Eisspeedway

Fumana

Fumana
Ilustracja
Fumana rozesłana
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

czystkowate

Rodzaj

fumana

Nazwa systematyczna
Fumana (Dunal) Spach
Ann Sci. Nat. Bot. ser 2. 6: 359. Dec 1836[3]
Typ nomenklatoryczny

Cistus fumana Linnaeus[3]

Synonimy
  • Fumanopsis Pomel
  • Pomelina (Maire) Güemes & Raynaud[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Fumana[5] (Fumana (Dunal) Spach) – rodzaj roślin należący do rodziny czystkowatych (posłonkowatych). Należy do niego 19[4]–21[6] gatunków. Występują one głównie w basenie Morza Śródziemnego – w południowej, zachodniej i środkowej Europie (na północy sięgając po szwedzką Olandię[7][8]), w północnej Afryce i w zachodniej Azji, na wschodzie sięgając po Iran i Turkmenistan[4]. Centra zróżnicowania stanowią obszar śródziemnomorski z 13 gatunkami i Azja Mniejsza z 10[6]. Rosną w miejscach suchych, na podłożu skalistym i piaszczystym, zwykle w niskich formacjach zaroślowych[7].

Rośliny z tego rodzaju bywają uprawiane jako ozdobne[7].

Morfologia

Fumana arabica
Pokrój
Niskie krzewinki o pędach ścielących się lub wznoszących[7].
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe, z przylistkami lub bez. Blaszka bardzo wąska, często szydlasta[7].
Kwiaty
Kwiaty promieniste, pięciokrotne, tworzące się na szypułkach. Kielich tworzony jest przez 5 działek, z czego dwie zewnętrzne są mniejsze od trzech wewnętrznych i jednożyłkowe (zewnętrzne mają 4–5 wyraźnych wiązek przewodzących). Płatków korony jest 5, zawsze barwy żółtej. Pręciki są liczne, przy czym charakterystyczne dla tego rodzaju jest to, że zewnętrzny ich okółek jest sterylny, o nitkach przewęzistych. Zalążnia górna, powstaje z trzech owocolistków[7], z zalążkami anatropowymi[6]. Szyjka słupka pojedyncza, długa i cienka. Znamię zwykle okazałe, rozszerzające się i trójłatkowe[7].
Owoce
Torebki. Nasiona duże, czasem dwojakiego rodzaju, z okazałym szwem na łupinie[7].

Systematyka

Rodzaj z rodziny czystkowatych Cistaceae[2][9]. W obrębie rodziny zajmuje pozycję bazalną. Kolejną linię ewolucyjną stanowi rodzaj cienkota Lechea, wskazywany też jako siostrzany względem Fumana. Analizy molekularne wskazują na to, że ostatni wspólny przodek gatunków tworzących grupę koronną rodzaju żył ok. 20,72 miliony lat temu oraz, że rodzaj wyewoluował w północno-zachodniej części obszaru środziemnomorskiego[6].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-08-06] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-08-06] (ang.).
  3. ↑ a b Fumana. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2022-08-06].
  4. ↑ a b c d Fumana (Dunal) Spach. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-08-06].
  5. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 86. ISBN 978-83-925110-5-2.
  6. ↑ a b c d Elena Carrió, Meike Engelbrecht, Patricio García-Fayos, Jaime Güemes. Phylogeny, biogeography, and morphological ancestral character reconstruction in the Mediterranean genus Fumana (Cistaceae). „Journal of Systematics and Evolution”. 58, 3, s. 201-220, 2020. DOI: 10.1111/jse.12562. 
  7. ↑ a b c d e f g h K. Kubitzki, C. Bayer (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. V. Flowering Plants. Dicotyledons. Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2003, s. 67. ISBN 3-540-42873-9.
  8. ↑ Karin Bengtsson. Fumana procumbens on Oland--population dynamics of a disjunct species at the northern limit of its range. „Journal of Ecology”. 81, 4, s. 745-758, 1993. 
  9. ↑ Genus Fumana (Dunal) Spach. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture Agricultural Research Service. [dostęp 2022-08-06]. (ang.).
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Fumana