Eisspeedway

Długosz królewski

Długosz królewski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

długoszowce

Rodzina

długoszowate

Rodzaj

długosz

Gatunek

długosz królewski

Nazwa systematyczna
Osmunda regalis L.
Sp. pl. 2:1063. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Długosz królewski (Osmunda regalis L.) – gatunek wieloletniej paproci o zasięgu kosmopolitycznym. W Europie występuje przede wszystkim w części zachodniej. W Polsce bardzo rzadki na niżu, w górach nie występuje. Preferuje obszary o wpływach klimatu morskiego z łagodnie przebiegającą zimą.

Morfologia

Długosz królewski
Pokrój
Wysokość 50–160 cm, roślina z podziemnym, rozgałęzionym kłączem, z którego co roku wyrasta wiele pionowo rozwiniętych liści.
Liście
Po rozwinięciu są nagie, skórzaste, cienkie i prześwitujące. Blaszka liściowa jest owalna lub podłużnie jajowata. Poza liśćmi asymilacyjnymi wykształcają się też liście podzielone na część asymilującą i część służącą rozmnażaniu. Dolna, asymilacyjna część podwójniepierzastych liści ma podłużne, zielone listki z zaokrąglonym szczytem, brzegiem falisto karbowane. Odcinki górnej części niektórych liści są przekształcone w sporofilostany. W dojrzałym stadium taka górna część liścia przybiera barwę rdzawobrunatną. Liście długosza królewskiego mogą osiągnąć dwa metry długości[4].
Zarodniki
Zielone, nie znoszą długotrwałego wysychania czy niekorzystnych warunków otoczenia. Dojrzewają od czerwca do lipca i szybko kiełkują.

Biologia i ekologia

Rośnie w olsach, zaroślach wierzbowych, na torfowiskach, w podmokłych, cienistych lasach, na brzegach wód i rowów nawadniających[4]. Wymaga podłoża kwaśnego, gleby wilgotnej (jest wskaźnikiem wilgotnego podłoża), torfiasto-próchnicznej lub piaszczysto-gliniastej. Rośnie w miejscach półcienistych. Gatunek charakterystyczny klasy Alnetea glutinosae i zespołu Myrico-Salicetum auritae[5].

Na korzeniach długosza królewskiego rozwija się grzyb grzybówka długoszowa (Mycena alphitophora)[6].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 1946 roku[7][8].

Roślina umieszczona na czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006, 2016) w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia VU)[9][10].

W Polsce stanowiska długosza królewskiego chronione są m.in. w rezerwatach przyrody: Baszków, Długosz Królewski w Łęczynie, Długosz Królewski w Węglewicach, Długosz Królewski w Wierzchucinie, Zabłocie (Kotlina Sandomierska), Brzeziny, Długosz Królewski w Puszczy Niepołomickiej, Długosz Królewski w Roztoczańskim Parku Narodowym[potrzebny przypis].

Nazewnictwo

Pochodzenie naukowej nazwy długosza Osmunda nie jest jasne. Prawdopodobnie pochodzi ona z nazewnictwa ludowego, być może od saksońskiego imienia Thor (=Osmund, Osmunder). Nazwa ta oznaczałaby więc roślinę poświęconą Thorowi[11].

Zastosowanie

Gatunek bywa uprawiany jako roślina ozdobna.

Uprawa

Długosz królewski uprawiany jest na glebie murszowatej i torfiastej[4].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. ↑ Osmunda regalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ a b c Aleksander Łukasiewicz, Krajowe Byliny Ozdobne, Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1956, str. 16.
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059.
  6. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 455, ISBN 83-89648-09-1.
  7. ↑ Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384).
  8. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.
  9. ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  10. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  11. ↑ Marian Rejewski: Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich. Warszawa: KiW, 1996. ISBN 83-05-12868-7.
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/D%C5%82ugosz_kr%C3%B3lewski