1241
Rządzący państwami w 1241
Wydarzenia w Polsce
- Przełom 1240/1241 r. – I najazd mongolski na Polskę: miało miejsce pierwsze rozpoznawcze uderzenie Mongołów na Polskę osłabioną brakiem władzy królewskiej (rozbicie dzielnicowe). Po dotarciu w rejony Zawichostu, Raciborza i wzięciu jeńców (przyszłych przewodników) Mongołowie wycofali się w rejon Włodzimierza.
- Luty – I najazd mongolski na Polskę: drugi atak Mongołów, którzy już 10 lutego przeszli przez zamarzniętą Wisłę pod Krakowem. Po zdobyciu Sandomierza (13 lutego), Koprzywnicy, Wiślicy i Skalbmierza oraz wygranej bitwie z wojskami młodego Bolesława Wstydliwego dowodzonymi przez wojewodę krakowskiego Włodzimierza pod Turskiem, Mogołowie ponownie wycofują się na Ruś.
- 13 lutego – I najazd mongolski na Polskę: zwycięstwo Mongołów w bitwie pod Turskiem.
- Marzec – I najazd mongolski na Polskę: rozpoczęło się jednoczesne uderzenie Mongołów na Polskę (ok. 10 tys. jazdy), Siedmiogród i na Węgry (ok. 50 tys. jazdy). Zagony mongolskie pod wodzą Ordu, wnuka Czyngis-chana w rejonie Sandomierza podzieliły się i ruszyły na Łęczycę i Sieradz oraz na Kraków. Siłami zmierzającymi w kierunku Krakowa dowodził Ordu-Irczen.
- 18 marca – I najazd mongolski na Polskę: bitwa pod Chmielnikiem zakończyła się klęską rycerstwa krakowskiego i sandomierskiego pod wodzą wojewody krakowskiego Włodzimierza i wojewody sandomierskiego Pakosława.
- 20 marca – I najazd mongolski na Polskę: książę raciborski Mieszko Otyły rozbił podjazd mongolski pod Raciborzem.
- 28 marca – I najazd mongolski na Polskę: Mongołowie zdobyli i ograbili Kraków.
- 31 marca – I najazd mongolski na Polskę: spalenie Krakowa. Ocalał jedynie kamienny kościół Św. Andrzeja i gród wawelski. Zginęło ok. 3 tys. ludzi.
- 1 kwietnia – I najazd mongolski na Polskę: połączenie sił mongolskich w rejonie Krakowa - Batu-chan ruszył na Śląsk. W drodze na Wrocław pod Opolem Mongołowie znieśli wojska księcia opolskiego Władysława.
- 9 kwietnia – I najazd mongolski na Polskę: w bitwie pod Legnicą (Legnickie Pole) z Mongołami rycerstwo śląskie poniosło klęskę, a śmierć poniósł dowodzący Polakami książę Henryk Pobożny. Mongołowie ruszyli na Węgry przez Morawy.
- Wracający z bitwy pod Legnicą Mongołowie zniszczyli urządzenia kąpielowe w Lądku-Zdroju (wówczas Landeck) - informacja o tym wydarzeniu zapisana w dokumentach miejskich służy do datowania początków istnienia uzdrowiska w tym mieście.
- Pierwszy dokument stwierdzający istnienie Warszawy.
- Po bitwie pod Legnicą synowie Władysława Odonica Bolesław Pobożny i Przemysł I podporządkowali sobie całą Wielkopolskę. Ślązacy przez pewien czas trzymali Santok, Międzyrzecz, Zbąszyń i Kalisz, ale wycofali się stamtąd. Śląsk po najeździe mongolskim nie tylko utracił znaczenie dzielnicy przodującej krajowi, ale także sam rozpadł się na księstwa: wrocławskie, legnickie i głogowskie, podzielone między synów Henryka Pobożnego: Bolesława Rogatkę (inaczej Łysego), Henryka III wrocławskiego (a później Konrada głogowskiego).
Wydarzenia na świecie
- 28 marca – Eryk IV został królem Danii.
- 11 kwietnia – nad rzeką Sajó wojska węgierskie poniosły klęskę w bitwie z najeźdźcami mongolskimi.
- Wiosna – przez Morawy pociągnęli Mongołowie na Węgry. Cały ten kraj dostał się w ich ręce. Król Bela IV uszedł na wyspy dalmatyńskie, przednie straże mongolskie docierały już do granic Austrii, kiedy przyniesiona z Karakorum wieść o śmierci wielkiego chana Ogedeja skłoniła Batu-chana do odwrotu. Podział imperium, który teraz nastąpił, uczynił Batu-chana władcą jego zachodniej części, zwanej odtąd Złotą albo Siną Ordą. Państwo to dotykało Dniestru, obejmowało kraje nad dolnym Dnieprem, cały bieg Wołgi, dochodziło do Gór Uralskich i przez Stepy Kipczackie sięgało aż do Azji Środkowej. Stolicą był Saraj położony nad Achtubą, ramieniem Wołgi.
- 3 maja – w bitwie morskiej pod Monte Christo flota cesarza rzymskiego Fryderyka II pokonała flotę papieską.
- 25 października – Celestyn IV rozpoczął swój pontyfikat.
Urodzili się
- 4 września – Aleksander III, król Szkocji (zm. 1286)
- Leszek Czarny, książę łęczycki, sieradzki, krakowski i sandomierski (zm. 1288)
Zmarli
- 3 stycznia – Herman II, landgraf Turyngii (ur. 1222)
- 17 marca – Kocjan, chan Połowców (ur. ?)[1]
- 28 marca – Waldemar II Zwycięski, król Danii (ur. 1170)
- 9 kwietnia (bitwa pod Legnicą):
- Henryk II Pobożny, książę wrocławski, krakowski i wielkopolski (ur. 1196/1207)
- Bolesław Dypoldowic, książę z dynastii Przemyślidów (ur. 1182–1183)
- 22 sierpnia – Grzegorz IX, papież (ur. ok. 1165)[2]
- 23 września – Snorri Sturluson, islandzki poeta i historyk (ur. 1179)
- 10 listopada – Celestyn IV, papież (ur. ?)[3]
Przypisy
- ↑ Kocjan [online], Google Arts & Culture [dostęp 2022-09-04] (pol.).
- ↑ Grzegorz IX [online], www.franciszkanie.pl [dostęp 2021-12-21] (pol.).
- ↑ Celestyn IV, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-21].