Ten artykuł dotyczy 35 Dywizji Cesarstwa Niemieckiego. Zobacz też: 35 Dywizja Piechoty – stronę ujednoznaczniającą.

35 Dywizja

35. Division

Historia
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Sformowanie	1890
Rozformowanie	1919
Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja	Grudziądz (1890–1912) Toruń (1912–1918)
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	XVII Korpus Armijny
Skład	70 Brygada Piechoty 87 Brygada Piechoty 35 Brygada Kawalerii 35 Brygada Artylerii Polowej
Multimedia w Wikimedia Commons

35 Dywizja (niem. 35. Division (Deutsches Kaiserreich)) – niemiecki związek taktyczny okresu Cesarstwa Niemieckiego, stacjonujący najpierw 1890−1912 w Grudziądzu (Graudenz) a następnie 1912−1918 w Toruniu (Thorn).

Dywizja istniała w latach 1890−1918, od 2 sierpnia 1914 pod nazwą: 35 Dywizja Piechoty (35. Infanterie-Division (Deutsches Kaiserrreich)). Wchodziła w skład XVII Korpusu Armii Niemieckiej.

2 sierpnia 1914^[1][2]

• 70 Brygada Piechoty (70. Infanterie-Brigade) – w Toruniu (Thorn)
  • 21 Pułk Piechoty im. von Borcke (4 Pomorski) (Infanterie-Regiment von Brocke (4. Pommersches) Nr. 21) – w Toruniu (Thorn)
  • 61 Pułk Piechoty im. von der Marwitza (8 Pomorski) (Infanterie-Regiment von der Marwitz (8. Pommersches) Nr. 61) – w Toruniu (Thorn)
• 87 Brygada Piechoty (87. Infanterie-Brigade) – w Toruniu (Thorn)
  • 141 Chełmiński pułk piechoty (Kulmer Infanterie-Regiment Nr. 141) – w Grudziądzu (Graudenz) i w Brodnicy (Strasburg in Westpreußen)
  • 176 pułk piechoty (9 Zachodniopruski) (9. Westpreußisches Infanterie-Regiment Nr. 176) w Chełmnie (Kulm) i w Toruniu (Thorn)
• 35 Brygada Kawalerii (35. Kavallerie-Brigade) – w Grudziądzu (Graudenz)
  • 5 Pułk Huzarów im. Księcia Blüchera von Wahlstatt (Pomorski) (Husaren-Regiment Fürst Blücher von Wahlstatt (Pommersches) Nr. 5) w Słupsku (Stolp)
  • 4 pułk strzelców konnych (Jäger-Regiment zu Pferde Nr. 4) – w Grudziądzu (Graudenz)
• 35 Brygada Artylerii Polowej (35. Feldartillerie-Brigade) – w Grudziądzu (Graudenz)
  • 71 pułk artylerii polowej Groß-Komtur (Feldartillerie-Regiment Nr. 71 Groß-Komtur) – w Grudziądzu (Graudenz)
  • 81 Toruński pułk artylerii polowej (Thorner Feldartillerie-Regiment Nr. 81) – w Toruniu (Thorn) i w Czarnem (Hammerstein)
• Landwehr-Inspektion Graudenz

• 
  border
• 
  Twierdza Grudziądz około 1910
• 
  Lokalizacja Cytadeli na planie Grudziądza z 1913
• 
  Twierdza Toruń – piekarnia i magazyn

• Twierdza Grudziądz
• Garnizon Toruń
• Twierdza Toruń

• Nigel Thomas: Armia niemiecka w I wojnie światowej. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-074-2.
• Jonathan Viser: Imperial German Eighth Field Army. [w:] The Prussian Machine [on-line]. prussianmachine.com. [dostęp 2025-01-09]. (ang.).
• Claus von Bredow, bearb., Historische Rang- und Stammliste des deuschen Heeres (1905)
• Hermann Cron et al., Ruhmeshalle unserer alten Armee (Berlin, 1935)
• Hermann Cron, Geschichte des deutschen Heeres im Weltkriege 1914-1918 (Berlin, 1937)
• Günter Wegner, Stellenbesetzung der deutschen Heere 1815-1939. (Biblio Verlag, Osnabrück, 1993), Bd. 1
• Histories of Two Hundred and Fifty-One Divisions of the German Army which Participated in the War (1914-1918), compiled from records of Intelligence section of the General Staff, American Expeditionary Forces, at General Headquarters, Chaumont, France 1919 (1920)