Katai Tayama

田山 録弥

Imię i nazwisko	Rokuya Tayama
Data i miejsce urodzenia	22 stycznia 1872 Tatebayashi
Data śmierci	13 maja 1930
Narodowość	japońska
Język	japoński

Katai Tayama (jap. 田山 花袋 Tayama Katai), właśc. Rokuya Tayama (jap. 田山 録弥 Tayama Rokuya; ur. 22 stycznia 1872, zm. 13 maja 1930) – japoński pisarz, jeden z prekursorów naturalizmu w literaturze japońskiej^[1][2].

Urodził się w Tatebayashi w prefekturze Gunma, w rodzinie o korzeniach samurajskich^[3]. Jego ojciec, Shōjūrō, poległ w buncie Satsumy w 1877 roku, co odbiło się na osobowości Kataia, przekonanego przez całe życie o złym i niesprawiedliwym urządzeniu świata^[3]. W 1886 roku przeprowadził się wraz z rodziną do Tokio. Nie dostawszy się do wojska i nie mogąc pozwolić sobie na kosztowne studia prawnicze, zwrócił się ku twórczości literackiej, do której wykazywał talent od wczesnej młodości^[3]. Dzięki pomocy Kōyō Ozakiego zaczął publikować na łamach prasy. Od 1896 roku związał się z grupą literacką istniejącą wokół miesięcznika literackiego Bungakukai („Świat Literatury”, 1893–1897; druga wersja tego pisma istnieje od 1933 roku do dzisiaj)^[3][4].

Początkowo tworzył w duchu romantycznym^[2]. W owym młodzieńczym okresie głównym tematem jego twórczości jest tragiczny, niespełniony kochanek, jak w opowiadaniu Shōshijin z 1893 roku^[2]. Z czasem, poznawszy poprzez przekłady angielskie twórczość autorów francuskich (Émile Zola i Guy de Maupassant) oraz niemieckich (Hermann Sudermann i Gerhart Hauptmann), zwrócił się ku naturalizmowi^[3]. W zawierających w większości autobiograficzne wątki powieściach Tayamy, takich jak Futon (Kołdra, 1907), Inaka kyōshi (Wiejski nauczyciel, 1909), Ippeisotsu no jūsatsu (1917) czy Momoyo (1930), znalazły odbicie różne wydarzenia z życia autora, wśród których najważniejszymi były udział jako korespondent w wojnie rosyjsko-japońskiej (1904–1905) oraz trwający od 1907 roku wieloletni związek z gejszą Yone Iidą, w którym pozostawał pomimo zawarcia w 1899 roku małżeństwa z inną kobietą^[3]. Pomiędzy 1913 a 1916 rokiem Tayama zwrócił się ku buddyzmowi^[3], co wpłynęło na mniej naturalistyczny i bardziej osobisty charakter jego późnej twórczości^[2].