Jeziora w Olsztynie
W granicach administracyjnych Olsztyna obecnie leży 16 jezior, z czego 14 przekracza 1 ha powierzchni. Łącznie wszystkie jeziora zajmują 725 ha, co równa się 8,25% powierzchni całego miasta. W zachodniej części Olsztyna jeziorność wynosi 40%, a we wschodnich stronach 8%.
Największym i zarazem najgłębszym olsztyńskim jeziorem jest jezioro Ukiel, potocznie nazwane przez mieszkańców Krzywym. Jego powierzchnia wynosi 412 ha, a maksymalna głębokość dochodzi do 43 metrów. W pobliżu ulicy Jeziornej nad jeziorem Ukiel znajduje się kąpielisko miejskie.
Drugie co do wielkości jezioro w Olsztynie to Jezioro Kortowskie, które z jeziorem Ukiel połączone jest przez rzekę Kortówkę. Jego powierzchnia wynosi 89,7 ha, a maksymalna głębokość – 17,2 metry.
Drugim co do głębokości olsztyńskim jeziorem jest Tyrsko, potocznie nazywane przez mieszkańców Olsztyna jeziorem Żbik (Duży Żbik, dla odróżnienia od Małego Żbika). Maksymalna głębokość akwenu to 30,6 metrów, a jego powierzchnia – 18,6 ha.
Najmniejsze jezioro Olsztyna to Jezioro Modrzewiowe. Jego powierzchnia zajmuje 0,25 ha. Jednym z płytszych jezior jest natomiast Jezioro Trackie. Mimo iż jest ono trzecim według wielkości olsztyńskim jeziorem (52,8 ha), to w najgłębszym miejscu liczy sobie 4,6 metrów.
Poniższa tabela przedstawia powierzchnię i głębokość wszystkich 16 olsztyńskich jezior.
| Lp. | Nazwa jeziora | Powierzchnia [ha] | Głębokość maksymalna [m] |
|---|---|---|---|
| 1. | Ukiel (Krzywe) | 412 | 43 |
| 2. | Kortowskie | 89,7 | 17,2 |
| 3. | Track (Trackie) | 52,8 | 4,6 |
| 4. | Skanda | 51,5 | 12 |
| 5. | Redykajny | 29,9 | 20,6 |
| 6. | Długie | 26,8 | 17,2 |
| 7. | Sukiel (Czarne) | 20,8 | 25 |
| 8. | Tyrsko (Żbik, Duży Żbik, Gutkowskie) | 18,6 | 30,6 |
| 9. | Zgniłek | 6,0 | brak danych |
| 10. | Stary Dwór (Starodworskie) | 6,0 | 23,3 |
| 11. | Siginek (Kopytko, Podkówka, Styginek) | 6,0 | brak danych |
| 12. | Pereszkowo (Pyszkowo) | 1,8 | 4,5 |
| 13. | Czarne Jezioro | ok. 1,3 | brak danych |
| 14. | Żbik (Mały Żbik) | ok. 1,2 | brak danych |
| 15. | Mummel (Mumel) | ok. 0,3 | ok. 2,5 |
| 16. | Modrzewiowe | 0,25 | brak danych |
| Legenda | |
|---|---|
| jeziora o pow. powyżej 1 ha | |
| jeziora o pow. mniejszej od 1 ha | |
Do drugiej połowy XIX wieku istniało w Olsztynie znacznie więcej jezior. Wówczas przeszły one w ręce prywatne, co było dla nich równoznaczne z wyrokiem śmierci, gdyż właściciele oczekiwali największych dochodów z parcel budowlanych, nie z rybołówstwa.
Największym osuszonym w owych czasach jeziorem było jezioro Fajferek, leżące w okolicach ulic Warszawskiej, Jagiełły i Jagiellończyka. Jego istnienie zakończyło się w 1882 roku, mimo że 37 lat wcześniej Zarząd Miejski otworzył nad nim kąpielisko.
Woda została spuszczona również z jezior: Motka, Małego Klebarskiego, Płocidugi czy Pelnogi (Połnogi). Osuszone zostały również trzy miejskie stawy: Mały Staw, Staw Duży, Górny Staw (okolice obecnego skrzyżowania ulic Kościuszki i Piłsudskiego), a także jezioro Choinki.
Rekultywacji poddano wcześniej zanieczyszczone Jezioro Kortowskie oraz Jezioro Długie.