce Zarzecznej na Mazowszu, gdzie osiedlił się w 1889 i żył do śmierci w 1914[2]. Obraz trafił później do kolekcji niemieckiego lekarza, Edwarda Reichera, od którego kilka lat później odkupiło dzieło Muzeum Narodowe w Warszawie z siedzibą przy Alejach Jerozolimskich 3[3].
W listopadzie 2023 roku obraz Kurhan wraz z innymi dziełami Józefa Chełmońskiego został usunięty z dotychczasowego miejsca ekspozycji, by wziąć udział w wystawie „Arkadia” w Muzeum Narodowym w Warszawie. Po zakończeniu wystawy, 18 marca 2024 roku, powrócił na stałe miejsce w budynku[4]. 26 września 2024 roku dzieło zostało ponownie zaprezentowane w Muzeum Narodowym w Warszawie na specjalnej ekspozycji poświęconej twórczości Józefa Chełmońskiego, która potrwa do 26 stycznia 2025 roku. Po zakończeniu tej wystawy obraz wróci na swoje pierwotne miejsce w muzeum[5].
Opis
Obraz przedstawia rozległy step prawdopodobnie na Ukrainie z widocznym w centralnej części kurhanem – starożytnym kopcem grobowym. Na pierwszym planie widoczne jest stado pasących się białych wołów, namalowanych z typową dla Chełmońskiego dbałością o detale i realizm. Zwierzęta, spokojne i harmonijnie wpisujące się w otoczenie, tworzą kontrast z monumentalnym kurhanem w tle, co potęguje wrażenie ciszy i zadumy. Błękitne niebo, rozciągające się nad horyzontem, pełne jest subtelnych przejść tonalnych, podkreślając melancholijny nastrój dzieła[3].
Chełmoński w tym obrazie nie tylko skupia się na wyglądzie natury, ale również skłania do refleksji nad upływem czasu, przemijaniem i nieuchronnością śmierci. Kurhan, jako element pradawnej historii, staje się niemym świadkiem losów dawnych pokoleń, podczas gdy spokojne życie zwierząt symbolizuje ciągłość istnienia[3].
Płótno ma 111,5 cm wysokości i 191,6 cm szerokości, natomiast z masywną ramą ma wysokość 128,5 cm, szerokość 208,6 cm oraz grubość płótna wynoszącą 6,5 cm. W lewym dolnym rogu płótna znajduje się sygnatura: „Józef Chełmoński 1912”[3].
Przypisy
- ↑ Alfred Ligocki: Józef Chełmoński. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 102. ISBN 83-03-00033-0.
- ↑ Chełmoński Józef, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-01-09].
- ↑ a b c d Kurhan – Chełmoński Józef (1849–1914), malarz. [w:] Muzeum Narodowe w Warszawie [on-line]. cyfrowe.mnw.art.pl. [dostęp 2025-01-09]. (pol.).
- ↑ Arkadia, 17 listopada 2023 – 17 marca 2024. [w:] Muzeum Narodowe w Warszawie [on-line]. mnw.art.pl. [dostęp 2025-01-09]. (pol.).
- ↑ Nie tylko „Babie lato”. Jego obrazy weszły do kanonu. Duża wystawa Chełmońskiego. [w:] TVN [on-line]. tvn24.pl, 25 września 2024. [dostęp 2025-01-09]. (pol.).
Bibliografia
- Alfred Ligocki: Józef Chełmoński. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983. ISBN 83-03-00033-0.