Łopacińscy herbu Lubicz
Łopacińscy z Łopacina (lit. Lopacinskiai, biał. Лапацінскія, ros. Лопацинские) – ród szlachecki herbu Lubicz z Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wywodzili się z Łopacina w ziemi ciechanowskiej. Protoplastą rodów Łopackich w Koronie oraz Łopacińskich na Litwie był Wilhelm z Łopacina, który poległ w bitwie pod Grunwaldem osłaniając Jagiełłę od pocisków[1]. Jego syn Bohdan z Łopacina został starostą grodowym mścisławskim, a wnuk Józef wzniósł osadę Łopacin w księstwie mścisławskim[2] i zaczął się pisać z Łopacina Łopaciński vel Łopatyński. Prawnuk Józefa, Wacław Łopaciński był posłem do Moskwy w 1579[3].
Najwyższą pozycję Łopacińscy osiągnęli w XVIII w. za Mikołaja Tadeusza Łopacińskiego (założyciela linii wojewódzkiej). Od 1733 przebywał on na dworze marszałka wielkiego litewskiego Aleksandra Sapiehy, a później jego syna Józefa Sapiehy. Był klientem Sapiehów, dzięki niemu mogli realizować własne cele polityczne. Został wojewodą brzeskolitewskim i pisarzem wielkim litewskim[4]. Jego starszy brat Jan Dominik Łopaciński został biskupem żmudzkim[5][6], a młodszy brat Ignacy Błażej Łopaciński był pamiętnikarzem i dramatopisarz[7].
Z synów Mikołaja Tadeusza Józef Leon Łopaciński został sufraganem żmudzkim[8], a Jan Nikodem Łopaciński starostą mińskim i mścisławskim. W 1753 Mikołaj Tadeusz Łopaciński odkupił od Sapiehów dobra Saria[9], Szarkowszczyznę[10] i Rosicę[11]. Dodatkowo w latach 1745–1748 nabył majątek zwany „Czuryłowicze” i zmienił jego nazwę na Leonpol[12] na cześć swojego ojca Leona. Kupiony od Massalskich majątek Jody przekazał z kolei bratu Ignacemu Błażejowi (założycielowi linii pisarskiej) w zamian za Łopacin[13]. Mikołaj Tadeusz Łopaciński miał majątki w woj. mścisławskim, witebskim, płockim, inflandzkim, wileńskim i trockim[14]. W 1774 zostały mu nadane Bezdany[15].
Po I rozbiorze Rzeczypospolitej, w 1778 jego młodszy syn, Tomasz Ignacy Łopaciński sprzedał majątek Łopacin, który znalazł się za granicą. Osiadł w Sarii tworząc odnogę saryjską rodu. Z kolei starszy syn Jan Nikodem Łopaciński objął Szarkowszczyznę i Dryświaty[16] tworząc odnogę szarkowską rodu. Syn Jana Nikodema, Tomasz Franciszek Łopaciński sprzedał Szarkowszczyznę w 1814.
Inny znany przedstawiciel rodu to Antoni Stanisław Łopaciński z gałęzi upitskiej, który w 1768 był marszałkiem konfederacji barskiej[17]. W XIX w. Ignacy Dominik Łopaciński z odnogi saryjskiej linii wojewódzkiej był członkiem władz powstańczych 1863[18]. Jego syn Stanisław Łopaciński został posłem do Rady Państwa Imperium Rosyjskiego, a wnuk Euzebiusz Łopaciński był znanym badaczem archiwów[19].
Członkowie rodu
Pokolenia I-VI
- Wilhelm z Łopacina (zm. 1410) – rycerz, zginął w bitwie pod Grunwaldem[20]
- Wojciech z Łopacina – założyciel rodu Łopackich w Koronie
- Bohdan z Łopacina – założyciel rodu Łopacińskich na Litwie
- Józef z Łopacina Łopaciński – rotmistrz mścisławski
- Teodor Łopaciński
- Piotr Łopaciński – dziedzic dóbr Podłoża nad Sożą
- Michał Łopaciński
- Teodor Łopaciński – podsędek miński
- Aleksander Łopaciński
- Wacław Łopaciński (1530 – ok. 1595) – założyciel gałęzi mścisławskiej
- Jan Łopaciński – stolnik i wojski upicki
- Jerzy Łopaciński – sufragan żmudzki
- Grzegorz Łopaciński
- Mikołaj Łopaciński – założyciel gałęzi upitskiej
- Teodor Łopaciński – podsędek miński
- Teodor Łopaciński
- Józef z Łopacina Łopaciński – rotmistrz mścisławski
Gałąź starsza mścisławska
- Wacław Łopaciński (VI pokolenie, 1530 – ok. 1595) – instygator Wielkiego Księstwa Litewskiego, poseł do Moskwy w 1579[21]
- Jan Łopaciński (1590–1653) – rotmistrz mścisławski
- Piotr Łopaciński – rotmistrz mścisławski
- Łukasz Łopaciński (zm. 1705) – rotmistrz mścisławski
- Prokop Łopaciński (1659 – ok. 1708) – stolnik smoleński
- Antoni Łopaciński (1704–1754) – cześnik smoleński
- Leon Łopaciński (1663–1732) – rotmistrz, miecznik i mostowniczy mścisławski
- Ludwik Łopaciński
- Antoni Łopaciński
- Jan Dominik Łopaciński (1708–1778) – biskup żmudzki[22]
- Mikołaj Tadeusz Łopaciński (1715–1778) – założyciel linii wojewódzkiej
- Ignacy Błażej Łopaciński (1722–1776) – założyciel linii pisarskiej
- Prokop Łopaciński (1659 – ok. 1708) – stolnik smoleński
- Jan Łopaciński (1590–1653) – rotmistrz mścisławski
Linia wojewódzka
- Mikołaj Tadeusz Łopaciński (X pokolenie, 1715–1778) – wojewoda brzeskolitewski, pisarz wielki litewski, właściciel Sarii i Szarkowszczyzny, fundator Leonpola[23]
- Leon Michał Łopaciński (1744–1750)
- Jan Nikodem Łopaciński (1747–1810) – założyciel odnogi szarkowskiej
- Józef Leon Łopaciński (1751–1803) – sufragan żmudzki[24]
- Stanisław Łopaciński (zm. 1775)
- Tomasz Ignacy Łopaciński (zm. 1818) – założyciel odnogi saryjskiej
Odnoga starościńska szarkowska
- Jan Nikodem Łopaciński (XI pokolenie, 1747–1810) – starosta miński i mścisławski, dziedzic Szarkowszczyzny[25]
- Józef Tadeusz Łopaciński (1775–1832)
- Mikołaj Łopaciński
- Tomasz Franciszek Łopaciński (1783–1856)
- Jan Nikodem Łopaciński (1809–1832)
- Adam Krescenty Łopaciński (ur. 1826)
- Felicjan Łopaciński
- Józef Łopaciński
- Michał Łopaciński
- Leon Szczepan (1843–1860)
- Ignacy Łopaciński (1798–1845) – sędzia ziemi brasławskiej
- Bolesław Łopaciński (1832–1904) – historyk, kawaler maltański
- Antoni Łopaciński (ur. 1800)
- Dominik Tadeusz Łopaciński (1801–1824)
Odnoga szambelańska saryjska
- Tomasz Ignacy Łopaciński (XI pokolenie, 1753–1817) – dziedzic Sarii[26]
- Józef Mikołaj Łopaciński (1784–1835) – marszałek szlachty dryśnieńskiej
- Ignacy Dominik Łopaciński (1822–1882) – marszałek szlachty dryśnieńskiej, fundator kościoła w Sarii, członek władz powstańczych 1863[27]
- Józef Łopaciński (ur. 1847)
- Stanisław Jan Łopaciński (1851–1933) – ziemianin, poseł do Rady Państwa Imperium Rosyjskiego
- Euzebiusz Marian Łopaciński (1882–1961) – polski historyk, badacz archiwów
- Tekla z Łopacińskich Konarska (1907–2004)
- Euzebiusz Marian Łopaciński (1882–1961) – polski historyk, badacz archiwów
- Ignacy Dominik Łopaciński (1822–1882) – marszałek szlachty dryśnieńskiej, fundator kościoła w Sarii, członek władz powstańczych 1863[27]
- Jan Stanisław Łopaciński (ur. 1789)
- Józef Mikołaj Łopaciński (1784–1835) – marszałek szlachty dryśnieńskiej
Linia pisarska
- Ignacy Błażej Łopaciński (X pokolenie, 1722–1776) – pamiętnikarz, dramatopisarz, pisarz skarbowy litewski, dziedzic Jodów[28]
- Mateusz Eustachy Łopaciński (1758–1789) – miecznik mścisławski
- Marcin Tadeusz Łopaciński (1760–1850) – założyciel odnogi jodzkiej
- Tadeusz Rygobert Łopaciński (1762–1815) – założyciel odnogi annodworskiej
- Józef Nepomucen Łopaciński (1764–1850) – założyciel odnogi rafałowskiej
- Mikołaj Łopaciński (1766–1801) – założyciel odnogi judycyńskiej
Odnoga jodzka
- Marcin Tadeusz Łopaciński (XI pokolenie, 1760–1850) – dziedzic fundum Jodów[29]
- Aleksander Eugeniusz Łopaciński (1791–1831) – porucznik, zginął w okopach Warszawy
- Henryk Dominik Łopaciński (1823–1910)
- Aleksander Łopaciński (1848–1917)
- Henryk Łopaciński (zm. 1954) – ostatni dziedzic Jodów
- Zdzisław Łopaciński (1851–1888)
- Marian Łopaciński (ur. 1853)
- Eugeniusz Łopaciński
- Aleksander Łopaciński
- Konstanty Łopaciński
- Tomasz Łopaciński (ur. 1859)
- Konstanty Łopaciński – dziedzic Czarnego Jelniaka
- Aleksander Łopaciński (1848–1917)
- Henryk Dominik Łopaciński (1823–1910)
- Aleksander Eugeniusz Łopaciński (1791–1831) – porucznik, zginął w okopach Warszawy
Odnoga annodworska
- Tadeusz Rygobert Łopaciński (XI pokolenie, 1762–1815) – dziedzic Tadulina i Annodworu[30]
- Stanisław Łopaciński (zm. ok. 1839)
- Ignacy Stanisław Łopaciński (1802–1841) – marszałek szlachty powiatu dryśnieńskiego
- Wilhelm Łopaciński (1827–1880) – powstaniec 1863
- Konstanty Marcin Łopaciński (ur. 1829) – powstaniec 1863
- Ignacy Adam Łopaciński (1831–1867)
- Sergiusz Łopaciński (1860–1934) – dziedzic Tadulina, Annodworu i Judycyna
- Leon Łopaciński
- Wacław Łopaciński
- Eugenia z Łopacińskich Przybora (1893–1973) – ostatnia dziedziczka Tadulina i Judycyna
- Jerzy Łopaciński (1900–1964) – ostatni dziedzic Annodworu
- Krzysztof Łopaciński (1945-2023)
- Janina z Łopacińskich Bartecka (ur. 1946)
- Anna z Łopacińskich Stępniewicz (ur. 1948)
- Sergiusz Łopaciński (1860–1934) – dziedzic Tadulina, Annodworu i Judycyna
Odnoga rafałowska
- Józef Nepomucen Łopaciński (XI pokolenie, 1764–1850) – dziedzic Paulinowa i Rafałowa[30]
- Kazimierz Łopaciński (1809–1857)
- Józef Eustachy Łopaciński (1810–1833)
- Władysław Klaudiusz Łopaciński (1815–1890) – dziedzic Paulinowa
- Józef Łopaciński (1847–1878)
- Antoni Łopaciński (ur. 1850)
- Władysław Łopaciński (ur. 1857)
- Antoni Jerzy Łopaciński (1817–1855) – dziedzic Rafałowa
- Stanisław Łopaciński (1850-przed 1887)[31]
Odnoga judycyńska
- Mikołaj Łopaciński (XI pokolenie, 1766–1801) – dziedzic Judycyna i Mikołajewa[32]
- Aleksander Łopaciński (1801–1868)
- Klaudiusz Łopaciński (ur. 1827) – dziedzic Ustronia
- Wacław Łopaciński (1828–1893?) – dziedzic Judycyna
- Kazimierz Łopaciński (ur. 1858)
- Józef Łopaciński (1892–1942) – ostatni dziedzic Ustronia
- Kazimierz Łopaciński (ur. 1858)
- Mikołaj Nikodem Łopaciński (1830–1872) – dziedzic Mikołajewa
- Mikołaj Władysław Łopaciński (1872–1920)
- Zofia z Łopacińskich Zawisza (1905–1987) – ostatnia dziedziczka Mikołajewa
- Kamilla z Łopacińskich Fundowicz (1907–1998) – ostatnia dziedziczka Maczek
- Mikołaj Władysław Łopaciński (1872–1920)
- Aleksander Łopaciński (1801–1868)
Gałąź młodsza upitska
- Mikołaj Łopaciński (VI pokolenie) – kupił dobra w powiecie upickim[33]
- Krzysztof Łopaciński (ur. 1560)
- Jan Łopaciński – dziedzic na Downagole
- Mikołaj Łopaciński (ur. 1597) – sędzia ziemski upicki, dziedzic Boynarowa i Lepal
- Stanisław Łopaciński
- Piotr Łopaciński
- Franciszek Łopaciński – rotmistrz wileński
- Antoni Łopaciński
- Mateusz Łopaciński
- Jan Łopaciński
- Stanisław Łopaciński
- Antoni Łopaciński
- Franciszek Łopaciński – rotmistrz wileński
- Adam Łopaciński – łowczy upicki
- Antoni Łopaciński – dziedzic Dowiat
- Paweł Łopaciński (ur. 1779) – asesor departamentu wileńskiego
- Artur Seweryn Łopaciński (ur. 1822)
- Jan Franciszek Łopaciński (ur. 1786) – kapitan wojsk napoleońskich
- Paweł Łopaciński (ur. 1779) – asesor departamentu wileńskiego
- Antoni Łopaciński – dziedzic Dowiat
- Mikołaj Łopaciński – cześnik mścisławski
- Stanisław Łopaciński – sędzia grodzki upicki
- Franciszek Łopaciński (zm. 1733) – sędzia grodzki upicki
- Krzysztof Łopaciński – rektor Pijarów w Rosieniach
- Antoni Stanisław Łopaciński (ok. 1720 – ok. 1777) – sędzia ziemski, marszałek konfederacji barskiej[34]
- Mikołaj Łopaciński – rotmistrz upicki
- Franciszek Łopaciński (zm. 1857) – sędzia upicki
- Aleksander Łopaciński (ur. 1823) – dziedzic Ramiszowa
- Stanisława z Łopacińskich Miłosz (1864–1930), babka Czesława Miłosza
- Franciszek Łopaciński (zm. 1851)
- Ludwik Łopaciński (zm. 1876)
- Maurycy Łopaciński
- Aleksander Łopaciński (ur. 1823) – dziedzic Ramiszowa
- Stanisław Łopaciński – podczaszy, pisarz grodzki i chorąży upicki
- Jan Łopaciński
- Ignacy Łopaciński
- Jan Łopaciński
- Franciszek Łopaciński (zm. 1857) – sędzia upicki
- Mikołaj Łopaciński – rotmistrz upicki
- Stanisław Łopaciński – sędzia grodzki upicki
- Piotr Łopaciński
- Krzysztof Łopaciński (ur. 1560)
Pałace
- Pałac w Wilnie przy ulicy Bernardyńskiej
- Pałac w Wilnie przy ulicy Skopówka
Inne pałace Łopacińskich:
- Pałac w Sarii (nie istnieje)
- Pałac w Szarkowszczyźnie (nie istnieje)
Przypisy
- ↑ Alfabetyczny spis bitew Polskich 4 [online], elstudento.org [dostęp 2016-03-31] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-13] .
- ↑ „Łopacin”, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, T. V, Warszawa 1884, s. 716.
- ↑ S. Grzybowski, hasło: „Wacław Łopaciński”, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, 1973, s. 402.
- ↑ W. Szczygielski, hasło: „Mikołaj Tadeusz Łopaciński”, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, 1973, s. 400–402.
- ↑ W. Szczygielski, hasło: „Jan Dominik Łopaciński”, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, 1973, s. 398–400.
- ↑ Bishop Jan Dominik Łopaciński. www.catholic-hierarchy.org. [dostęp 2016-03-31].
- ↑ E. Rabowicz, hasło: „Ignacy Błażej Łopaciński”, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, 1973, s. 396–397.
- ↑ Bishop Józef Leon Łopaciński. www.catholic-hierarchy.org. [dostęp 2016-03-31].
- ↑ „Saria”, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, T. X, Warszawa 1889, s. 328–329.
- ↑ „Szarkowszczyzna”, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, T. XI, Warszawa 1890, s. 797–798.
- ↑ „Rosica”, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, T. IX, Warszawa 1888, s. 754–755.
- ↑ „Leonpol”, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, T. V, Warszawa 1884, s. 147.
- ↑ „Jody”, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, T. III, Warszawa 1882, s. 597.
- ↑ Wywody przodków Mikołaja Tadeusza Łopacińskiego i Piotra Ożarowskiego. www.agad.archiwa.gov.pl. [dostęp 2016-10-08].
- ↑ „Bezdany”, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, T. I, Warszawa 1880, s. 162–163.
- ↑ „Dryświaty”, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, T. II, Warszawa 1881, s. 180.
- ↑ W. Szczygielski, hasło: „Antoni Łopaciński”, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, 1973, s. 392–393.
- ↑ B. Łopuszański, hasło: „Ignacy Dominik Łopaciński”, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, 1973, s. 397–398.
- ↑ H. Michałowska, hasło: „Euzebiusz Marian Łopaciński”, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, 1973, s. 393–394.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 144.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 145–147.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 148–150.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 151–155.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 155.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 155–157.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 158–159.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 159.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 159–160.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 160.
- ↑ a b T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 161.
- ↑ Anna Łopacińska , Drzewo genealogiczne Łopacińskich, [ok. 1887] , Archiwum domowe Krzysztofa Łopacińskiego.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 162–163.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 163.
- ↑ T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 164.
Bibliografia
- T. Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, R. IV, Poznań 1882, s. 143–165; sprostowania i uzupełnienia: R. V, Poznań 1883, s. 134–136, 464; R. VI, Poznań 1884, s. 227.
- A. Boniecki, A. Reiski, Herbarz Polski, Tom XV, Warszawa 1912, s. 380–386.
- S. Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, Tom IX, Warszawa 1912, s. 356–361.
- K. Niesiecki, Herbarz polski, Tom VI, Lipsk 1841, s. 264–265.