Europejski Komisarz ds. spójności i reform

Europejski Komisarz ds. spójności i reform – członek Komisji Europejskiej. Stanowisko kluczowe w kontekście budowy silniejszej, bardziej zrównoważonej i zjednoczonej Europy. Główną misją osoby pełniącej tę funkcję jest wspieranie inwestycji oraz reform, które wzmacniają gospodarki i społeczeństwa Unii Europejskiej, zapewniając jednocześnie równomierny rozwój wszystkich regionów. Działania te muszą być zgodne z celami Zielonego Ładu, transformacji cyfrowej i zrównoważonego rozwoju. W szczególności, wiceprzewodniczący koordynuje wdrażanie planów odbudowy i zwiększenia odporności gospodarek w oparciu o program NextGenerationEU, mając na uwadze potrzeby lokalnych społeczności, rozwój miast oraz eliminację regionalnych nierówności. Misja opiera się na zasadach współpracy, zrównoważoności oraz dążeniu do uproszczenia i zwiększenia efektywności działań instytucji unijnych^[1]. Obecnym komisarzem jest Raffaele Fitto (w randze wiceprzewodniczącego wykonawczego)^[2].

Powstanie stanowiska

Stanowisko powstało w ramach szerszych reform strukturalnych Komisji Europejskiej, zaproponowanych przez jej przewodniczącą, by lepiej dostosować działania instytucji do współczesnych wyzwań globalnych i europejskich. W liście misyjnym przewodnicząca podkreśliła, że cele spójności i reform są kluczowe dla przeciwdziałania regionalnym nierównościom, wspierania zrównoważonego rozwoju oraz realizacji priorytetów unijnych w zakresie transformacji ekologicznej i cyfrowej. Wiceprzewodniczący ma za zadanie nie tylko koordynować politykę spójności, ale także wspierać państwa członkowskie i regiony w wdrażaniu reform gospodarczych oraz inwestycji związanych z odbudową po kryzysach i przekształcaniem gospodarek na bardziej innowacyjne i odporne. Rola ta została dodatkowo wzmocniona przez wprowadzenie programu NextGenerationEU, który wymaga spójnej i skoordynowanej implementacji reform i inwestycji^[1].

Zakres obowiązków

Wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej ds. spójności i reform odpowiada za^[1]:

koordynacja wdrażania reform i inwestycji określonych w Planach Odbudowy i Zwiększenia Odporności państw członkowskich, zgodnie z harmonogramem wydatków przewidzianym do 2026 roku,
wspieranie zrównoważonego rozwoju gospodarczego, społecznego i terytorialnego w ramach polityki spójności, ze szczególnym uwzględnieniem likwidacji regionalnych nierówności,
opracowywanie i promowanie polityki wzrostu oraz modernizacji regionów i miast, w tym rozwój infrastruktury, cyfryzacji, edukacji, mobilności i dostępu do usług publicznych,
wspieranie przejścia na zieloną i cyfrową gospodarkę w ramach realizacji celów Zielonego Ładu i adaptacji do zmian klimatycznych,
koordynacja działań w zakresie sprawiedliwej transformacji regionów, w tym efektywne wykorzystanie Funduszu Sprawiedliwej Transformacji,
promowanie i wdrażanie Agendy dla Miast, obejmującej kwestie takie jak dostępne mieszkalnictwo, mobilność, inkluzja społeczna, digitalizacja i zrównoważony rozwój,
wzmocnienie widoczności i promocji projektów unijnych poprzez wizyty w regionach oraz dialog z lokalnymi społecznościami, władzami i interesariuszami,
monitorowanie i wspieranie inicjatyw wspierających regiony najbardziej dotknięte agresją Rosji oraz pomoc w ich gospodarczym i społecznym dostosowaniu,
przygotowanie przyszłościowej polityki spójności uwzględniającej rozszerzenie UE oraz wspieranie krajów kandydujących w procesach reform,
współpraca z innymi członkami Komisji Europejskiej na rzecz realizacji celów zrównoważonego rozwoju, w tym celów ONZ do 2030 roku,
przeciwdziałanie dezinformacji oraz zapewnienie skutecznej komunikacji działań Komisji na szczeblu lokalnym, krajowym i europejskim,
uproszczenie przepisów oraz zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw i regionów, z naciskiem na efektywne i transparentne wykorzystanie środków UE.

Lista komisarzy

	Komisarz	Lata	Komisja
1	Hans von der Groeben	1967–1970	Rey
2	Albert Borschette	1973–1977	Malfatti, Mansholt
3	George Thomson	1973–1977	Ortoli
4	Antonio Giolitti	1977–1985	Jenkins, Thorn
5	Grigoris Varfis	1985–1989	Delors I
6	Bruce Millan	1993–1995	Delors II, Delors III
7	Monika Wulf-Mathies	1995–1999	Santer
8	Michel Barnier	1999–2004	Prodi
9	Jacques Barrot	2004	Prodi
10	Danuta Hübner	2004–2009	Barroso I
11	Paweł Samecki	2009–2010	Barroso I
12	Johannes Hahn	2010–2014	Barroso II
13	Corina Crețu	2014–2019	Juncker
14	Elisa Maria da Costa Guimarães Ferreira	2019–2024	von der Leyen I
15	Raffaele Fitto	od 2024	von der Leyen II