Hieronim Gostomski
 Nałęcz | |
| Data śmierci | |
|---|---|
| Ojciec | |
| Dzieci | |
Hieronim Gostomski z Leżenic herbu Nałęcz (zm. 13 maja 1609) – wojewoda poznański w latach 1592–1609, kasztelan nakielski w latach 1588–1592, podkomorzy rawski w 1575 roku, dworzanin królewski w 1570 roku, starosta gąbiński, strzelecki, wałecki, warecki, grójecki, średzki, sandomierski, sannicki[1], starosta mosiński w 1588 roku[2].
Życiorys
Hieronim Gostomski był drugim synem Anzelma Gostomskiego z Leżenic, wojewody rawskiego i Narzymskiej, kasztelanki płockiej.
Poseł na sejm 1570 roku z województwa płockiego[3]. Poseł na sejm koronacyjny 1574 roku z ziemi płockiej[4]. W 1575 roku podpisał elekcję Maksymiliana II Habsburga[5]. W 1577 roku walczył pod Gdańskiem, natomiast już w stopniu rotmistrza brał udział w bitwie pod Pskowem w roku 1582. Był posłem na sejm 1581 roku, sejm zwyczajny 1585 roku. Poseł na sejm 1582 roku z województwa kaliskiego[6]. W 1585 toku otrzymał od króla Stefana Batorego starostwo sannickie, a w 1586 po ojcu odziedziczył starostwa wareckie i grójeckie[7]. Od Zygmunta III Wazy, oprócz miejscowości Środa i Wałcz, w roku 1588 otrzymał starostwo mosińskie. Poseł na sejm pacyfikacyjny 1589 roku z województwa poznańskiego[8] i w jego trakcie porzucił protestantyzm i dokonał konwersji na katolicyzm[7]. W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-będzińskiego na sejmie pacyfikacyjnym[9]. Poseł na sejm 1590 roku z województwa kaliskiego i województwa poznańskiego[10].
Jako zwolennik wyboru na króla Polski Zygmunta Wazy został za panowania tego władcy wojewodą poznańskim (1592). Był również starostą wałeckim (1589-1593) i sandomierskim (1597-1602), a od roku 1603 także starostą Gąbina. W 1598 roku po zmarłym bezpotomnie bracie Stanisławie Gostomskim odziedziczył zamek w Wilczyskach na Lubelszczyźnie wraz z tamtejszymi dobrami[7]. W dniu 7 października 1606 roku podpisał ugodę pod Janowcem[11]. Jako stronnik Zygmunta III walczył również po stronie królewskiej w trakcie rokoszu Zebrzydowskiego (1607). Był przeciwnikiem pojednania z dawnymi rokoszanami i nawoływał do ścięcia przywódców buntu. Sam w trakcie walk wewnętrznych z Zebrzydowskim stracił znaczną część majątku, za co zresztą sejm przyznał mu rekompensatę.
Początkowo dość gorliwy dysydent, po przejściu z luteranizmu na katolicyzm na sejmie pacyfikacyjnym w 1589 roku[8] stał się żarliwym katolikiem[7]. W późniejszym okresie prowadził politykę kontrreformacyjną, był przeciwnikiem różnowierców, mieszczan i Żydów.
Hieronim Gostomski zmarł w roku 1609, a majątek odziedziczył jego syn, Jan Gostomski (zm. 1623)[7].
Fundacje
- Fundator kaplicy w kolegiacie w Środzie Wielkopolskiej, gdzie pochował żonę (1598),
- W 1602 roku wystawił jezuitom w Sandomierzu pierwszy dom i sfinansował rozbudowę kościoła św. Piotra,
- Fundator Collegium Gostomianum (klasztoru jezuitów) w Sandomierzu,
- w 1602 r. ustanowił dla jezuitów sandomierskich pensję 2 tysięcy florenów i uposażył zakon, przekazując wieś leżącą w powiecie sandomierskim.
- Uposażył dominikanki sandomierskie.
- szpital w Grodźcu (w 1596 r.)
- szpital w Sandomierzu (w 1604 r.) z zapisem pięć tysięcy złotych ze swoich dóbr w Wilczyskach.
Przypisy
- ↑ Urzędnicy Wielkopolscy XV–XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Adam Bieniaszewski. 1987, s. 202.
- ↑ W tym roku uzyskał dożywocie na starostwo mosińskie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 111.
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 193.
- ↑ Rafał Jaworski, Spis posłów koronnych na sejm koronacyjny w 1574 roku, w: Kwartalnik Historyczny, Rocznik CXXIV, 2017, 2, s. 311.
- ↑ Uchańsciana, czyli Zbiór dokumentów wyjaśniających życie i działalność Jakóba Uchańskiego arcybiskupa gnieźnieńskiego, legata urodzonego, Królestwa Polskiego Prymasa i Pierwszego Księcia, +1581. T. 2, Warszawa 1885, s. 319.
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 270.
- ↑ a b c d e Wojciech Bis, Wilczyska – mieszkalno-obronna siedziba na pograniczu Mazowsza i Małopolski z końca XV – drugiej połowy XVII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 69 (3), 2021, s. 301–320, DOI: 10.23858/KHKM69.2021.3.002, ISSN 2719-6496 [dostęp 2023-04-20] (pol.).
- ↑ a b Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 311.
- ↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, t. I, Wilno 1758, s. 238.
- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 325.
- ↑ Alexander Rembowski, Rokosz Zebrzydowskiego: materyały historyczne poprzedzone przedmową i rozprawą pod tytułem Konfederacya i rokosz w dawnem prawie państwowem polskiem, Warszawa 1893, s. 213.
Bibliografia
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 215–216. ISBN 83-01-02722-3.
