Pattern 1851 Minié

Państwo	Wielka Brytania
Producent	Royal Small Arms Factory oraz producenci prywatni
Rodzaj	karabin jednostrzałowy
Historia
Prototypy	1851
Produkcja	1852-1855
Wyprodukowano	35 000
Dane techniczne
Kaliber	.702 (17,8 mm)
Nabój	ładunek papierowy z 4,4 gramami prochu (68 grains), pocisk 44 gram (680 grains)
Wymiary
Długość	1388 mm (54,6 cala)
Długość lufy	990 mm (39 cali)
Masa
broni	4,87 kg
Inne
Szybkostrzelność teoretyczna	3 strzały na minutę
Zasięg skuteczny	900 jardów

Pattern 1851 Minié (także: The British Pattern 1851 Minié Rifle) – odprzodowy, kapiszonowy karabin jednostrzałowy, używany przez wojska imperium brytyjskiego w latach 1852 do 1855 r. Zastąpiony przez nowocześniejszy karabin Enfield P1853.

Karabin P1851 Minié był pierwszym karabinem wojskowym wyposażonym w lufę gwintowaną, przyjętym na wyposażenie brytyjskiej piechoty liniowej, gdzie zastąpił starszy gładkolufowy karabin P1842 (Pattern 1842 Musket)^[1][2].

Broń została przyjęta do uzbrojenia w 1851 r., a produkowana była w latach 1852–1855. Pierwsze 500 karabinów wyprodukowano pod koniec 1852 r. w Enfield Royal Ordnance Factory. Natomiast kolejne 23 000 egzemplarzy w 4 prywatnych firmach (po 5750 sztuk), w cenie 23 szylingów i 6 pensów za karabin. Łącznie wyprodukowano 35 000 sztuk karabinów, z czego do kwietnia 1855 r. 34 000 wydano do służby wojskowej^[1][2].

Po przystąpieniu Wielkiej Brytanii do wojny krymskiej większość piechoty (z nielicznymi wyjątkami) uzbrojona była w P1851, które stanowiły wtedy najbardziej zaawansowany karabin w brytyjskim arsenale broni strzeleckiej^[2]. Zapewniało to stronie brytyjskiej znaczną przewagę nad wojskami rosyjskimi, które w dużym stopniu nadal wyposażone były w broń gładkolufową. W czasie wojny odnotowano także kilka dalekodystansowych celnych strzałów z tego karabinu. O jednym z nich wspominał kapitan (a później pułkownik) Somerset John Gough-Calthorpe w swojej książce z 1858: Letters from Head-Quarters; Or, the Realities of the War in the Crimea. Mianowicie opisywał on przypadek strzelca stojącego na pikiecie, który z dużej odległości postrzelił kozackiego oficera na białym koniu. Część obserwatorów twierdziła, że odległość przekraczała 1300 jardów, choć sam strzelec twierdził, że odległość wynosiła niewiele więcej jak 1000 jardów^[3].

Bardzo szybko na wyposażeniu wojsk brytyjskich pojawił sie jednak nowy i doskonalszy karabin – Enfield P1853 o znacznie mniejszym kalibrze, który zaczął stopniowo zastępować P1851. Starsze karabiny zaczęto wycofywać z jednostek liniowych do magazynów. Używana na froncie broń, często była już częściowo zużyta i niejednokrotnie uszkodzona . Dodatkowo warunki magazynowania często pozostawiały wiele do życzenia. Zdarzały się nawet przypadki, że karabiny składowano na świeżym powietrzu, wystawiając je na działanie czynników atmosferycznych^[2]. Ostatecznie podjęto decyzję o wyprzedaży zachowanych egzemplarzy, w perspektywie pełnego przezbrojenia się w Enfieldy.

Po wybuchu wojny secesyjnej 14 900 karabinów P1851 zostało sprzedanych Skonfederowanym Stanom Ameryki, po 40–44 szylingów za sztukę. Konfederaci skupowali tę broń głównie między sierpniem 1861 a styczniem 1862 i pewne nieduże ilości latem 1862 r. Pomyślnie dostarczono 11 380 karabinów, natomiast 3520 szt., zostało przejętych w trakcie transportu morskiego przez flotę Unii^[2].

Zmagazynowane P1851, z czasem zaczęto sprzedawać także na rynku cywilnym, zarówno osobom fizycznym jak i komercyjnym firmom. Prawdopodobnie tą drogą pewna ilość tej broni dotarła do Polski trafiając na wyposażenie powstańców styczniowych. W swoich wspomnieniach, pułkownik Józef Miniewski wzmiankował, iż przed wyprawą na Radziwiłłów jego oddział otrzymał dwa typy karabinów. Jednym z nich były karabiny angielskie dużego kalibru w opłakanym stanie, którymi mogły być właśnie P1851^[4]. Miniewski otrzymał 203 takich karabinów wraz z bagnetami oraz 1800 ładunkami^[4].

Karabin P1851 Minié zewnętrznie bardzo przypominał wcześniejszy gładkolufowy P1842 (Pattern 1842 Musket). Lufa osadzona była w łożu za pomocą trzech klinów. Zamek kapiszonowy przejęto natomiast wprost z P1842^[3]. Używano też podobnego, nieznacznie zmodyfikowanego bagnetu o całkowitej długości 534 mm (21,25 cala) z 437 mm (17,25 cala) głownią^[5].

Zmiany w porównaniu do poprzedniego modelu opierały się na zmniejszeniu kalibru z .75 do .702 cala i zastosowaniu gwintowanej lufy z czterema szerokimi i dość głębokimi bruzdami, o jednakowej głębokości i skręcie 1:78. W karabinie zastosowano też nowoczesny celownik ramkowy, wyskalowany do 900 jardów^[3].

W karabinie używano pocisków Minié, różniących się jednak od francuskiego pierwowzoru. Brytyjski Minié był gładki, pozbawiony rowków smarowniczych. Spowodowane było to inną konstrukcją naboju, w którym pocisk ładowany był do lufy wraz z nasmarowaną częścią papierowej owijki. Podkalibrowy względem lufy pocisk o średnicy .690 cala wraz z owijką dopasowany był jednak tak ciasno, że po kilkunastu strzałach w wyniku zbierania się nagaru ładowanie broni stawało się problematyczne^[3]. Masa pocisku wynosiła około 44 gramów (680 granów). Pocisk posiadał grube ścianki dookoła otworu dennego, w którym umieszczano żelazny korek poprawiający rozszerzanie ścianek w momencie strzału. Pierwsze wersje pocisków miały zwężający się na całej długości kształt, co mogło spowodować krzywe osadzenie pocisku w lufie, co pogarszało celność. W późniejszych wersjach zaradzono temu, wprowadzając pociski o dłuższych nie zwężających się ściankach^[3].