Józef Kanty Ossoliński
| |
 Topór | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci |
Maksymilian Hilary Ossoliński |
| Odznaczenia | |
| |
Józef Jan Kanty Ossoliński herbu Topór z Tęczyna, z Balic, (ur. 1707, zm. 18 listopada 1780 w Rymanowie) – wojewoda wołyński od 1757, chorąży nadworny koronny (1738), starosta sandomierski i chmielnicki, konfederat barski[1].
Rodzina
Polski magnat, ożeniony w 1731 z Teresą Stadnicką, właścicielką Leska. Miał syna Józefa Salezego Ossolińskiego (1734–1789) – senatora (ok. 1780 i 1790), starostę sandomierskiego, wojewodę podlaskiego (1774) ożenionego z Anną Ossolińską na Tęczynie i Sterdyni, h. Topór (1759–1843) i córki: Annę Teresę Ossolińską (1746–1810) wydaną za mąż za Józefa Potockiego (1735–1802) – krajczego wielkiego koronnego oraz Mariannę Ossolińską z Balic, h. Topór (1731–1802) wydaną za mąż za gen. Józefa Jana Wandalina Miszcha z Wielkich Kończyc, h. Kończyc chorążego wielkiego koronnego, starostę sanockiego (1742–1797).
Życiorys
Edukował się w Krakowie (1721) na Akademii Krakowskiej, w Paryżu w sierpniu 1727 roku pod okiem kardynała André Hercule de Fleury. Jego pobyt we Francji związany był z przygotowaniami do osadzenia na tronie polskim Stanisława Leszczyńskiego. Wraz z francuskim pułkownikiem Błędowskim wyruszył w 1729 roku do Wrocławia. Tego samego roku, za sprawą swojego ojca Franciszka został posłem inflanckim na sejmie grodzieńskim.
Był komendantem chorągwi w regimencie pieszym artylerii koronnej Jana Klemensa Branickiego w stopniu kapitana lub majora w 1730 roku, a w 1756 roku został rotmistrzem chorągwi pancernej w pułku Branickiego.
26 czerwca 1729 objął swoją władzą starostwa: sandomierskie i chmielnickie. 13 lutego 1730 roku objął oficjalnie urząd starosty sandomierskiego składając uroczystą przysięgę. Był posłem z ziemi drohickiej na sejm 1730 roku[2].
W latach 1732 i 1733 był posłem z województwa czernichowskiego na sejmy nadzwyczajne w Warszawie. Po śmierci Augusta II wraz z ojcem poparł kandydaturę Stanisława Leszczyńskiego na tron polski i był jego lektorem w 1733 roku[3].
7 czerwca 1734 roku przewodził sejmikowi ziemi sanockiej, który poświęcony był głównie sprawom organizacji milicji wojewódzkiej. 14 marca 1735 roku podczas obrad sejmiku wiszeńskiego uznał prawa do tronu króla Augusta III.
W 1738 roku odwiedził swojego ojca w Lunéville (Lotaryngia) otrzymując dobra warszawskie i posiadłości Garbatki, Tarchomin oraz meble i wyposażenie pałaców, które musiał podzielić między siebie a brata Tomasza.
Od 1738 roku jako poseł[4] aktywnie brał udział w obradach sejmu zajmując się sprawami wojskowymi, m.in. żądał opuszczenia kraju przez rosyjski korpus wojskowy, stacjonujący od 1733, domagał się deklaracji neutralności w wojnie rosyjsko-tureckiej. 17 grudnia 1738 roku został chorążym nadwornym koronnym.
W 1742 roku był komisarzem z województwa czernihowskiego Trybunału Skarbowego Koronnego[5].
W październiku 1744 roku obradował na sejmie grodzieńskim, gdzie został obrażony przez posła Józefa Wilczewskiego, że wspólnie z innymi posłami pozostają na żołdzie pruskim i dążą do zerwania sejmu. Po tym incydencie żądał odwołania oszczerstwa, grożąc zerwaniem sejmu. W 1746 roku posłował w Warszawie, a w 1750 jako poseł ziemi drohickiej.
W 1757 został kawalerem Orderu Orła Białego. 7 maja 1764 roku podpisał manifest, uznający odbywający się w obecności wojsk rosyjskich sejm konwokacyjny za nielegalny[6]. 19 czerwca 1764 – brał udział w obradach przybyłych do Krosna wojsk Konfederatów, po klęskach pod Leskiem i Brzozowem. Józef Kanty Ossoliński z synem Józefem Salezym Ossolińskim zaproponował natarcie na rosyjski korpus i prywatne zaciągi Kazimierza Poniatowskiego, w celu przebicia się do Lwowa, oraz połączenia z wojskami Franciszka Salezego Potockiego i Karola Radziwiłła. Uczestnik konfederacji radomskiej[7].
Józef Kanty Ossoliński – wojewoda wołyński, mimo posiadania zamków w Dukli i Lesku, po klęsce Konfederatów i rozbiorze Polski, zamieszkał w Rymanowie. W 1775 roku osiadł tu na stałe, wycofując się z życia politycznego. Był fundatorem niewielkiego, drewnianego dworku, wzniesionego w Tarchominie w połowie XVIII w.
Jego żona Teresa Stadnicka była ostatnią przedstawicielką rodu Stadnickich, zmarła 6 maja 1776 r. i została pochowana w klasztorze karmelitów koło Zagórza, a potem przeniesiono jej trumnę do kościoła do Leska, gdzie umieszczono tablice z napisem Teresa z hrabiów na Żmigrodzie Stadnickich, herbu Sreniawa, Ossolinska, Wojewodzina, Wołynska w Rymanowie, zmarła dn. 6 maja 1776 r. w Zagórzu u OO. Karmelitów pochowana.
W 1780 Józef (mylnie Jan[8]) Kanty Ossoliński wybudował w Rymanowie kościół i w tym samym roku został w nim pochowany w krypcie w pięknym sarkofagu.
Epitafia Józefa Kantego Ossolińskiego i Teresy Stadnickiej zostały ustanowione w kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Lesku[9] oraz w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu[10].
Wywód przodków
| 4. Maksymilian Franciszek Ossoliński | ||||||
| 2. Franciszek Maksymilian Ossoliński | ||||||
| 5. Teodora Krassowska | ||||||
| 1. Józef Kanty Ossoliński | ||||||
| 6. Atanazy Walenty Miączyński | ||||||
| 3. Katarzyna Miączyńska | ||||||
| 7. Helena Łuszkowska | ||||||
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Manuskrypt 1769-1770. [Kopiariusz listów mów, akt publicznych], rkps Ossolineum 1409/I, k. 121.
- ↑ Teka Gabryela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 17.
- ↑ Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. / zestawili w porządek abecadłowy Jerzy Dunin-Borkowski i Miecz. Dunin-Wąsowicz, Lwów 1910, s. 158.
- ↑ Teka Gabriela Junoszy Podoskiego, t. IV, Poznań 1856, s. 469.
- ↑ Trybunał Skarbu Koronnego z Duchem S. wszystkim na dobre wychodzący, kazaniem w Poniedziałek świąteczny podczas wotywy na zaczęciu tegoż J. O. Trybunału w kościele farnym Radomskim pokazany. JJ. WW. PP. utriusque subsellii senatus et equestris ordinis kommissarzom z powinną wielkich imion rekognicyą dedykowany przez X. Samuela od S. Floryana Sch. Piar. ordynaryusza Katedr. Krak. y Kommissarskiego kaznodzieję Roku 1742. W Warszawie w druk. JKM. y Rzpltey XX. Schol. Piarum fol., 10 ark." WYSOCKI Samuel, Warszawa 1742, [b.n.s]
- ↑ Materiały do dziejów bezkrólewia po śmierci Augusta III i pierwszych lat dziesięciu panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, t. I Lwów 1857, s. 45-49.
- ↑ Aleksander Kraushar, Książę Repnin i Polska, Warszawa 1900 t. I , s. 311.
- ↑ Rymanów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 95., s. 95
- ↑ Józef Budziak. Leskie cmentarze. „Nowiny”. Nr 255, s. 4, 31 października, 1, 2 listopada 1986.
- ↑ Kościół zagórski. W: Zbigniew Osenkowski: Zagórz nad Osławą. Z dziejów miasta i gminy. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2006, s. 26. ISBN 83-922799-6-4.
Bibliografia
- Baza Jerzego ks. Czartoryskiego – cz.I003214
- W. Dworzaczek („Genealogia” i „Teki Dworzaczka”) – dw.11843
- Łuszczyński, „Silva Heraldica” – lu.20674
- Polski Słownik Biograficzny 21108: t. 24 s. 410 OSSOLIŃSKI Józef Kanty (1707-1780) poseł, wojewoda wołyński t. 24 str. 387: psb.21089.4,
t. 24 str. 410: psb.21108.1, t. 24 str. 412: psb.21109.2, t. 24 str. 425: psb.21113.8, t. 27 str. 732: psb.23913.2.
Linki zewnętrzne
- Historia i genealogia rodziny Ossolińskich. ossolinski.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)].
- Na liście „płac” ambasadora Rosji Repnina z 1767 r.