Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej

Budynek PAST-y w Warszawie, od 2000 siedziba Związku
Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa
Data założenia	1989
Rodzaj stowarzyszenia	Stowarzyszenie
Status	OPP
Zasięg	Rzeczpospolita Polska i zagranica
Prezes Zarządu Głównego	p.o. Janusz Komorowski
Nr KRS	0000113420
Data rejestracji	24 maja 2002
brak współrzędnych
Strona internetowa

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej (ŚZŻAK) – organizacja zawiązana w dn. 14–15 marca 1990^[1], skupiająca byłych żołnierzy Armii Krajowej. Wydaje miesięcznik „Biuletyn Informacyjny AK”.

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej założono na I Walnym Zjeździe w dn. 14-15 marca 1990 z połączenia Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej, Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz organizacji kombatanckich na obczyźnie.

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej wraz ze Związkiem Inwalidów Wojennych oraz Związkiem Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych należy do Światowej Federacji Kombatantów https://armiakrajowa.org.pl/wstep/30-informacje-wstpne.

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej zrzesza członków Armii Krajowej i innych organizacji zbrojnych podporządkowanych w czasie II wojny światowej legalnemu Rządowi RP na emigracji, które walczyły o odzyskanie niepodległości Polski. Grupuje również członków organizacji, które kontynuowały tę walkę po rozwiązaniu AK, a także osoby wyznające ideały AK i działające na rzecz ich utrwalenia w społeczeństwie polskim. Każdy zrzeszony w strukturach Związku może mieć status członka zwyczajnego bądź nadzwyczajnego. Członek nadzwyczajny może uzyskać status zwyczajnego, gdy wykazał się szczególnymi osiągnięciami w wypełnianiu celów statutowych^[2].

Na początku lat 90. XX w., po zorganizowaniu środowisk, kół i okręgów Związek liczył ponad 80 tys. członków, w 2008 – ok. 35 tys., a w 2010 – ok. 12 tys.

Najwyższą władzą Związku jest Zjazd Delegatów, aktualnie ostatni taki zjazd odbył miejsce 17 października 2016 w Warszawie i był to 16. z kolei Zjazd Delegatów. W okresach międzyzjazdowych władzę sprawują Rada Naczelna i Zarząd Główny oraz Główna Komisja Rewizyjna i Główny Sąd Koleżeński. Członkowie tych ciał są wybierani przez kolejny Zjazd Delegatów na okres trzyletni. Działalnością Związku kieruje Prezes Zarządu Głównego oraz 13-osobowe Prezydium Zarządu Głównego. Raz na trzy miesiące zbiera się Zarząd Główny, którego członkami, prócz wyżej wymienionych, są prezesi istniejących Okręgów Związku. Rada Naczelna zbiera się w okresach kwartalnych i sprawuje statutowy nadzór nad działalnością ZG.

W 2010 Okręg Wielkopolska ŚZŻAK został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej^[3]. W 2014 Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej otrzymał nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej^[4].

• Wojciech Stanisław Borzobohaty, ps. „Jelita”, „Stanisław”, „Wojan” – w latach 1990–1991
• Aleksander Tyszkiewicz, ps. „Góral” – w latach 1991–1995
• Stanisław Karolkiewicz, ps. „Szczęsny”, „Rylski”, „Christowski” – w latach 1995–2005
• Czesław Justyn Cywiński, ps. „Skowronek” – w latach 2005–2010, zginął w katastrofie lotniczej w Smoleńsku
• Stanisław Oleksiak, ps. „Kozic” – w latach 2010–2013
• Leszek Żukowski, ps. „Antek” – w latach 2013–2020
• Hanna Stadnik, ps. „Hanka” – p.o., w 2020
• Jerzy Żelaśkiewicz, ps. „Śmiały”, „Korab” – p.o. w 2021
• Teresa Stanek, ps. „Mitsuko” – p.o. od 28 lipca 2021^[5], a od października 2021 do września 2023 jako prezes^[6]
• Janusz Komorowski, ps. „Antek” – p.o. od 12 października 2023^[7]

• Teresa Stanek – prezes Zarządu Głównego ŚZŻAK (zmarła w trakcie kadencji)
• Artur Kondrat (przestał być członkiem Prezydium w trakcie trwania kadencji)
• Anna Lewak – sekretarz
• Wiesław Jan Wysocki – wiceprezes
• Anna Cywińska-Kowalewska
• Rafał Obarzanek – wiceprezes
• Łucjan Sokołowski
• Maciej Jarosiński – skarbnik
• Roman Wróbel – wiceprezes
• Magdalena Merta
• Wojciech Parzyński
• Janusz Komorowski (jako zastępca członka Prezydium został jego członkiem za Artura Kondrata), od 12 października 2023 p.o. prezes Zarządu Głównego ŚZŻAK

• Paweł Bromski
• Jerzy Grzywacz
• Grażyna Rudnik

ŚZŻAK składa się z następujących Okręgów Związku:

Okręgi krajowe^[9]

1. Okręg Białystok
2. Okręg Bydgoszcz
3. Okręg Częstochowa (Okręg rozwiązano Uchwałą Zarządu Głównego Nr 17/2018 z dnia 14.12.2018)^[10]
4. Okręg Dolnośląski (strona internetowa)
5. Okręg Kielce
6. Okręg Koszalin
7. Okręg Krosno
8. Okręg Lublin
9. Okręg Lubuski (Okręg rozwiązano Uchwałą Zarządu Głównego Nr 19/2019 z dnia 5.04.2019)^[10]
10. Okręg Łódź
11. Okręg Małopolska
12. Okręg Opole
13. Okręg Ostrołęka
14. Okręg Podkarpacki (strona internetowa)
15. Okręg Pomorski (strona internetowa)
16. Okręg Radom (strona internetowa)
17. Okręg Szczecin (strona internetowa)
18. Okręg Śląski (strona internetowa)
19. Okręg Tarnów
20. Okręg Toruń
21. Okręg Warmińsko-Mazurski
22. Okręg Warszawa
23. Okręg Warszawa Powiat
24. Okręg Warszawa Wschód
25. Okręg Wielkopolska (strona internetowa)
26. Okręg Zamość
27. Okręg Zielona Góra
28. Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich „Ponury Nurt”
29. Ogólnokrajowe Środowisko Batalionu „Kiliński”
30. Ogólnokrajowe Środowisko Żołnierzy Armii Krajowej Korpusu „Jodła”

Okręgi „Bez ziemi”^[11]

1. Okręg Nowogródek (siedziba: Warszawa)
2. Okręg Poleski (siedziba: Warszawa)
3. Okręg Wileński (siedziba: Warszawa)
4. Okręg Wołyński (siedziba: Warszawa)
5. Ogólnopolski Okręg Żołnierzy AK Obszaru Lwowskiego im. „Orląt Lwowskich” (siedziba: Wrocław)

Odznaczenie Pamiątkowe „Za Zasługi dla ŚZŻAK” zostało ustanowione w grudniu 2011 Uchwałą Plenum Zarządu Głównego ŚZŻAK z okazji 70. rocznicy przemianowania przez Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego Związku Walki Zbrojnej na Armię Krajową. Jest ono nadawane przez powołaną Kapitułę Odznaczenia, która na swoich posiedzeniach przyznaje odznaczenie zasłużonym członkom ŚZŻAK oraz osobom fizycznym nie będącym członkami ŚZŻAK lub instytucjom, za wybitne zasługi w dziedzinie rozpowszechniania wiedzy o Polskim Państwie Podziemnym, SZP-ZWZ-AK^[12][13].

 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni odznaką „Za Zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej”.

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej przyznaje także Odznaczenie Pamiątkowe „Wierni Akowskiej Przysiędze”^[14].

• Serwis Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej
• Biuletyn Informacyjny AK
• Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej w bazie organizacji pozarządowych ngo.pl

• p
• d

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja „Ostra Brama” Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamachy na Curta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Mikuliszkami Bitwa pod Graużyszkami Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy