Jan Śrutwa
| |||
| Kraj działania | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1 grudnia 1940 | ||
| Biskup diecezjalny zamojsko-lubaczowski | |||
| Okres sprawowania |
1992–2006 | ||
| Biskup pomocniczy lubelski | |||
| Okres sprawowania |
1984–1992 | ||
| Wyznanie | |||
| Kościół | |||
| Prezbiterat |
31 maja 1964 | ||
| Nominacja biskupia |
25 lipca 1984 | ||
| Sakra biskupia |
1 września 1984 | ||
| Data konsekracji |
1 września 1984 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Wąwolnica | ||||||
| Miejsce |
plac przed sanktuarium Matki Bożej Kębelskiej | ||||||
| Konsekrator | |||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||
| |||||||
Jan Śrutwa (ur. 1 grudnia 1940 w Majdanie Górnym) – polski duchowny rzymskokatolicki, profesor nauk teologicznych, biskup pomocniczy lubelski w latach 1984–1992, rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1988–1989, biskup zamojsko-lubaczowski w latach 1992–2006, od 2006 biskup senior diecezji zamojsko-lubaczowskiej.
Życiorys
Urodził się 1 grudnia 1940 w Majdanie Górnym. Kształcił się w Liceum Ogólnokształcącym w Tomaszowie Lubelskim, gdzie w 1958 złożył egzamin dojrzałości[1][2]. W latach 1958–1964 studiował w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie i równocześnie na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[1]. Święceń prezbiteratu udzielił mu 31 maja 1964 w katedrze w Lublinie tamtejszy biskup diecezjalny Piotr Kałwa[1][2]. Magisterium z teologii otrzymał w 1969 na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim[1]. Dalsze studia odbył w latach 1969–1973 w Instytucie Historii Kościoła Wydziału Teologicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, uzyskując w 1971 licencjat z historii Kościoła, zaś w 1973 doktorat na podstawie dysertacji Idee religijno-moralne w modelu wychowawczym Collegium Nobilium 1740–1773[1][3]. W latach 1973–1975 kontynuował studia w Papieskim Instytucie Archeologii Chrześcijańskiej w Rzymie, które ukończył z licencjatem z archeologii chrześcijańskiej. W 1979 po przedłożeniu rozprawy Chrystianizacja życia społecznego na odcinku pracy w Afryce rzymskiej II–V wieku uzyskał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim stopień doktora habilitowanego nauk teologicznych w dziedzinie historii Kościoła[1]. W 1989 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego[4].
W latach 1964–1969 pracował jako wikariusz w parafii Przemienienia Pańskiego w Garbowie, a w 1972 w parafii św. Stanisława w Biskupicach. W 1977 został przewodniczącym Komisji ds. Laikatu (Apostolstwa Świeckich) II Synodu Diecezji Lubelskiej[1].
W Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie był w latach 1975–1976 prefektem studiów, zaś w latach 1976–1981 wicerektorem. W 1972 został pracownikiem naukowym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[1]. Na uczelni obejmował kolejno stanowiska: asystenta stażysty (1972), asystenta (1975), starszego asystenta (1976), adiunkta (1977), docenta (1981), profesora nadzwyczajnego (1989) i profesora zwyczajnego (2000)[3]. W latach 1980–1981 był kierownikiem Instytutu Historii Kościoła, w 1981 został kierownikiem Katedry Historii Kościoła w Starożytności na Wydziale Teologicznym, a od 1981 do 1983 pełnił funkcję prodziekana tegoż wydziału. W latach 1983–1984 sprawował urząd prorektora ds. młodzieży, a w latach 1988–1989 rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[1][2]. W czasie kadencji rektorskiej utworzył na Wydziale Nauk Humanistycznych Sekcję Filologii Słowiańskiej. W 1989 uzyskał reelekcję, której jednak nie przyjął[3]. W 2002 został kierownikiem Katedry Historii Prawa Kościelnego na Wydziale Zamiejscowym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Tomaszowie Lubelskim[5].
25 lipca 1984 papież Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym diecezji lubelskiej ze stolicą tytularną Liberalia. Święcenia biskupie otrzymał 1 września 1984 na placu przed sanktuarium Matki Bożej Kębelskiej w Wąwolnicy. Udzielił mu ich kardynał Józef Glemp, prymas Polski, któremu asystowali biskupi lubelscy: diecezjalny – Bolesław Pylak i pomocniczy – Piotr Hemperek[1]. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „Veritatem in caritate” (Żyjąc prawdziwie w miłości)[4]. W latach 1984–1982 piastował urząd wikariusza generalnego diecezji, będąc równocześnie w kurii biskupiej przewodniczącym Wydziału Nauki Chrześcijańskiej oraz Wydziału Duszpasterskiego[1][2]. W tym samym czasie piastował godność archidiakona lubelskiej kapituły katedralnej[1].
25 marca 1992 został prekonizowany biskupem diecezjalnym nowo utworzonej, na mocy bulli Totus Tuus Poloniae populus, diecezji zamojsko-lubaczowskiej[1][3]. Ingres do katedry Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła w Zamościu odbył 19 kwietnia 1992[1]. Jako ordynariusz zamojsko-lubaczowski zorganizował strukturę administracyjną i duszpasterską diecezji[3]. Utworzył Studium Życia Rodzinnego i Kolegium Teologiczne w Zamościu. Był przewodniczącym Diecezjalnej Rady Ekonomicznej[1]. W 1999 gościł w Zamościu papieża Jana Pawła II[6]. 5 sierpnia 2006 papież Benedykt XVI przyjął jego rezygnację z obowiązków biskupa diecezjalnego diecezji zamojsko-lubaczowskiej[7][8].
W ramach prac Episkopatu Polski został przewodniczącym Komisji ds. Sztuki Kościelnej oraz Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturalnego. Ponadto objął funkcję delegata do Forum „Polska-Niemcy” i wszedł w skład Komisji ds. KUL[1]. W 1995 Jan Paweł II mianował go konsultorem, a 21 maja 1997 członkiem Papieskiej Komisji ds. Dóbr Kulturalnych Kościoła[2]. Był współkonsekratorem podczas sakr biskupów zamojsko-lubaczowskich: pomocniczego – Mariusza Leszczyńskiego (1998) oraz diecezjalnego – Wacława Depy (2006)[9].
Według Macieja Sobieraja był tajnym współpracownikiem SB o pseudonimie „Jan”, zarejestrowywanym w 1966[10].
Wyróżnienia
W 1993 nadano mu honorowe obywatelstwo Hrubieszowa[11].
W 2007 został laureatem Nagrody im. Włodzimierza Pietrzaka w kategorii nagroda naukowa[12], a w 2019 nagrody Feniks w kategorii nauki kościelne[13].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p K.R. Prokop: Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 145–146. ISBN 83-7052-900-3.
- ↑ a b c d e Nota biograficzna Jana Śrutwy na stronie diecezji zamojsko-lubaczowskiej. diecezja.zamojskolubaczowska.pl. [dostęp 2018-07-01].
- ↑ a b c d e Nota biograficzna Jana Śrutwy na stronie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. kul.pl. [dostęp 2013-12-31].
- ↑ a b G. Polak: Kto jest kim w Kościele. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 1999, s. 373. ISBN 83-911554-0-4.
- ↑ Życiorys naukowy Jana Śrutwy na stronie Wydziału Zamiejscowego Nauk Prawnych i Ekonomicznych w Tomaszowie Lubelskim. kul.pl (arch.). [dostęp 2015-02-07].
- ↑ Zamość: Jan Paweł II apeluje o poszanowanie praw natury i polskich rolników – opis. ekai.pl (arch.), 1999-06-12. [dostęp 2018-07-01].
- ↑ Rinuncia del vescovo di Zamość-Lubaczów (Polonia) e nomina del successore. press.vatican.va, 2006-08-05. [dostęp 2013-12-31]. (wł.).
- ↑ Nominacja – ks. dr Wacław Depo biskupem zamojsko-lubaczowskim. episkopat.pl (arch.), 2006-08-05. [dostęp 2013-12-31].
- ↑ Jan Śrutwa. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2013-12-31]. (ang.).
- ↑ M. Sobieraj: Między oporem a lojalnością. Działania SB wobec KUL na przykładzie rozpracowania prof. Jerzego Kłoczowskiego. Lublin: Instytut Pamięci Narodowej, 2015, s. 138, 232–233, 247–248. ISBN 978-83-7629-916-7.
- ↑ Ks. Biskup Jan Śrutwa. miasto.hrubieszow.pl (arch.). [dostęp 2024-06-01].
- ↑ Po raz 60. przyznano nagrody im. Włodzimierza Pietrzaka. ekai.pl (arch.), 2007-05-16. [dostęp 2018-07-01].
- ↑ Znamy laureatów Nagrody Feniks 2019. ekai.pl, 2019-04-06. [dostęp 2019-04-07].
Linki zewnętrzne
- Nota biograficzna Jana Śrutwy na stronie diecezji zamojsko-lubaczowskiej. [dostęp 2018-07-01].
- Nota biograficzna Jana Śrutwy na stronie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. [dostęp 2010-11-08].
- Jan Śrutwa na stronie Konferencji Episkopatu Polski [dostęp 2016-11-18].
- Jan Śrutwa [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-08] (ang.).
- Jan Śrutwa, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2010-11-08].
- Jan Śrutwa w katalogu Biblioteki Narodowej. [dostęp 2019-04-07].