Bończa

wieś
Dwór
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	krasnostawski
Gmina	Kraśniczyn
Liczba ludności (2021)	308[2][3]
Strefa numeracyjna	82
Kod pocztowy	22-310[4]
Tablice rejestracyjne	LKS
SIMC	0104521[5]
Położenie na mapie gminy Kraśniczyn Bończa
Położenie na mapie Polski Bończa
Położenie na mapie województwa lubelskiego Bończa
Położenie na mapie powiatu krasnostawskiego Bończa
50°55′54″N 23°25′22″E/50,931667 23,422778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł dotyczy wsi w powiecie krasnostawskim. Zobacz też: inne znaczenia.

Bończa – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, w gminie Kraśniczyn^[5][6]. Leży w dolinie rzeki Wojsławki, dopływu Wieprza.

Wieś stanowi sołectwo gminy Kraśniczyn^[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 323 mieszkańców^[8].

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bończa, po jej zniesieniu w gromadzie Kraśniczyn-Osada. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.

Pierwotna nazwa Bończy brzmiała Pustotew. Pierwsze wzmianki o wiosce pochodzą z XV w. W 1455 miejscowość należała do Wańka Kierdejowicza z Kwasiłowa. Więcej informacji dostarczają nam źródła związane z rodem Siennickich herbu Bończa, których to własnością była wieś od XVI w. Prawdopodobnie właśnie od ich herbu miejscowość w 1596 przyjęła dzisiejszą nazwę. Mikołaj Siennicki, najsłynniejszy mieszkaniec Bończy, ufundował we wsi w 1577 zbór kalwiński. Po śmierci Mikołaja posiadłość przechodziła w ręce jego następców. W 1636 wnuczka Mikołaja, Zofia Borkowska, przekazała kalwiński zbór katolikom. W późniejszych latach majątek zmieniał właścicieli. Należał do Suchodolskich, Poletyłłów. Ostatnimi dziedzicami tych włości, do końca II wojny światowej, byli Andrzej i Jerzy Potoccy. Po wojnie majątek objęła reforma rolna. Wtedy też powstała wieś Bończa-Kolonia.

8 maja 1943 roku oddział żandarmerii niemieckiej został tu zaatakowany przez partyzantów radzieckich. W odwecie Niemcy rozstrzelali 33 mężczyzn - mieszkańców Bończy i Wólki Bonieckiej^[9].

• Dwór z początku XIX w., klasycystyczny, murowany, piętrowy. Kryty dachem dwuspadowym. Wzniesiony na rzucie wydłużonego prostokąta, z silnie wysuniętymi ryzalitami bocznymi. Dwór otoczony jest przepięknym parkiem krajobrazowym z początku XIX w. Obecnie mieści się tutaj Dom Opieki Społecznej.
• Kościół parafialny św. Stanisława - pierwotnie zbór kalwiński wzniesiony przez Mikołaja Siennickiego około 1577, późnorenesansowy, jednonawowy. Obok dzwonnica bramna z XIX w.
• Cerkiew prawosławna Opieki Matki Bożej – wzniesiona w latach 1877–1881. Murowana, jednonawowa, na rzucie prostokąta. Wewnątrz zachowany ikonostas i wyposażenie z XVIII i XIX w. Siedziba miejscowej parafii.
• Kapliczka - z początku XIX w. z rzeźbą ludową św. Jana Nepomucena, murowana, otwarta z trzech stron łukami arkadowymi i przykryta dachem namiotowym.

• 
  Kościół św. Stanisława
• 
  Brama z dzwonnicą
• 
  Cerkiew Opieki Matki Bożej
• 
  Cerkiew po konserwacji

Szlak Tadeusza Kościuszki

• Bończa-Kolonia

• K.Renda, Bończa w: Tygodnik Zamojski z 07.03.2001