Angelo Amato

Kardynał prezbiter
Angelo Amato (2015)
Sufficit gratia mea Wystarczy mojej łaski
Kraj działania	Watykan
Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1938 Molfetta
Prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych
Okres sprawowania	2008–2018
Sekretarz Kongregacji Nauki Wiary
Okres sprawowania	2003–2008
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	salezjanie
Śluby zakonne	28 czerwca 1962
Prezbiterat	22 grudnia 1967
Nominacja biskupia	19 grudnia 2002
Sakra biskupia	6 stycznia 2003
Kreacja kardynalska	20 listopada 2010 Benedykt XVI
Kościół tytularny	Matki Bożej in Aquiro
Multimedia w Wikimedia Commons

Angelo Amato SDB (ur. 8 czerwca 1938 w Molfetta) – włoski duchowny rzymskokatolicki, salezjanin, doktor nauk teologicznych, arcybiskup, sekretarz Kongregacji Nauki Wiary w latach 2003–2008, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w latach 2008–2018, kardynał od 2010 (najpierw w stopniu diakona, w 2021 promowany do stopnia prezbitera).

Wstąpiwszy do zgromadzenia salezjanów, po nowicjacie uczęszczał do liceum salezjańskiego w Katanii. Następnie studiował filozofię i teologię w Rzymie. Święcenia kapłańskie przyjął 22 grudnia 1967. Studiował na Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim, a od 1968 na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Jego specjalizacja to chrystologia. W 1972 zaczął wykładać na Uniwersytecie Salezjańskim jako adiunkt. W 1974 obronił doktorat na temat wypowiedzi trydenckich dotyczących konieczności spowiedzi sakramentalnej w kanonach 6-9 XIV Sesji. Promotorem był jezuita Zoltan Alszeghy. W latach 1978–1979 był stypendystą Patriarchatu Ekumenicznego w Konstantynopolu i w Salonikach i przebywał w prawosławnym klasztorze Moni Vlatadon, siedzibie renomowanego Patriarchalnego Instytutu Studiów Patrystycznych. Równocześnie studiował na Uniwersytecie w Salonikach. W 1988 spędził rok w Washington D. C. w USA, gdzie zaczął studiować teologię religii. Był wykładowcą dogmatyki na Uniwersytecie Salezjańskim w Rzymie i przez 12 lat (1981–1987 oraz 1993–1997) dziekanem Wydziału Teologicznego. W 1991 był prorektorem, a w latach 1997–2000 wicerektorem tej uczelni. Był konsultorem Kongregacji Nauki Wiary i Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan, a także Kongregacji ds. Biskupów. Był współautorem deklaracji Dominus Iesus.

19 grudnia 2002 został wybrany biskupem tytularnym Sili i sekretarzem Kongregacji Nauki Wiary^[1], gdzie pracował pod kierunkiem najpierw Josepha Ratzingera, późniejszego papieża Benedykta XVI, a następnie kard. Williama Josepha Levady. Został konsekrowany na biskupa 6 stycznia 2003 przez papieża Jana Pawła II. Współkonsekratorami byli abp Leonardo Sandri i abp Antonio Maria Vegliò^[2]. 9 lipca 2008 został mianowany przez Benedykta XVI prefektem Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych^[3].

Przewodniczył następującym beatyfikacjom Polaków w imieniu papieża:

• 28 września 2008 przewodniczył w Białymstoku beatyfikacji ks. Michała Sopoćki^[4];
• 6 czerwca 2010 przewodniczył w Warszawie beatyfikacji ks. Jerzego Popiełuszki^[5];
• 9 czerwca 2013 przewodniczył beatyfikacji Zofii Czeskiej i matki Małgorzaty Łucji Szewczyk w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach^[6];
• 28 kwietnia 2018 przewodniczył beatyfikacji Hanny Chrzanowskiej^[7].

20 października 2010 papież ogłosił jego nominację kardynalską^[8], zaś 20 listopada został oficjalnie uznany za kardynała^[9]. 3 maja 2021 podniesiony przez papieża Franciszka do rangi kardynała prezbitera z zachowaniem tytułu na zasadzie pro hac vice^[10].

Brał udział w konklawe 2013, które wybrało papieża Franciszka. 8 czerwca 2018 roku skończył 80 lat i stracił prawo do udziału w konklawe^[11].

W grudniu 2013, w związku z ukończeniem w czerwcu 75 lat, papież Franciszek zlecił mu dalsze sprawowanie urzędu prefekta Kongregacji do Spraw Kanonizacyjnych^[12], czyli do 1 września 2018, kiedy to urząd ten przejął mianowany w dniu 26 maja 2018 dotychczasowy delegat specjalny przy Zakonie Maltańskim kard. Giovanni Angelo Becciu^[13].

Amato zajmuje się głównie zagadnieniami chrystologicznymi, choć nie brak wśród jego pism również przyczynków z zakresu mariologii i eklezjologii. Według niego prawdziwym traktatem chrystologicznym jest sam Jezus, misterium Jego dzieła zbawczego. To wskazuje na konieczność podejścia z wielką pokorą do podejmowanych zagadnień. Nie mogą się więc one stać przedmiotem widzianym z zewnątrz, opisywanym przez zdystansowanego doń badacza, ale mają być odczytywane sercem. Chodzi mu o odmitologizowanie postrzegania Boga, postaci Jezusa Chrystusa, a jednocześnie demitologizacji chrystologii jako takiej.

Chrystologia ta nie jest efektem czysto akademickich rozważań, tzn. oglądem z zewnątrz dokonywanym przez kogoś niezaangażowanego, ale raczej jest skutkiem interakcji zachodzącej między samym Jezusem a słuchającym Jego słów. Chrystologia więc jest w pierwszym rzędzie tworzona przez samego Jezusa. W refleksji chrystologicznej, jako zaangażowaniu się człowieka wierzącego w interpretację i próbę zgłębienia tajemnicy Zbawiciela, pierwszym z istotnych faktów jest Wcielenie. To właśnie jemu Amato rezerwuje kluczowe miejsce w swojej chrystologii.

Chrystologia ta jest próbą dialogu z powspółczesnością poprzez analizę źródeł i wielowiekowej refleksji nad zagadnieniami chrystologicznymi. W dziele Amato jest pewien schemat, wokół którego skupia się rozumowanie. Jego refleksja dotycząca Chrystusa rozpoczyna się od spojrzenia na Jezusa z zewnątrz, czyli od tego w jaki sposób odczytywana była i jest Jego postać poza chrześcijaństwem i w kulturze współczesnej, poprzez spojrzenie „od środka”, czyli określoną wizję teologiczną Chrystusa, aż do wskazania Jego uniwersalizmu zbawczego.

• Gesù il Signore. Saggio di cristologia, Bologna, Edizioni Dehoniane 1994.
• Il Vangelo del Padre, Roma, Dehoniane 1992.
• Amato Angelo – dal Covolo Enrico – Triacca Achille M. (Edd.), La catechesi al traguardo, Roma, LAS 1997.
• Amato Angelo – Maffei Giuseppe (Edd.), Super fundamentum Apostolorum. Studi in onore di S. Em. il Cardinale A.M. Javierre Ortas, Roma, LAS 1997.

• Nota biograficzna Angelo Amato na stronie Stolicy Apostolskiej. [dostęp 2024-06-10]. (wł.).
• Angelo Amato w słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy  [dostęp 2023-06-29] (ang.)
• Angelo Amato [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-10-20]  (ang.).