Andrzej Dzięga

Andrzej Dzięga (2021)
Dominus Jesus Panem jest Jezus
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	14 grudnia 1952 Radzyń Podlaski
Arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński
Okres sprawowania	2009–2024
Biskup diecezjalny sandomierski
Okres sprawowania	2002–2009
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	11 czerwca 1977
Nominacja biskupia	7 października 2002
Sakra biskupia	24 listopada 2002
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Andrzej Dzięga (2009)
pułkownik
Data i miejsce urodzenia	14 grudnia 1952 Radzyń Podlaski
Siły zbrojne	Siły Zbrojne RP

Andrzej Dzięga (ur. 14 grudnia 1952 w Radzyniu Podlaskim) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor habilitowany nauk prawnych, pułkownik Wojska Polskiego, dziekan Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1999–2003, biskup diecezjalny sandomierski w latach 2002–2009, arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński w latach 2009–2024, od 2024 arcybiskup senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej.

Urodził się 14 grudnia 1952 w Radzyniu Podlaskim. Pochodzi z rodziny liczącej pięcioro dzieci, spośród których trzech braci zostało duchownymi. W 1971 ukończył liceum ogólnokształcące w Radzyniu Podlaskim i zdał egzamin dojrzałości^[1].

W latach 1971–1977 studiował w Wyższym Seminarium Duchownym w Siedlcach^[2]. Święceń prezbiteratu udzielił mu 11 czerwca 1977 biskup diecezjalny siedlecki Jan Mazur^[3]. Od 1978 do 1980 był słuchaczem Zaocznego Studium Pastoralnego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1982–1985 odbył studia na Wydziale Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, które ukończył z licencjatem. Doktorat z nauk prawnych w zakresie prawa kanonicznego uzyskał w 1988 na podstawie dysertacji Recepcja myśli Giuseppe Chiovendy w kościelnym procesie ustnym^[2].

W latach 1977–1978 pracował jako wikariusz w parafii w Malowej Górze, następnie w latach 1978–1982 w Radoryżu Kościelnym^[1][4].

W latach 1987–1989 był notariuszem Sądu Biskupiego siedleckiego, następnie w latach 1989–2002 sędzią tego sądu. Ponadto w latach 1992–1995 pełnił funkcję kanclerza Kurii Biskupiej Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego w Warszawie, a w latach 1993–2002 wikariusza sądowego biskupa drohiczyńskiego. Od 1989 do 1991 był wicepostulatorem w procesie beatyfikacyjnym Męczenników Podlaskich, zaś od 1994 do 1997 promotorem I Synodu Diecezji Drohiczyńskiej^[2].

Otrzymał godności kanonika gremialnego Kapituły Katedralnej w Drohiczynie oraz kapelana honorowego Jego Świątobliwości^[5].

Był wykładowcą Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie^[6]. W 1989 został pracownikiem naukowo-dydaktycznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Podjął się prowadzenia wykładów z przedmiotów z zakresu kościelnego prawa procesowego i polskiego prawa rodzinnego. W 1995 na podstawie rozprawy Strony sporu w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk prawnych^[2]. W 1998 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego^[1]. W latach 1996–2008 pełnił funkcję kierownika Katedry Kościelnego Prawa Procesowego^[2]. Od 1996 do 2001 był kuratorem Katedry Kościelnego Prawa Małżeńskiego i Rodzinnego, zaś w 2001 został kuratorem Katedry Kościelnego Prawa Karnego. W latach 1996–1999 sprawował urząd prodziekana Wydziału Prawa Kanonicznego i Świeckiego, następnie w latach 1999–2003 był dziekanem Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji^[7]. W 2009 został kierownikiem Katedry Prawa Rodzinnego i Praw Rodziny^[8].

Został członkiem Stowarzyszenia Kanonistów Polskich^[4]. Objął funkcje redaktora serii wydawniczej „Kościelne Prawo Procesowe. Materiały i studia”^[5] i członka rady naukowej kwartalnika „Prawo i Więź”^[9].

7 października 2002 papież Jan Paweł II mianował go biskupem diecezjalnym diecezji sandomierskiej^[10][4]. 24 listopada 2002 odbył ingres do katedry w Sandomierzu, gdzie otrzymał święcenia biskupie^[11]. Konsekrował go arcybiskup Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce, w asyście Józefa Życińskiego, arcybiskupa metropolity lubelskiego, i Wacława Świerzawskiego, biskupa seniora sandomierskiego^[3]. Na swoje dewizę biskupią wybrał słowa „Dominus Jesus” (Panem jest Jezus)^[12]. Będąc biskupem sandomierskim, zainicjował środowiskowe pielgrzymki do sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego. Ogłosił w diecezji sandomierskiej w 2005 Rok Rodziny. Udzielił również poparcia inicjatywie parlamentarnej mającej na celu wprowadzenie do Konstytucji RP zapisu o ochronie życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci^[1]. W 2009 ustanowił nagrodę „Protector Vitae” dla obrońców życia poczętego w diecezji sandomierskiej^[13].

21 lutego 2009 papież Benedykt XVI mianował go arcybiskupem metropolitą szczecińsko-kamieńskim^[14][15]. Urząd objął kanonicznie 31 marca 2009^[16], natomiast ingres do archikatedry św. Jakuba Apostoła w Szczecinie odbył 4 kwietnia 2009^[17][18]. 29 czerwca 2009 odebrał z rąk Benedykta XVI paliusz metropolitalny^[19]. Jako arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński objął również urząd wielkiego kanclerza Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego^[1]. W latach 2020–2021 do Nuncjatury Apostolskiej w Polsce wpłynęły co najmniej cztery zawiadomienia o jego zaniedbaniach w sprawach dotyczących wykorzystywania seksualnego małoletnich przez podległych mu księży w diecezji sandomierskiej i archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej oraz zarządzania archidiecezją^[20]. W następstwie przeprowadzonego dochodzenia kanonicznego, szczególnie na podstawie przepisów motu proprio Vos estis lux mundi^[21], 24 lutego 2024 papież Franciszek przyjął jego rezygnację z funkcji arcybiskupa metropolity szczecińsko-kamieńskiego^[22] i ustanowił biskupa diecezjalnego koszalińsko-kołobrzeskiego Zbigniewa Zielińskiego administratorem apostolskim sede vacante archidiecezji^[23].

W ramach Konferencji Episkopatu Polski objął funkcje przewodniczącego: Komisji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, Komisji Mieszanej Biskupi – Wyżsi Przełożeni Zakonni oraz Rady Prawnej. Ponadto został członkiem: Rady Stałej, Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i KEP, Komisji Rewizyjnej, Rady ds. Rodziny, a także Zespołu ds. Duszpasterskiej Troski o Radio Maryja^[2].

Był współkonsekratorem podczas sakr biskupa pomocniczego lubelskiego Artura Mizińskiego (2004), biskupów pomocniczych zielonogórsko-gorzowskich: Tadeusza Lityńskiego (2012) i Adriana Puta (2022), a także biskupa pomocniczego szczecińsko-kamieńskiego Henryka Wejmana (2014)^[3].

W 2002 został mianowany podpułkownikiem^[11], w 2009 został awansowany do stopnia pułkownika^[24].

Postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy z 20 grudnia 2017 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderem Odrodzenia Polski^[25][26]. W okresie pracy w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi oraz brązowy medal „Za zasługi dla obronności kraju”^[5]. Został również odznaczony węgierskim Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi^[27].

W 2006 z nadania Burmistrza Sandomierza otrzymał Honorowe Wyróżnienie „Bene Meritus”^[28].

W 2014 otrzymał tytuł doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Pétera Pázmánya w Budapeszcie^[29].

• Nota biograficzna Andrzeja Dzięgi na stronie archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. [dostęp 2013-06-19].
• Nota biograficzna Andrzeja Dzięgi na stronie diecezji sandomierskiej (arch.). [dostęp 2015-01-21].
• Nota biograficzna, wykaz publikacji i wystąpień naukowych Andrzeja Dzięgi na stronie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (arch.). [dostęp 2016-02-28].
• Andrzej Dzięga na stronie Konferencji Episkopatu Polski [dostęp 2024-08-17].
• Andrzej Dzięga [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-27]  (ang.).
• Andrzej Dzięga, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2010-11-27] .